📖 به گزارش #اعتمادالسلطنه در روزنامه خاطرات خود، پس از وفات #حاج_ملاعلی_کنی تا چهار روز در تهران عزاداری برپا و بازار نیز بسته بود. مجلس ختمی هم در #مسجد_مروی برگزار شد. تا اینکه در روز اول ماه صفر پیکر اعلم علمای دارالخلافه را به سوی #حضرت_عبدالعظیم(ع) تشییع نمودند. ✨حتی گبر و ارمنی و یهودی‌ها هم دسته عزا داشتند و یهودی‌های تهران پیشاپیش جمعیت به سینه می‌زدند و می‌خواندند: واویلا صد واویلا ستون دین ناپیدا این درحالی است که به گزارش اعتمادالسلطنه در همان روزها، اغلب شهرهای ایران به‌خاطر بی کفایتی مسئولین دچار شورش‌های مردمی بود. 🕌 @feyziye_tehran

✍ آیت‌الله #سید_محمد_لواسانی فرزند علامه سید ابراهیم لواسانی ۱۲ رجب ۱۲۶۷ ق در تهران متولد شد. پدرش، سید ابراهیم لواسانی (م ۱۳۰۹ق/ ۱۲۷۰- ۱۲۷۱ش)، از اعاظم علمای دارالخلافۀ تهران در دوران زعامت مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی بود و در #مسجد_سرپولک اقامۀ جماعت می‌کرد. 💠 سید محمد در #حوزه_طهران از محضر #میرزا_عبدالرحیم_نهاوندی(از شاگردان #شیخ_انصاری) کسب فیض کرد و در دروس فقه و اصول #میرزا_محمدحسن_آشتیانی حضور یافت. سپس به نجف اشرف مشرف شد و از محضر #میرزا_حبیب‌الله_رشتی و حاج میرزا حسین طهرانی کمال بهره را برد و به درجات بالای علمی رسید. 🍂 آیت‌الله سید محمد لواسانی در سن پنجاه سالگی مبتلا به بیماری سل شد و #چهارم_ربیع‌الثانی ۱۳۱۷ق/ ۲۱ مرداد ۱۲۷۸ش در جوار امیرمؤمنان(ع) دار فانی را وداع گفت و در وادی‌السلام به خاک سپرده شد. ✨از ایشان پنج پسر و یک دختر برجای ماند که دو تن از پسرانشان یعنی آیت‌الله #سید_مصطفی_لواسانی و آیت‌الله #سید_محمدحسن_لواسانی نیز از علمای عاملین تهران بودند. نوه دختری آیت‌الله سید محمد لواسانی، سالک إلی الله #مهندس_سید_جلال_تناوش می‌باشد که داماد و شاگرد عارف بالله آیت‌الله #حاج_شیخ_محمدجواد_انصاری_همدانی بوده است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💡#هویت_تاریخی: ✍ در گذشته چنین بود که برای تقویت علمی و معنوی #حوزه_تهران از برخی علمای بزرگ دعوت می‌کردند تا با اقامت در این شهر بر وزانت حوزه آن بیفزایند و طلاب علم و عموم مردم از محضر ایشان استفاده کنند. در شرح حال#میرزا_عبدالرحیم_نهاوندی دیدیم که #حاج_ملاعلی_کنی از وی میخواهد در دارالخلافه طهران رحل اقامت افکند. یعنی در شهری که همان موقع علمای شهیری چون حاجی کنی‌، #ملا_هادی_مدرس_طهرانی، #آقا_علی_حکیم، #سید_اسماعیل_بهبهانی و... در آن حضور داشتند، با این حال به هنگام عبور عالمی بزرگ از تهران، سر راه او می‌نشینند و وی را متقاعد می‌سازند که در تهران بمانند. درحالیکه میرزا عبدالرحیم همان موقع حوزه درسی قابل اعتنایی در نجف داشت و به گفته تذکره نویسان در آن سفر خانواده‌اش او را همراهی نمی‌کردند و دو سال بعد توانستند از نجف به تهران بیایند. یعنی میرزا چنان مشغول امور شد که حتی نتوانست برای آوردن خانواده‌اش به نجف برود. متن کامل:👇👇👇👇👇 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

💡#هویت_تاریخی حوزه طهران: ✍ در گذشته چنین بود که برای تقویت علمی و معنوی #حوزه_تهران از برخی علمای بزرگ دعوت می‌کردند تا با اقامت در این شهر بر وزانت حوزه آن بیفزایند و طلاب علم و عموم مردم از محضر ایشان استفاده کنند. در شرح حال#میرزا_عبدالرحیم_نهاوندی دیدیم که #حاج_ملاعلی_کنی از وی میخواهد در دارالخلافه طهران رحل اقامت افکند. یعنی در شهری که همان موقع علمای شهیری چون حاجی کنی‌، #ملا_هادی_مدرس_طهرانی، #آقا_علی_حکیم، #سید_اسماعیل_بهبهانی و... در آن حضور داشتند، با این حال به هنگام عبور عالمی بزرگ از تهران، سر راه او می‌نشینند و وی را متقاعد می‌سازند که در تهران بمانند. درحالیکه میرزا عبدالرحیم همان موقع حوزه درسی قابل اعتنایی در نجف داشت و به گفته تذکره نویسان در آن سفر خانواده‌اش او را همراهی نمی‌کردند و دو سال بعد توانستند از نجف به تهران بیایند. یعنی میرزا چنان مشغول امور شد که حتی نتوانست برای آوردن خانواده‌اش به نجف برود. 🔹این امر نه یک‌بار که در طول این دویست سال، بارها اتفاق افتاده است. علمای گذشته در عهد سلطنت و طاغوت چه درکی از ضرورت حضور در دارالخلافه و تقویت #حوزه_عاصمه داشتند که با پشت پا زدن بر ریاست و مرجعیت در مراکزی چون نجف و قم و از دست دادن توفیق مجاورت امیرمؤمنان(ع) و دیگر مشاهده مشرفه، در تهران اقامت می‌گزیدند؟ 🔹حوزه عاصمه چه اهمیت ویژه‌ای داشت که بر خود لازم می‌دیدند در جهت تقویت آن جان‌فشانی کنند؟ 🔹دیدگاه نخبگانی چون حاج ملاعلی کنی در رأس مرجعیت، مبارزه با استعمار و مقابله با طاغوت بودند در این زمینه چه بود که از علما و مدرسین بزرگ دعوت می‌نمودند در این شهر اقامت گزینند؟ 💡 #راهبرد برای #آتیه_سازی حوزه تهران: اکنون که متأسفانه حوزه تهران نسبت به گذشته، دوران ضعف خود را سپری می‌کند آیا بهتر نیست به همان راهبرد پسندیده علمای سلف تمسک کرد؟ ما بر این عقیده‌ایم ضرورتی که در زمان حکومت طاغوت باعث حضور علما و حکمای بزرگ در دارالخلافه طهران می‌شد امروز و در دوران حکومت اسلامی بیش از پیش احساس می‌شود تا با تقویت حوزه عاصمه، بر مناسبات حوزه و حاکمیت و حوزه و مردم افزوده شود. آیا چنین ضرورتی احساس نمی‌شود که با بازگشت یا هجرت مدرسین مبرز فقه و حکمت و علمای طراز انقلاب اسلامی به حوزه تهران و مراکز جمعیتی پایتخت، حوزه راهبردی عاصمه شیعه در جایگاه قوت خود قرارگیرد؟ جایگاهی که وجود در گام دوم انقلاب بسیار حیاتی است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ آیت‌الله #حاج_شیخ_هادی_نجم‌آبادی (م۱۳۲۰ق/ ۱۲۸۰ش) از مجتهدین بزرگ تهران در دوران زعامت #حاج_ملاعلی_کنی و چندی پس از آن بود که در #محله_سنگلج زندگی می‌کرد. بسیاری از رهبران و فعالان #انقلاب_مشروطه یا از شاگردان وی بودند و یا با ایشان ارتباط داشتند. 🍃اگر بخواهیم در #تاریخ_حوزه_طهران فصلی با عنوان #خدمات_اجتماعی_حوزه بنگاریم، نام مرحوم حاج شیخ هادی در صدر آن می‌درخشد. برخی از اقدامات اجتماعی ایشان عبارت است از احداث: #بیمارستان، #داروخانه، #مدرسه، #حمام و #مسجد. ☘تاریخی‌ترین این بناها #بیمارستان_وزیری بود که بین سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ق بنا بر وصیت #میرزا_عیسی_وزیر (وزیر شهر تهران) و با همت و تلاش #شیخ_هادی_نجم_آبادی ساخته شد. 🔹جالب است بدانید که ایشان با روحیه جهادی که داشت، خودش و فرزندانش دست به کار شده و به ساختن بنای بیمارستان و کاه‌گل کردن آن می‌پرداختند. 💉اولین عمل جراحی این بیمارستان #عمل_آپاندیس بود که وقتی جراح آلمانی بیمارستان آماده عمل شد، مجتهد بزرگ شهر، مرحوم حاج شیخ هادی نجم آبادی هم روپوش سفید پزشکی پوشید و به اتاق عمل رفت و علاوه بر کمک، به دقت به کار دکتر نگاه می‌کرد. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📜 تصویر فوق برگه‌ای است از فهرست کتابخانه #مدرسه_مروی که در چهارم جمادی‌الاول ۱۲۹۹ق و در زمان تولیت #حاج_ملاعلی_کنی بر مدرسه، توسط کتابدار آن جناب #علی‌اکبر_طالقانی تنظیم شده است. 🔹این فهرست شامل مجموعه کتبی است که توسط #محمدحسین_خان_مروی، #میرزا_محمد_اندرمانی، حاجی کنی و دیگران تهیه و بر کتابخانه وقف شده است. این فهرست ارزشمند ۸۸ صفحه دارد. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ #میرزا_محمد_اندرمانی اهل روستای اندرمان است که در شهرری در مجاورت #امامزاده_سید_ابوالحسن(ع) قراردارد. از مرحوم میرزای اندرمانی نقل شده: من به این مقام علمی و عملی و ریاست روحانی نرسیدم، مگر به برکت مواظبت به زیارت امامزاده سید ابوالحسن(ع) و برکات حرم شریفش. 🔹میرزا محمد اندرمانی قبل از #حاج_ملاعلی_کنی در تهران زعامت و مرجعیت داشت. 📖#اعتمادالسلطنه در #المآثر_و_الآثار دربارۀ میرزا محمد اندرمانی چنین آورده است: «ملا میرزا محمد اندرمانی طهرانی از درجۀ نخستین مجتهدین بود و به بسط ید و نفاذ امر و قبول کلمه، امتیازی بیّن داشت و از این جهت مدرسۀ فخریۀ طهران مدت‌ها به‌دست وی بود. الحق، مشارالیه انعم الله برضوانه علیه، در ترویج شرع و اغاثۀ ملهوفین و قضاء حاجات مسلمانان و فصل خصومات از روی قوانین اسلام و موازین مذهب حق به عمر خود کوتاهی نکرد و غالباً بر کافۀ علماء دارالخلافه ریاست و تقدم داشت؛ نوّر الله مرقده.» 🍂وفات آن عالم ربانی و مرجع عظیم‌الشأن شب جمعه، آغاز ماه مبارک رمضان ۱۲۸۲ق/ ۲۸ دی ۱۲۴۴ش واقع شد. پیکر مطهرش پس از تشییع باشکوه به نجف اشرف انتقال یافت و در جوار بارگاه امیرمؤمنان(ع)، در حجرۀ علما که ۱۹ سال پیش از آن، علامه سید صدرالدین عاملی اصفهانی و #میرزا_مسیح_مجتهد و دیگران در آن دفن شده بودند، مدفون گردید. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🥀روزهای نخست ماه صفر سالروز شهادت #شهید_رابع است؛ شهید آیت‌الله #شیخ_محمدباقر_اصطهباناتی که در وقایع مشروطه در شیراز به شهادت رسید. این عالم مجاهد در حوزه تهران در فقه و اصول از محضر #حاج_ملاعلی_کنی و در حکمت از دروس #آقا_علی_مدرس و #میرزا_ابوالحسن_جلوه بهره برد. 📜 سند بالا اعلامیه آیت‌الله #سید_عبدالله_بهبهانی است که از همگان دعوت نموده تا در مجلس فاتحه شهید شیخ محمدباقر اصطهباناتی که در #مدرسه_سپهسالار_قدیم برگزار می‌شود شرکت نمایند. 🔹متن اعلامیه: «خدمت عموم انجمنهای محترمه متحده متحابه دارالخلافه زیدت توفیقاتهم و جمعت آرائهم فی حفظ بیضة الاسلام و قواعد دین خیرالانام اظهار می‌شود بر همه مخفی و پوشیده نیست که جناب مستطاب حجت‌الاسلام شیخ محمدباقر مجتهد اصطهباناتی در شیراز شهید گردیده و بر تمام مسلمین و برادران مؤمنین تعزیت داری و سوگواری در این باب واجب و لازم است؛ خصوصا سلسله جلیله اهل علم. لذا پس از تعزیت گویی به تمام اعضای انجمن های محترم اعلام می‌شود داعی به جهت اختصاصی که به شیراز و اهالی آن مملکت دارد از فردا صبح را که یوم پنجشنبه نهم [صفر] است در مدرسه مرحوم سپهسالار قدیم، اقامه مجلس فاتحه و تعزیت داری منعقد است، ان شاء الله همگی قدم رنجه داشته مستفیض شویم. الداعی خادم الشریعه الطاهره عبدالله بهبهانی» 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓 به مناسبت ۱۲ مهر سالروز رحلت فقیه مجاهد #حاج_ملاعلی_کنی 🔹خدمات عام المنفعه حاج ملاعلی و چرایی مقابله با #قرارداد_رویتر/ نفوذ صهیونیست، پشت پرده قرارداد رویتر 👇👇👇👇👇👇👇👇👇 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ روز گذشته کتاب «فیضیه تهران» با حضور جمعی از طلاب، اساتید و مدیران عالی حوزه و با سخنرانی حضرت آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در مسجد #مدرسه_مروی رونمایی شد. 📖 #فیضیه_تهران در ۵۹۲ صفحه به بیان شرح حال بیش از ۱۵۰ تن از مفاخر مدرسه مروی و سپهسالار قدیم می‌پردازد. باتوجه به محوریت مدرسه مروی در حوزه تهران در ۲۰۰ سال گذشته، بیان شرح حال مفاخر آن به نحوی تبیین زندگینامه جمعی از علمای تهران است که در دو قرن گذشته در آن به فعالیت علمی و خدمات اجتماعی پرداخته‌اند. از طرف دیگر از آنجا که متولیان این مدرسه، طبق وقفنامه باید از اعلم علمای دارالخلافه می‌بودند، بیان زندگینامه آنها به نحوی بیان تاریخ معاصر تهران و ایران است. چراکه بعضی از این شخصیت‌ها عبارتند از: مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی، قهرمان لغو #قرارداد_رویتر و مبارزه با شکل‌گیری#فراماسونری در ایران، و #میرزا_حسن_آشتیانی، مجتهدی که در خط مقدم مبارزه با #قرارداد_رژیم یا همان تنباکو قرار داشت. به علاوه متولیان و اساتید این مدرسه در جریان مشروطیت و همگام با نهضت امام خمینی مجاهدت‌های فراوانی داشتند که در این کتاب بیان شده است. 📚نگارش کتاب فیضیه تهران برمبنای تاریخ وفات این شخصیت‌ها است (نه بر اساس حروف الفبا)، تا کتاب سیر تاریخی خود را حفظ کرده و مخاطب را با خط تحولات اجتماعی و سیاسی و دگرگونی فضای علمی حوزه آشنا سازد. فیضیه تهران به پژوهش و نگارش #حمید_سبحانی_صدر ، با حمایت معاونت پژوهش حوزه علمیه مروی و با مقدمه تولیت معظم مدرسه حضرت #آیت‌_الله_تحریری توسط انتشارات #واژه_پرداز_اندیشه منتشر گردید. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 تصویر آیت‌الله حاج #شیخ_عبدالرحیم_کنی یكى از نوادگان مرحوم #حاج_ملاعلی_کنى از علمای بزرگ #شهر_ری که در مسجد صحن مطهر حضرت عبدالعظیم (ع) اقامه جماعت می‌کرد. وی از روحانیون مبارز و همراه با #نهضت_امام_خمینی (ره) بود که در #۱۵_خرداد سال ۴۲ به همراه دیگر علما و وعاظ بازداشت شد. 📖 مرحوم شریف رازی در جلد چهارم #گنجینه_دانشمندان درباره ایشان می‌نویسد: «وى در سال ۱۳۲۳ق در زاویه مقدسه شهر رى و جوار سید الكریم حضرت عبدالعظیم حسنى علیه‏السلام متولد شده ... و مقدمات و ادبیات را نزد والد ماجد خود شروع نموده و پس از اتمام آن مهاجرت به قم كرده و سطوح را از محضر آیت‏اللَّه آخوند ملا على همدانى و آیت‏اللَّه میرزا محمد همدانى استفاده و سطوح عالى را از مرحومین آیتین آقا میرزا محمد فیض و آقا میرزا محمد كبیر بهره‏مند شده سپس از حوزه درس مرحوم آیت‏اللَّه حجت و آیت‏اللَّه حاج سید محمدتقى خونسارى و مرحوم آیت‏اللَّه العظمى حایرى مؤسس حوزه استفاضه نموده و در طول سالها با رشته‏هاى علوم اسلامى آشنا و باخذ دانشنامه مدرسى در رشته معقول و منقول نیز موفق و مسافرتى باعتاب عالیات نموده و از محضر آیات عظام نجف مانند مرحوم آیت‏اللَّه اصفهانى و آیت‏اللَّه آقا ضیاءالدین عراقى بهره‏مند و بدریافت اجازه نائل [آمد]. آنگاه بوطن برگشته و در مسجد صحن مطهر به اقامه جماعت و ترویجات دینى و انجام وظائف مذهبى و روحى اشتغال دارند.» 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

#آسیب_شناسی_حوزه_تهران ⚡️روز گذشته پرچم گنبد #قبله_تهران حرم حضرت عبدالعظیم (ع) با حضور یکی از اساتید #حوزه_علمیه_قم تعویض شد. 🌿ضمن احترام فراوان به حجت‌الاسلام #سید_حسین_مؤمنی که از اساتید بنده بودند و برخی از دروس مقدماتی را از محضرشان استفاده کردم و در مراسم تعویض پرچم حضور داشتند؛ ✍ دیروز که این تصاویر را دیدم اولین عبارتی که به ذهنم خطور کرد، این بود: از ماست که بر ماست! ☀️آستان حضرت عبدالعظیم (ع) قبله تهران است. اصلا به گواهی تاریخ آنگاه که #شاه_طهماسب_صفوی برای زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) و نیایش خود #امام_زاده_حمزه (ع) از قزوین به شهرری آمد، از تهران گذر کرد و کثرت درختان و فراوانی آب و نزهت و صفای طهران نظر وی را به خود جلب کرد و از این‌رو در سال ۹۶۱ق به دستور او دیواری بر گرد تهران کشیدند تا آنکه بعدها و در زمان قاجار تهران به دارالخلافه تبدیل شد و حضرت عبدالعظیم (ع) نیز قبله تهران گردید. ▫️در تمام این دو سه قرن گذشته، علمای تهران و شهرری در تکریم و تعظیم حضرت عبدالعظیم (ع) از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. چه بسیار عالمان و مراجع بزرگ تهران همچون #حاج_ملاعلی_کنی و بسیاری دیگر که طبق وصیت، در این حرم ملک‌پاسبان به خاک سپرده شدند. ✨حتی در این سالهای اخیر، استوانه‌های علم و عرفان تهران، کنج این حرم مقدس را آرامگاه خود برگزیدند. اینها همه ارتباطی عمیق با هویت #حوزه_تهران و پیوند بدنه اجتماعی پایتخت با حوزه و روحانیت آن دارد که متأسفانه و ناخواسته، روز به روز رو به ضعف می‌گذارد. الغرض، آیا شایسته و بایسته نبود که یکی از علمای تهران را برای تعویض پرچم قبله تهران در روز بزرگداشت حضرت عبدالعظیم (ع) دعوت نمایند؟ عبدالعظیم حسنی(ع) از عالمان و محدثان شیعه و اصحاب ائمه(ع) بود. آیا جا نداشت عالمان تهران یا همان شهرری را فرابخوانند؟ اصلا در این تصاویر چند طلبه و عالم می‌بینید؟! 👌شاید این امر از نظر بعضی چندان اهمیتی نداشته باشد، اما ما معتقدیم که اینها همه از تبعات کم‌اهمیت و کمرنگ شدن حوزه تهران در نظر متولیان امر و بالتبع عموم مردم است. اگر در این صفحه اهتمام جدی به مرور #تاریخ_حوزه_تهران و #مفاخر_حوزه_تهران داریم، هدفمان نشان دادن هویت تاریخی آن برای احیای این حوزه استراتژیک است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📚مرحوم شریف رازی در کتاب گنجینه دانشمندان ج۴ ص۶۳۵ حکایت تشرف مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی و #میرزای_شیرازی در حرم #حضرت_زینب (س) در شام را نقل می‌کند که به اختصار در ذیل می‌آید: ✍زمانی یک مسافر تهرانی که از مکه بازمی‌‌گشت، وارد نجف اشرف شد و به خدمت میرزای شیرازی رسید و به ایشان عرض کرد: به مکه مشرف بودم، پول و توشه راه خود را گم (یا تمام) کردم. در مسجد الحرام به خداوند تبارک و تعالی پناه آوردم و حضرت ولی عصر (عج) را واسطه نمودم تا خرجی و پولی برایم فراهم شود و در مکه معطل نمانم. روزها این کار را با التماس فراوان ادامه می‌دادم… تا آنکه یک روز هنگامی که پرده خانه خدا را گرفته، تضرع می کردم، دستی برشانه ام خورد! برگشتم و شخص محترم و باوقاری را دیدم. او به من گفت: چه حاجتی داری؟ نیاز خویش را بازگو کردم، او چند لیره به من داد و فرمود: ✨با این وجه خود را به نجف اشرف برسان و در آنجا خدمت #میرزا_محمدحسن_شیرازی برو و بگو «سیدمهدی» گفت: «با این نشانی که به همراه حاجی ملاعلی کنی در بازگشت از مکه به شام، زیارت حضرت زینب (س) رفتید و حرم را گرد و غبار گرفته دیده، مشغول نظافت شدید و با گوشه عبای خود، خاک و خاشاک را بیرون بردید؛ بیست اشرفی به تو بدهد.» 🔸میرزای شیرازی تا این سخن را شنید، بسیار متغیر شد و بسرعت برخاست و بیست اشرفی به آن مسافر داد. آن شخص با خوشحالی تمام و پس از زیارت عتبات مقدسه به تهران مراجعت کرد و خدمت آیت‌الله کنی رسید و ماجرای خود را به طور مبسوط به ایشان گفت. 🔹حاجی کنی پس از شنیدن ماجرا فرمود: آیا حواله ای آن آقا به من نداد؟ گفت: خیر؛ حاج ملاعلی بسیار گریست و سپس فرمود: میرزا در نظافت حرم حضرت زینب (س) بسیار کوشش می‌کرد و این تلاش، توجه امام زمان (عج) را به خود جلب ساخته است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ در زمان ناصرالدین شاه قاجار، تهران که جمعیتی در حدود ۲۵۰ هزار نفر داشت و جغرافیای آن بسیار محدود و منحصر به محله دولت، سنگلج، عودلاجان، چاله میدان و بازار بود، با نفوذ زنان بدکاره، دچار فساد اخلاقی نگران کننده‌ای شد. 🔹درست است که در همان سالهای میان ۱۲۹۰ تا ۱۳۱۰ق تعداد قابل توجهی از فقها و حکما و عرفا در کوچه کوچه این شهر به سر می‌بردند و بعدها کمتر چنین دوره‌ای یافت شد، و در مناسبت‌های مذهبی مثل ماه رمضان جمعیت بسیاری قریب یک دهم شهر در نمازهای جماعت شرکت می‌کردند و در ماه محرم، همه شهر به مثابه یک تکیه عزاداری بزرگ در می‌آمد، اما فساد و فحشاء به طور پنهان و خزنده در زیر پوست این شهر هزار حکیم جریان داشت. 🔸این فساد چنان دامنگیر عموم مردم و به ویژه اعیان شهر بود که در چندجای خاطرات اعتماد السلطنه نمونه‌هایی از آن با جزئیات گزارش شده است. 📖 اعتمادالسلطنه در ضمن خاطرات ۸ ربیع‌الاول سال ۱۲۹۹ق آورده است که شاه به رئیس پلیس تهران دستور داده زنان فاحشه را دستگیر و از شهر بیرون کنند، اما مشهور این است که مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی به شاه نامه نوشته و از او خواسته که به این امر رسیدگی شود. اعتمادالسلطنه سپس می‌نویسد: «شاه می‌فرمود: از این دروازه بیرون می‌کنند، از دروازه دیگر خواهند آورد. چرا که در سال، کنت از ... [زنان فاحشه ی] طهران چهارده هزار تومان مالیات می‌گیرد.» 📖در گزارش‌های نظمیه از محلات تهران ص۶۹۴ مربوط به ماه رمضان ۱۳۰۵ق آمده است: «ضعیفه شیرین نام که زنهای بدکاره را برای ارتکاب عمل شنیع به این طرف و آن طرف می‌برد و اسباب بی نظمی بود، قدغن شد اجزای پلیس دستگیرش کرده‌اند که نفی بلد شود.» 🔹در آن تاریخ ریاست پلیس تهران با #کنت_دمونت_فورت اتریشی مسیحی بود که در سال ۱۲۹۵ق #اداره_نظمیه را در تهران تأسیس کرد. کنت همان کسی است که در اطراف سرچشمه میخانه داشت. سراج الملک ملک این میخانه را از کنت خرید و به جای آن #مسجد_سراج_الملک را بنا کرد. 🔹کنت بعد از لغو قرارداد رژی و متاثر از آن، با فشار علما و مردم که خواستار عزل غیرمسلمانان از مناصب حکومتی بودند از کار برکنار شد. 🔹علاوه بر این، نقل شده که در زمان ناصرالدین شاه عده‌ای به شاه پیشنهاد دادند کشف حجاب را در ایران معمول دارد. اما این امر با مخالفت شدید حاج ملاعلی کنی روبرو شد. به علاوه حاج ملاعلی از علمایی بود که پس از مناظره با #قرة_العین بابی که نخستین بار اقدام به کشف حجاب نیز کرده بود، به خاطر باورهایش فتوا به کفر او داد. (مجموعه مقالات بزرگداشت حاج ملاعلی کنی ص۹۷) 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 تصویری کم یاب از جمعی از وعاظ و روضه خوان های تهران در دوره قاجار ✍ در دوره قاجار، وقتی ماه محرم فرا می‌رسید، گویا همه تهران به صورت یک تکیه بزرگ درمی‌آمد. زیرا در هر کوچه و خیابانی، در تکیه‌ها، مساجد، و خانه‌های مردم به ویژه خانه اعیان، مجالس روضه و عزاداری برپا می‌شد. گرچه در تعداد قابل توجهی از تکیه‌ها، مجالس #تعزیه و #شبیه_خوانی برگزار می‌شد، اما مجالس وعظ و روضه هم جایگاه ویژه خود را داشت. 🔹روضه خوان های آن دوره، که همگی روحانیونی عمامه بر سر بودند، دو دسته بودند. به گفته عبدالله مستوفی: «در این وقت روضه خوانها دو صنف بودند: یکی واعظین که بعد از خطبه افتتاحیه و طرح کردن یکی از آیات قرآن، وارد تحقیق در اطراف آیه شده و با ذکر امثال و حکم، مطالب عالی اخلاقی و مذهبی را تشریح و توضیح و با ذکر اشعار مناسب، مطالب را دلنشین کرده و در آخر هم مقداری ذکر مصیبت نموده... دسته دیگر روضه خوان به معنی اخص بودند که منبر را به سلام بر سید الشهداء(ع) شروع و بلافاصله وارد ذکر مصیبت شده و به قدر ده دقیقه نظم و نثر مخلوط کرده... برای واعظین، سواد و برای ذاکرین آواز از لوازم بود.» (شرح زندگانی من ج۱ ص۲۷۵) از دسته وعاظ میتوان به #ملا_نظرعلی_طالقانی و #سید_ریحان_الله_کشفی اشاره کرد. 🔹خانه برخی از علما در دهه محرم میزبان طبقات مختلف مردم بود و مجالس باشکوهی در آن برگزار می‌شد. از جمله روضه های خانه #حاج_ملاعلی_کنی که هم شلوغ میشد و هم از کیفیت قابل توجهی برخوردار بود. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓 ۲۷ محرم ۱۳۰۶ق سالگرد رحلت حاج ملاعلی کنی ✍ #بنجامین اولین #سفیر_آمریکا در ایران، در سفر به ایران در عصر #ناصرالدین_شاه قاجار مشاهدات خود از شخصیت معنوی و جایگاه رفیع اجتماعی #حاج_ملاعلی_کنی را چنین گزارش میکند: «حاج ملا علی کنی مردی مسن، محترم و خیلی با وقار و هیبت است؛ ولی علیرغم مقام و موقعیت خود، زندگی مجلل و باشکوهی ندارد و خیلی ساده و معمولی به سر میبرد. با آنکه املاک و دارایی هم دارد، معهذا در صدد نمایش دادن آنها نیست و در کمال سادگی زندگی میکند. موقعی که از منزل خارج میشود، فقط سوار بر یک قاطر سفید رنگ میگردد و یک نفر نوکر همراه اوست؛ ولی مردم وقتی از آمدن او مطلع میشوند، از هر طرف نزد وی می‌آیند و مانند یک وجود فوق طبیعی از این روحانی استقبال می‌کنند. یک اشاره از طرف او کافی است که شاه را از تخت سلطنت به زیر آورد و هر فرمان و دستوری که دربــارۀ خارجیان و غیرمسلمانان صادر کند، فورا از طرف مردم اجرا می‌گردد. سربازان گارد محافظ سفارت در تهران به من میگفتند با آنکه از طرف شاه، مأمور حفاظت جان من و اعضای سفارت شده‌اند، اگر حاج ملا علی کنی به آنها دستور دهد، بدون درنگ، من و دیگر اعضای سفارت را خواهند کشت. خوشبختانه مردی که این همه قدرت و نفوذ کلام دارد، کسی است که خیلی رئوف و مهربان و ملایم است و هیچوقت دستورات شدیدی صادر نمیکند؛ ولی به هرحال باید توجه داشت که هیچ کار اجتماعی و مهمی در ایران، بدون جلب نظر و صلاحدید حاج ملا علی کنی انجام نخواهد شد.» 📚ایران و ایرانیان ص۳۳۲ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷مزار #حاج_ملاعلی_کنی در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) ✍ حاج ملاعلی کنی در ۲۷ محرم ۱۳۰۶ق وفات کرد و تا چهار روز در تهران عزاداری برپا و بازار نیز بسته بود و پس از آن پیکر پاک وی را به سوی حضرت عبدالعظیم(ع) تشییع نمودند. ▪️در مراسم تشییع وی حتی گبر و ارمنی و یهودی‌ها هم دسته عزا داشتند و یهودی‌های تهران پیشاپیش جمعیت به سینه می‌زدند و می‌خواندند: واویلا صد واویلا ستون دین ناپیدا 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ روزی که گذشت یعنی اول ماه صفر (سال ۱۳۰۶ق) سالروز رحلت عارف و حکیم بزرگ #آقا_محمدرضا_قمشه_ای متخلص به صهبا بود. او یکی از اضلاع مثلث حکمت در #حوزه_حکمی_تهران در زمان خود بود. ▪️در منابع شرح حال، تصریحی به زمان و مکان دقیق رحلت #صهبای_قمشه_ای نشده است. گویا این امر به خاطر همزمانی وفات وی با تشییع پیکر #حاج_ملاعلی_کنی بوده و چون همه شهر از رجال حکومتی و توده مردم به اقامه عزای حاج ملاعلی مشغول بودند، از درگذشت عارف شهر غافل شدند. ▪️امر تشییع و تدفین آقا محمدرضا به همت حکیم #میرزا_ابوالحسن_جلوه برگزار شد و #حاج_شیخ_هادی_نجم_آبادی بر بدنش نماز خواند. برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که صهبای قمشه‌ای در #مقبره_امام_جمعه دفن شده است. 📚 استاد #صدوقی_سها در کتاب «تاریخ حکما و عرفای متأخر» درباره زمان وفات، اول ماه صفر و درباره مکان دفن، مقبره امام جمعه را قوی‌تر میداند. .................. پی‌نوشت: ۱. اینک در ایام وفات حکیم آقا محمدرضا قمشه‌ای، حوزه حکمی تهران داغدار حکیمی دیگر، آیت‌الله #سید_حسن_مصطفوی شده است. روز سه‌شنبه ۸ شهریور ساعت ۹ صبح، از تکیه نیاوران، پیکر ایشان را بدرقه خواهیم کرد. ۲. تصویر فوق مربوط به تشییع پیکر #میرزا_حسن_آشتیانی در سال ۱۳۱۹ق در تهران است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ شیخ محمدباقر اصطهباناتی در سال ۱۲۸۳ق در سن ۳۰ سالگی به تهران آمد و به درخواست #حاج_ملاعلی_کنی به مدت ۱۲ سال در #مدرسه_مروی تدریس کرد. پس از آن به سامرا رفت و در زمره اصحاب #میرزای_شیرازی جای گرفت و در سال ۱۳۱۳ق در حوزه نجف به تدریس پرداخت و در صحن امیرالمؤمنین (ع) اقامه جماعت می‌کرد. او را که از شاگردان #آقا_علی_مدرس، #میرزای_جلوه و #صهبای_قمشه_ای بود، پایه‌گذار تدریس حکمت متعالیه در حوزه نجف می‌دانند. 🔹وی علاوه بر مقام فقاهتی و حکمی، در ریاضیات و نجوم هم صاحب نظر بود و اختراعاتی چند انجام داد: ساعت آبی، بادزن دوار، تلمبه ناعوری‌و... علامه اصطهباناتی در سال ۱۳۲۳ق به شیراز هجرت کرد و در رأس اداره امور دینی شهر جای گرفت. با آغاز نهضت مشروطه، وی نیز در زمره عالمان مشروطه‌خواه جای گرفت و مستقلات و گاه در کنار #سید_عبدالحسین_لاری مجاهدت بسیاری در این راه کرد. اما شیخ محمدباقر اصطهباناتی نیز از گزند جریانات معاند دور نماند و عاقبت او را در زمره #شهدای_مشروطه جای داد. 🔸بعد از کشته شدن #قوام_الملک در شیراز، خون او را به گردن مشروطه‌خواهان و در رأس آنها علامه اصطهباناتی انداختند در حالی که وی نقشی در آن نداشت. 🔹در برخی گزارش‌ها آمده: «تفنگچی از دهات شخصی و ایلات خود در شهر حاضر کرده، شاهچراغ، سید علاءالدین تلگرافخانه، مدرسه خان و اماکن رفیعه شهر را سنگر بسته، تهیه قتل عموم مشروطه طلبان را می‌بندند. طرق و شوارع را مغشوش و نوکرهای خود را به راهزنی و غارتگری وامی‌دارند.» روزی که ایشان همراه با سید احمد معین الاسلام در مجلس ختم قوام الملک شرکت کرد، افرادی مسلح از روی بام‌ها وی را نشانه گرفتند. معین الاسلام که از معرکه گریخت، بدنش سلاخی شده و در آخر سوزانده شد. آیت‌الله اصطهباناتی هنگام خروج با ضرب گلوله بر زمین افتاد. میرزا خلیل صباغ او را بر دوش گرفت اما تیری به کمر آیت‌الله اصطهباناتی می‌زنند که از سینه میرزا خلیل خارج می‌شود و بر زمین می‌افتند. تفنگچی‌ها دور ایشان را گرفته و پیکر خونین این عالم هفتاد ساله را زیر ضربات قداره، قنداق تفنگ و طپانچه می‌گیرند. 🥀شیخ محمدباقر اصطهباناتی در حالی ۱۸ زخم برداشته بود در ۷ صفر ۱۳۲۶ق به شهادت رسید. 📚برگرفته از کتاب: #شهید_رابع 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📊 تأملی در آمار #طلاب_تهران از زمان قاجار و پهلوی تاکنون: 🔹در گزارش آماری سال ۱۲۸۶ق یعنی در دوران زعامت #حاج_ملاعلی_کنی بر حوزه تهران تعداد «طلابی که در مدارس مسکن دارند هزار و چهارصد و شصت و سه نفر» ذکر شده است. (آمار دار الخلافه تهران ص۳۴۹) جمعیت تهران در نیمه دوم سلطنت ناصرالدین شاه حدودا ۱۰۰ هزار نفر بوده است. یعنی بیش از ۱ درصد در کسوت روحانیت و طلبگی بوده‌اند. دولت آبادی در بیان خاطرات خود از سال ۱۳۱۵ق یعنی در زمان زعامت #میرزا_حسن_آشتیانی بر #حوزه_تهران یعنی پس از #نهضت_تنباکو و پیش از #نهضت_مشروطه، تعداد طلاب تهران را بیش از هزار نفر بیان می‌کند. (حیات یحیی ج۱ ص۲۳۷) به عبارتی در این مدت هم جمعیت شهری و هم تعداد طلاب تهران تفاوت چندانی نداشته است. 🔸اما در زمان پهلوی اول: جعفر شهری در آمار مربوط به دوران رضاخان و اجرای طرح متحد الشکل کردن لباس‌ها و برداشتن عمامه، عنوان می‌کند که تعداد مدرسین حوزه تهران ۱۸ نفر و تعداد طلبه‌های تهران تنها ۲۱۰ نفر است که از سوی دولت مجوز تلبس، تدریس و تحصیل داشته‌اند. (تاریخ اجتماعی تهران ج۵ ص۶۹۷) این در حالی است که طبق آمارها، جمعیت تهران در زمان رضاخان نسبت به زمان ناصرالدین شاه حدودا دو برابر یعنی بیش از ۱۹۶ هزار نفر شمارش شده است. از این آمار به خوبی به‌دست می‌آید که طرح اسلام زدایی رضاخان و مبارزه‌اش با حوزه و روحانیت تا چه اندازه موجب کاهش فعالیت و نمود اجتماعی و دینی علما و طلاب در میان مردم تهران شده است. 💠یک مقایسه: با اجرای طرح برداشن عمامه‌ها در زمان رضاخان، علما و طلاب حدودا ۰/۱ درصد جمعیت تهران را تشکیل می‌دادند. این در حالی است که به گفته جعفر شهری با اجرای طرح کشف حجاب در همین دوره، ۱۲ هزار نفر از زنان (از جمعیت نزدیک به ۲۰۰ هزار نفری تهران) از شوهران خود جدا شده و به موج بی‌عفتی پیوستند! 💡قدری تأمل: طبق آمارها اکنون (نسبت به جمعیت بیش از ۸ میلیون نفری تهران) تعداد طلاب و روحانیون تهران حدودا ۸ هزار نفر یعنی کمتر از ۰/۱ درصد است و در شرایط فعلی با موج رسانه‌ای و ناامن سازی محیط می‌کوشند عمامه از سر روحانیون برداشته شود. در عین حال همین رسانه‌ها در تلاشند بر تعداد کشف حجاب در سطح جامعه بیفزایند و بر این موج سوار شوند. نهادهای حوزوی و دینی برای این شرایط چه تدبیری دارند؟؟! 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷تنها تصویر به‌دست آمده از میرزا عبدالرحیم نهاوندی از علمای بزرگ تهران، در کتاب ریحانة الادب ✍ #میرزا_عبدالرحیم_نهاوندی (متوفای ۱۳۰۴ق) در حلقۀ درس شیخ محمدحسن نجفی، صاحب جواهر، حضور یافت. درخشش میرزا عبدالرحیم در درس صاحب جواهر چنان بود که او را یکی از چهار نفری برشمرده‌اند که آن فقیه عالیقدر بر روی منبر تدریس به اجتهادشان شهادت داد. میرزا عبدالرحیم پس از وفات صاحب جواهر، به جمع شاگردان شیخ مرتضی انصاری پیوست و سالها از محضر شیخ اعظم بهره برد. او در همان زمان حیات استادش، در نجف کرسی تدریس داشت و پس از وفات شیخ نیز اولین و تنها کسی بود که کتاب رسائل را در نجف تدریس می‌کرد. #هجرت_به_تهران میرزا عبدالرحیم نهاوندی پس از سی سال اقامت در نجف اشرف، در سال ۱۲۹۱ق، به قصد زیارت مشهد مقدس رضوی(ع)، بدون همراهی خانواده‌اش به ایران سفر کرد. او پس از یک سال اقامت در مشهد، هنگامی که در مسیر بازگشت، از تهران گذر می‌کرد، مورد استقبال علمای بزرگ شهر از جمله #حاج_ملاعلی_کنی قرار گرفت که از او خواستند در تهران رحل اقامت افکند و به تدریس و ترویج بپردازد. 🔸میرزا عبدالرحیم این پیشنهاد را پذیرفت و در تهران سکونت یافت. حدود دو سال بعد همسر و فرزندانش نیز از نجف به تهران آمده و به آن بزرگوار پیوستند. وی تا زمان وفات خود، به مدت دوازده سال کرسی تدریس مدرسۀ مروی را در اختیار داشت و به‌عنوان مدّرس رسمی آن مرکز علمی شناخته می‌شد. 🔹 عظمت علمی و جایگاه مرجعیت میرزا عبدالرحیم نیز چنان بود که میرزای شیرازی موارد احتیاط را به ایشان ارجاع می‌داد و همین امر سبب شهرتش گردید. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🔸تکفیر یکی از وعاظ تهران به خاطر این اعتقاد: ناصرالدین شاه نایب امام زمان(عج) است! ✍ حاج سید حسن واعظ کاشانی از #وعاظ_تهران در زمان ناصرالدین شاه قاجار بود. او معتقد بود که پادشاه وقت نائب امام زمان علیه السلام است و‌ دعا برای وی واجب است. کاشانی بعد از بر این اظهار نظر هجمه‌ای علیه او راه انداخت و جمعی از #علمای_تهران او را به خاطر این باور تکفیر کردند. #صدرالعلماء او را مرتد دانست و سید محمدرضا طباطبائی سنگلجی کافرش خواند. طباطبایی می‌گفت: علمای بزرگ ما کسی را تکفیر می‌کنند اما اعیان به او لقب #سلطان_الذاکرین می‌دهند. سید حسن کاشانی در یکی از روزهای ماه رمضان که در #مسجد_امین_الدوله منبر رفت و با دلشکستگی به دفاع از عقیده خود پرداخت. او متن تأییدیه #حاج_ملاعلی_کنی و برخی علمای دیگر را که تدین و دانش او را تأیید کرده بودند روی منبر خواند. روزی دیگر روی منبر قرآنی را از زیر بغل درمی‌آورد و شهادت می‌دهد که مسلمان است. بعد وسط روضه [احتمالا جهت برانگیختن احساسات] با کوبیدن سنگی، سر خود را می‌شکند و از حال می‌رود و مردم گریه بسیاری می‌کنند. در همین روزها وقتی که کاشانی در #مسجد_مروی و بعد از نماز حاج ملاعلی کنی قصد داشت به منبر برود، ولوله‌ای بپا شد و جمعی مانع این امر شدند. حاج ملاعلی هم دستور داد واعظی که همه روزه منبر میرفته وعظ کند. 📚منبع: گزارش‌های نظمیه از محلات تهران ص۷۲۴ تا ۷۴۰ 📷تصویر: یک مجلس روضه در زمان قاجار 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷انتشار برای نخستین بار/ تصویر حاج ابوالفتح تاجر تهرانی (شماره۵) بانی و واقف #مدرسه_حاج_ابوالفتح ✍ #مسجد_حاج_ابوالفتح در سال 1297ق توسط حاج ابوالفتح تاجر [احتمالاً بلورفروش] وقف و وقفنامه آن توسط مرحوم #حاج_ملاعلی_کنی مکتوب شد. البته بنای آن در سال 1305ق توسط فرزند حاج ابوالفتح، میرزا عباسعلی، به اتمام رسید. همچنین، بنای مدرسه در سال 1337ش، توسط آقای ابوالفتح فتحیه، از اخلاف حاج ابوالفتح، مرمت و بازسازی شد. در گذشته، بر کاشی سردرد مدرسه چنین نقش بسته بود: «بنای این مسجد- مدرسه مشهوره به فتحیه را مرحمت و غفران پناه الحاج شیخ ابوالفتح تاجر رحمة الله علیه فرمود به سعی و اهتمام فرزند ارجمند ارشدش، عالیجناب عمدة‌التجار آقا میرزا عباسعلی، در سنه 1305ق اتمام پذیرفت.» 💐 #مژده ______________ کتابی با موضوع مدارس علمیه و مساجد تهران با رویکرد حوادث تاریخی و شخصیت‌شناسی علمای تهران، و جریان‌شناسی حوزه تهران، به صورت مصور، مراحل آماده‌سازی جهت انتشار را سپری می‌کند. 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

📷تصویر حاج ملاعلی کنی و پسرانش. سید محمدباقر جمارانی نیز در کنار حاج ملاعلی نشسته است. ✍آقا #سید_محمدباقر_جمارانی فرزند سید هاشم جمارانی متوفای ۱۳۰۶ش، از اعیان و روحانیون دوره قاجار، معروف به ناظم العلما بود. وی در جماران و مناطق دیگر، دارای قنات، باغ و املاک و عمارت ییلاقی بود. در زمان ناصرالدین شاه بخش عمده‌ای از زمین‌های جماران متعلق به او بود. سید محمدباقر جمارانی دایی پدربزرگ سید مهدی امام جمارانی بود. همچنین دختر آقا سید محمدباقر جمارانی (صدیقه خانم) مادربزرگ حاج #میرزا_عبدالله_چهل‌ستونی از علمای مشهور تهران بود. آقا سید محمدباقر جمارانی پیشکار #حاج_ملاعلی_کنی و دارای ارتباط زیادی با درباره ناصری بود. 📚روایات و خاطرات سید مهدی امام جمارانی ج۱ ص۱۱۸ 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran

💡رابطه فقیه و عارف، #حاج_ملاعلی_کنی و #آقا_محمدرضا_قمشه‌ای 🔻استاد #سید_جلال‌الدین_آشتیانی: «روزی در محضر حجت‌الاسلام کنی روایتی نقل می‌شود و حاضران در معنای روایت اظهار نظر می‌کنند. حجت الاسلام نظر فضلا را نمی‌پذیرد. مرحوم حاج آقا فرزند ارشد مرحوم کنی نزد آقا محمد رضا قمشه‌ای می‌رود و از او می‌خواهد که حدیث را معنا کند. آقا محمدرضا چندین وجه در معنای حدیث بیان می‌کند و حاج آقا گفته آقا محمدرضا را می‌نویسد و نزد پدر می‌برد. مرحوم حاجی با دقت گفته آقا محمدرضا را مطالعه می‌کند؛ فرزند خویش را نزد خود فرا می‌خواند که به جناب میرزا اطلاع بده که عصر جمعه به زیارت او می‌رویم. مرحوم آقا محمدرضا معذرت می‌خواهد و خود عصر جمعه به زیارت حجت الاسلام کنی می‌رود. علاقه و احترام حاجی به اندازه‌ای بود که وقتی ملا محمود لنگ قمی بالای منبر #مسجد_شاه سابق تهران متصل به مدرسه (صدر) از آقا محمدرضا انتقاد شدید می‌نماید و مردم را تحریک می‌کند که او را از مدرسه بیرون نمایند تا نتواند طلاب را گمراه نماید اوباش به مدرسه هجوم می‌برند؛ دو نفر از شاهزادگان قاجار که در درس حضور داشتند به وسیله چند نفر فراش حکومتی، آقا محمدرضا را در جایی پنهان می‌نمایند. مرحوم حاجی کنی دستور داد شیخ محمود را در #سرچشمه در ملأ عام چوب زدند و به #ناصرالدین_شاه نوشت «چند بار تذکر دادم که در تهران شیخ الاسلام جامع منقول و معقول واجب و لازم است.» 📚جلال حکمت و عرفان ص۹۰ و ۹۱ 📷تصویر حاج ملاعلی کنی در کنار کارکنان #مدرسه_دارالفنون 🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran