تاریخ حوزه طهران
📷 تصویر تاریخی جمعی از اساتید و فضلای #دانشکده_معقول_ومنقول (دانشکده الهیات) ردیف اول از سمت راست: #
🗓 حکیم الهی #میرزا_طاهر_تنکابنی در صبح جمعه ۱۴ آذر ۱۳۲۰ ش رحلت فرمود.
✍ ایشان وقتی به طهران آمد در #مدرسه_کاظمیه، #مدرسه_قنبرعلی_خان و #مدرسه_معمارباشی حضور داشت و با بنای #مدرسه_سپهسالار_جدید به آنجا رفت و مدت ۵۰ سال در آن مکان و همینطور مدرسه کاظمیه به فعالیت علمی اشتغال داشت و #حکمت_مشاء میفرمود.
📖 گفتهاند عمده علما و فضلای آن عصر جزء شاگردان مرحوم میرزا طاهر بودند.
🔹ایشان با وجود اشتغال به حکمت و عرفان و سلوک معنوی از فعالین سیاسی دور نبود و به عقیده نگارنده شاید همان جریان #حکمت_عملی در #حوزه_حکمی_طهران بود که وی را به فعالیت سیاسی کشاند.
🔺ازاینرو در دوره اول #مجلس_شورای_ملی به وکالت از علمای طهران به مجلس رفت و در دوره سوم نیز نماینده مجلس بود. مدتی نیز ریاست کل محاکم استیناف ومستشاری #دیوان_عالی_کشور را برعهده داشت.
🍁از سال ۱۳۱۰ مبغوض #رضاخان واقع شد و گرفتار زندان و تبعید گردید و در همین دوره بود که مانع حضور وی در مدرسه سپهسالار شدند. در اثر همین شدائد دو سال آخر عمر به شدت بیمار شد به گونهای که آرزوی مرگ میکرد تا آنکه در ۱۳۲۰ وفات نمود و در مقبره استاد #میرزا_ابوالحسن_جلوه مدفون گشت.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🕌 #مسجد_کاظمیه #مدرسه_کاظمیه
واقع در خیابان ری، ضلع جنوبی #کوچه_دردار ، روبروی #دارالمبلغین_فلسفی
از بناهای دوره قاجار که توسط #سید_کاظم_مستوفی تفرشی در سال ۱۲۹۸ق/ ۱۲۵۹ش وقف شده است. سید کاظم وزیر دواب (چهارپایان) و مستوفی اصطبل خاصه بوده است.
این مسجد_مدرسه در نقشه تهران قدیم، مدرسه آقا سید کاظم نامیده شده است.
📚دونفر از مدرسان خوشنام این مدرسه عبارتند از:
۱. #میرزا_علی_اکبر_تفرشی (متوفای ۱۳۲۲ق) از شاگردان #شیخ_انصاری که پس از بازگشت به ایران در سال ۱۲۸۱ق به اصرار نزدیکانش در دارالخلافه ساکن شد و پس از احداث مدرسه کاظمیه در آن به تدریس پرداخت.
۲. فقیه، فیلسوف، عارف و سیاستمدار بزرگ، #میرزا_طاهر_تنکابنی که سالها در این مدرسه به تدریس اشتغال داشته است.
🔹ظاهراً این مدرسه در حال حاضر زیر نظر دار المبلغین اداره میشود.
📜 قسمتی از وقفنامه مدرسه:
«وقف صحیح و شرعی و حبس مخلّد إسلامی نمودند، قربه إلی الله و طلباً لمرضاته همگی و تمامی یک باب مدرسه جدید البناء را از حجرات بزرگ و کوچک فوقانی و تحتانی و مهتابی و عرصه و اعیان و حیطان و جداران و حوض و آب انبار و متعلّقات شرعیّه و منضمّات عرفیّه آنها از أبواب و أخشاب و أحجار و مجری المیاه و غیر ذلک به هر اسم و رسمی که باشد که واقع است در محلّه چالمیدان من محلّات دارالخلافه طهران حفت بالأمن و الأمان در منتهی إلیه کوچه درداری که در محلّه خود لغایت الإشتهار غیر عن التحدید و التوصیف میباشد، بر طلّاب علوم دینیّه که به جهت تحصیل و تدریس و تدرّس و تعلیم و تعلّم ساکن در مدرسه مرقومه گردند.»
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📖 کتاب #تاریخ_پیامبر_اسلام تألیف حجتالاسلام دکتر #محمدابراهیم_آیتی و تجدید نظر و اضافات از #دکتر_ابوالقاسم_گرجی که هر دو از مفاخر #حوزه_تهران بودند.
🔹مقدمه #دکتر_ابوالقاسم_گرجی بر چاپ اول کتاب در سال ۱۳۵۸:
«کتاب حاضر که تألیف دوست ارجمندم مرحوم دکتر محمد ابراهیم آیتی، استاد درگذشته دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است در اثر کوشش چندساله اینجانب و کارهای بسیاری که بر روی آن انجام داده... به صورت موجود درآمده است.
الحق در باب تاریخ زندگانی پیامبر بزرگوار اسلام، به کتابی بدین کمال با استناد به منابع معتبر، ابتناء بر مبانی شیعه امامیه و خصوصیات دیگر به ویژه به زبان فارسی به آسانی نمیتوان دست یافت.»
پینوشت:
مرحوم آیتی در یکی از روزهای جمعه (۱۷ مهرماه ۴۳) در حالی که برای درس تفسیر به طرف شمیران میرفت به علت تصادف در سن ۵۱ سالگی درگذشت و پیکر او از #مدرسه_کاظمیه (واقع در خیابان ری نرسیده به امین حضور) تا میدان شوش تشییع و سپس به قم حمل شد و به دستور آیتالله مرعشی نجفی در قبرستان ابوحسین در ایوان اختصاصی علما مدفون گردید.
#عید_مبعث
#معرفی_کتاب
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💡مَدرسهای بیاستاد!
مدرسه یا خوابگاه؟
✍ قوام مَدرس به استاد و شاگرد است. از گذشته چنین بود که با تدریس یک استاد به شاگردان خود، مَدرسی شکل میگرفت و جا و مکان آن هم مهم نبود؛ در خانه استاد، در مسجد استاد، در یک مدرسه یا حرمی مطهر. اصل با وجود استاد بود که جویندگان علم را گرد میآورد.
استاد، خود شاگردش را میآزمود و رتبه علمیاش را تأیید میکرد و همان تأیید کتبی یا شفاهی استاد و نهایتا توان تدریس دانش توسط آن طلبه کافی بود که خروجی مدرسها را به ظهور رساند؛ چه مدرسهای خانگی و چه مدرسهای.
نمونههای تاریخی میگوید که مدرسهها گاهی پس از شکلگیری مَدرسها به یمن وجود یک یا چند استاد، به همت اهل خیر بنا شدهاند و گاه نیز بانیان خیر، مدرسه ساختهاند و با دعوت از اساتید مبرز در علوم مختلف و از بلاد دیگر، مدرسهایی پدید آوردهاند تا جویندگان معارف الهیه، انگیزهای برای هجرت به این مدرسه بیابند.
در حوزه قدیم تهران، یک مدرسه بود به نام صدر یک استاد اصلی در حکمت داشت به نام #آقا_محمدرضا_قمشهای. اشتغال دیگری هم نداشت. مدرسه #دارالشفاء تهران، محل تدریس #میرزای_جلوه بود. او هم اشتغال دیگری نداشت. #مدرسه_منیریه بود و حکیم هیدجی. #مدرسه_سپهسالار قدیم بود و #آقا_علی مدرس. #مدرسه_کاظمیه را تنها برای میرزا علیاکبر تفرشی بنا کردند و مدرسش شکل گرفت. میرزا عبدالرحیم نهاوندی از شاگردان شیخ اعظم انصاری را در تهران نگهداشتند تا استاد فقه و اصول مدرسه مروی شود و شد. در عین حال، #حاج_ملا_علی_کنی در خانه درس میداد؛ #میرزای_آشتیانی در خانه درس میداد. در این دوران اخیر هم #آیتالله_جعفری_اراکی را در تهران نگهداشتند تا استاد فقه و اصول مدرسه مروی شود و شد.
چه بسیار مدرسهها که چون خالی از مَدرس و مُدرّس است، خوابگاهی بیش نیست. چیزی که امروز نمونهاش کم نیست!
چندی پیش به مدرسه علمیهای در شهری غیر از قم سر زدم که بسیار خرج تجدید بنا و توسعه و تزئین آن شده است. دیدم بر اتاقی نوشته: مدرس درس خارج. پرسیدم در این مدرسه کدام بزرگوار درس خارج میدهد؟! مدیر مدرسه گفت: چون در اینجا درس خارج رسمی نداریم، درس خارج آیتالله جوادی آملی به صورت برخط برای طلاب پخش میشود!
این است حال روز مدرسههایی که خوابگاهی بیش نیستند! بهتر نیست بجای مدرسهسازی، شرایط هجرت و اقامت اساتید برجسته از مراکز اصلی علم به حوزههای پیرامونی را فراهم کنیم؟
با یک بررسی مختصر در حوزههای کهن شهرهای ایران میتوان فهمید که چه تعداد از علمای قدیم آن بومی و چه تعداد مهاجر بودهاند.
علمای مهاجر به بلاد، چه انگیزههایی داشتند که از فعالیت علمی در قم و نجف و رسیدن به مرجعیت دست میکشیدند و سختی غربت و معاشرت با مردم و تربیت دینی اجتماع را به جان میخریدند؟! در شهری دیگر، اداره مسجد _ مدرسهای اصیل را برعهده میگرفتند؛ به حوزهاش رونق بخشیدن و مربی راستین مردم میشدند.
امروز چه اتفاقی رخ داده که دیگر آنگونه که باید نیست؟
همگی نام #حاج_آقا_رضی_شیرازی را شنیدهایم. یک فقیه و حکیم بزرگ که اگر نجف میماند یا به قم میرفت در شمار مراجع بود. اما در تهران اقامت گزید و به حوزهاش قوامی غیر قابل انکار بخشید! مسجدی در یوسفآباد را برگزید و دغدغهاش شد تعلیم و تربیت. مدرسش در خانه و مسجد بود. چه بسیار شاگرد تربیت کرد. در حیاط مسجد صندلی میچید تا برای دختران بیحجاب و پسران گرایش یافته به فرقههای غیر اسلامی فرصت گفتگو فراهم کند و چه بسیار موفق شد.
آیا قرار نیست این سلسله پرافتخار استمرار یابد؟!
#آسیب_شناسی_حوزه_تهران
🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran