#الحلقة_الثانیة
#شهید_صدر
#خلاصه‌ی_مباحث
#الدلیل_العقلی
#زمان_الوجوب
📚 ۹- زمان الوجوب و الواجب (ج۱/ص۳۲۹/چاپ جامعه):
✅ هر وجوب و هر واجبی #زمان دارد؛ پرسش اساسی این است که آیا عقلاً ممکن است زمان وجوب (وجوب حجّ) بر زمان واجب (ایام حجّ) مقدَّم شود؟ آیا #واجب_معلَّق عقلاً ممکن است؟
در میان اصولین اختلاف است:
🔶️ ١- نظريه‌ی اول (مرحوم #صاحب_فصول): امکان.
اگر امکان #واجب_معلَّق را بپذیریم می‌توانیم مکلف را نسبت به #مقدمه‌ی_مُفوِّته مسئول و وظیفه‌مند بدانیم.
🔶️ ۲- نظریه‌ی دوم (مرحوم #شهید_صدر): تفصیل.
بحث ما در #الدلیل_العقلی زمان وجوب و واجب است، و زمان همان‌طور که توضیح دادیم امری غیر اختیاری است؛ از این رو، زمان به ناچار هم #قید_واجب است و هم #قید_وجوب.
🔸️ بنا بر این نکته، اگر معتقد به استحاله‌ی #شرط_متأخّر باشیم یعنی وجوب نمی‌تواند مقدَّم بر زمانش شود، بلکه باید هم‌زمان باشد؛ نتیجه‌ی این نکته می‌شود استحاله‌ی #واجب_معلَّق.
و اگر معتقد به امکان #شرط_متأخّر باشیم روشن است که وجوب می‌تواند مقدَّم بر شرطش (زمانش) باشد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائینی
#زمان
#زمانیّات
✅ #محقق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۴۳۴) در تنبیه چهارمِ #استصحاب در مورد استصحابِ #زمان (شب و روز) و #زمانیّات (تکلّم و تلاوت قرآن) می‌نویسد: برخی توهّم کرده‌اند که #زمان و #زمانیّات چون مبنیّ بر تقضّی و تصرّم‌اند و آن به آن وجود می‌یابند قابلیت استمرار و بقاء ندارند و استصحابشان ممکن نیست.
ایشان در ادامه می‌نویسد: تحقیق این است که استصحابِ #زمان نیز صحیح است چه برسد به استصحابِ #زمانیّات.
در ادامه در دو مقام کلامشان را توضیح می‌دهند:
🔵🔶️🔹️ مقام اول: استصحابِ #زمان
شکّ در بقای زمان به دو صورت قابل فرض است:
🔹️ ١- صورت اول: شکّ در اصلِ حدوث یا بقای روز و شب؛ (#کان_تامّه و #لیس_تامّه):
استصحاب در این صورت جاری است. (توضیح دارد که خواهد آمد)
🔹️ ٢- صورت دوم: شکّ در این که زمان فعلی و حال، جزئی از روز است یا جزئی از شب است؛ (#کان_ناقصه و #لیس_ناقصه):
استصحاب در این صورت جاری نیست، زیرا زمانِ حال (یعنی همان جزئی از زمان که شک داریم جزئی از روز است یا شب) یک امرِ حادث است که حالت سابقه‌ای ندارد که ما روز‌بودن یا شب‌بودنش را استصحاب کنیم.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee
#فوائد_الأصول
#محقّق_میرزای_نائینی
#دوران_بین_محذوریْن
#مساله_ضدّ
#تزاحُم
#ترتّب
✅ مرحوم #محقّق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج١/ص٣۴٢) در ادامه‌ی بیانِ مقدّمه‌ی سوّم از مساله‌ی اوّل می‌فرماید:
🔶️ و اما اين كه زمانِ امتثال نیز مُحال است متاخّر از #تکلیف باشد، زیرا #تکلیف است که مقتضیِ امتثال و محرِّکِ مکلّف است به سوی امتثالِ در خارج؛ از این رو، نسبتِ بین #تکلیف و #تحرّک مانند نسبتِ بین حرکتِ دست و حرکتِ کلید است در هنگامِ بازکردنِ درب؛ یعنی نسبتشان مانندِ نسبتِ علّت و معلولِ تکوینی است.
🔷️ و در ادامه‌ی سخن خود می‌آورد: البته بین #تکلیف و #تحرّک با #علّت و #معلول فرق است؛ آن که در سلسله‌ی علّت‌های تکوینی، علم و اراده‌ی انسان هیچ دخالتی ندارد به این معنا که در عالَمِ تکوین اگر علّت محقّق شود معلول نیز محقّق می‌شود، در حالی که #تکلیف زمانی مقتضیِ امتثال و تحرّک است که اولاً انسان علم به تکلیف داشته باشد و ثانیاً اراده‌ی امتثال؛ زیرا اگر این دو نباشد تحقّقِ امتثال محال است.
🔹️ اما در هر حال، این فرق یعنی #تکلیف از سوی شارع، و #علم و #اراده از سوی مکلّف هر سه #علّت هستند و از این رو، محال است زمانِ #معلول (امتثال) از زمانِ #علّت (آن سه) متقدّم یا متاخّر باشد.
🔸️ ایشان در ادامه می‌آورد: ما در #واجب_مُعلَّق نیز فعلیّتِ تکلیف قبل از فرارسیدنِ زمانِ امتثال را ممتنع و غیرممکن دانستیم، زیرا بنا بر #واجب_مُعلَّق در آن زمانی که تکلیف هست و امتثال نیست یا پایان‌یافتنِ آن زمان دخالت در اصلِ #تکلیف دارد یا ندارد؛ اگر دخالت دارد، پس #تکلیف قبل از پایان‌یافتنِ آن مقدار از زمان، فعلیّ نخواهد شد، و اگر دخالت ندارد که معنا ندارد زمانِ امتثال فرا نرسیده باشد.
🔷️ ایشان در پایان‌ِ این بخش از کلامش می‌نویسد: مقتضای برهان این است که به نسبت با #زمان، نه #تکلیف از #شرط و نه #امتثال از #تکلیف تخلّف نکرده و همیشه هم‌زمان هستند.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee
✴️https://eitaa.com/Rafiee_kh