بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_ و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه: (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ)
☄اشتراك لفظي و تغاير معنوي
🐚آيه كريمه (بسم الله الرّحمن الرحيم) كه سر فصل #113 سوره قرآن كريم است و در سوره مباركه «نمل» افزون بر آغاز سوره، در #طليعه(ابتداء) نامه حضرت سليمان (عليه السلام) به ملكه سبأ نيز آمده است پس #114 بار نازل شده است، نه اين كه #يك_بار نازل شده باشد و به #دستور پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) سرفصل سور قرآني قرار گرفته باشد.
🦋در عصر نزول وحي، فرود آمدن آيه كريمه (بسم الله الرّحمن الرحيم) به عنوان اولين #آيه_سوره_جديد، نشانه پايان پذيرفتن سوره پيشين و آغاز نزول سوره پس از آن بود: «وإنما كان يُعرف انقضاء السورة بنزول «بسم الله الرحمن الرحيم» ابتداءً للأخري*زمان پایان سوره ای را بوسیله نزول بسم الله سوره بعد می فهمیدند. ».
✨نزول مكرّر آيه (بسم الله...) نشانه #اختلاف_معنا و #تفسير آن در هر سوره است. آيات (بسم الله...) در سراسر قرآن كريم گرچه از نظر لفظي #يكسان است، ليكن از نظر #معنوي_و_تفسيري #گوناگون و در نتيجه«مشترك لفظي» است.
🍥اختلاف معنوي و اشتراك لفظي آياتِ (بسم الله الرّحمن الرحيم) از آن روست كه «بسم الله» هر سوره #جزئي از آن سوره و با محتواي آن #هماهنگ و به منزله عنوان و #تابلو آن سوره است و چون مضامين و معارف سوره هاي قرآن با يكديگر #متفاوت است، معناي «بسم الله» نيز در سوره ها مختلف خواهد بود و در هر سوره #درجه اي از درجات و #شأني از شئون #الوهيت خداي سبحان و رحمانيت و رحيميّت او را بازگو مي كند و از اين جهت همانند اسماي خداوند در #پايان آيات است كه با محتواي آيات هماهنگ و به منزله #برهاني بر محتواي آن است.
🔊بر اين اساس، اگر محتواي سورهاي به خوبي #تبيين شود، تفسير «بسم اللهِ» آن سوره نيز روشن خواهد شد.
✏️توضيح اين كه، در آيه كريمه (بسم الله الرّحمن الرحيم) هم سخن از «الله» است كه #اسم_جامع و_اعظم خداي سبحان است و ساير #اسماي_حسناي_الهي را زير پوشش داشته، در هر سوره ظهوري خاصّ دارد و هم سخن از «رحمت رحمانيه» است كه همه صفات خداي سبحان زير پوشش آن است و در هر مظهري با اسمي خاصّ ظهور مي كند؛ در سوره هايي كه محتوايي #مهر_آميز دارد و اوصاف #جماليه خداوند را مطرح مي كند، در چهره «جمال» و در سوري كه مضاميني قهر_آميز دارد و غضب الهي را بازگو مي كند، در چهره #جلالیه تجلّي مي كند و از اين رو برخي گفته اند: كلمه #الرحمن نيز همانند كلمه #الله، #اسم#اعظم است.
🔊بنابراين، تفسير «بسم الله...» به #اختلاف_سوره_ها #متفاوت است.
🏵احكام #فقهي آيه كريمه (بسم الله الرّحمن الرحيم) نيز شاهد #اشتراك_لفظي اين آيه است مانند اين كه:
🥇حرمت قرائت #سور_عزائم(سجده دار) بر #صاحبان_عذر(فرد جُنب و...) شامل تلاوت «بسم الله...» به قصد سوره هاي مزبور نيز مي شود.
🥈 «بسم اللهِ...» هر سوره، در نماز بايد به قصد #همان_سوره اي باشد كه نمازگزار #قصد_تلاوت آن را دارد.
🥉 در صورت #عدول نمازگزار از سورهاي به سوره ديگر، بايد «بسم الله...» را به قصد سوره جديد #تكرار كند.
🌧لزوم تلاوت «بسم اللهِ» هر سوره به قصدِ #همان سوره، نشانه #تعدّد_مقصود است؛ زيرا تعدّد قصد، تابع تعدّد و تكثر مقصود است وگرنه مقصودي كه هيچ كثرتي در آن نيست تا هر يك از واحدهاي آنْ نشانه خاصي داشته باشد و با آن نشانه، از واحدهاي ديگر متمايز گردد، قصد نمي تواند فارق و منشاي تكثر آن باشد؛ مگر اين كه قصد، خود مقصود آفرين باشد.
🔊بنابراين، «بسم الله...» هر سوره معنا و تفسيري #ويژه خود دارد و با معناي «بسم الله» در ساير سوره ها #متفاوت است.
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
💢اختصاص حمد به خداي سبحان
⛳️قرآن كريم #سراسر عوالم هستي امكاني را مخلوق خداوند سبحان مي داند و همه را نيكو و زيبا مي شمارد: (قل الله خالق كلّ شيء...بگو خداوند خالق همه چیز است)، (الّذي أحسن كلّ شيء خلقه...همان کسی که به بهترین نحو همه چیز را خلق کرد).
🍥 بنابراين، هر چه مصداق «شيء» است، يعني سراسر عوالم وجود امكاني، نيكو و زيباست و چون حمد در برابر كمال، جمال و نعمت بخشي است، پس حمد #مطلق_ازلي_و_ابدي[و له الحمد فی الاولی و الآخره... در دنیا و آخرت ستایش برای اوست] از آنِ خداست: (الحمد لله) و هيچ كس #مالك حمد نيست.
☂ #علل_وسطيّه(اسباب) نيز #مجاري فيض الهي است ولی #سرآغاز سلسله فيض، تنها ذات اقدس الهي است.
☀️آيه كريمه (الحمد لله ربّ العالمين) مشتمل بر #دو_برهان بر اثبات و اختصاص حمد براي خداي سبحان است:
❄️برهان اول كه از نام مقدّس «الله» استفاده مي شود اين است كه: #الله جامع همه كمالات وجودي است (ذات مستجمع جميع كمالات) و چون #حمد در برابر #كمال بوده و هر كاملي #محمود است، پس #خداي سبحان #محمود است. آيه كريمه (الحمدلله...) با تعليق حكم بر وصف كه مشعر به عليّت است مفيد چنين برهاني است.
✨توضيح اين كه، اگر گفته مي شد: «الحمد له» (حمد براي اوست) مدعايي بود كه #برهاني به همراه #نداشت و برهان مي طلبيد و برهانش نيز اين بود كه خداوند سبحان بر اثر #جامعيت كمالاتش شايسته حمد است.
🌾 اما در «الحمد لله» حكم (ثبوت حمد) بر وصف (الله) #تعليق شده كه #موضوع، خودْ #دليل را به همراه دارد و در مواردي كه متعَلّق حكم، خودْ دربردارنده سبب و علت ثبوت محمول براي موضوع باشد، نياز به #استدلال_نيست؛ همان طور كه در جمله «الجنّة للمطيعين...بهشت فقط برای اطاعت کنندگان است» و «النّار للملحدين...آتش برای بی دینان» #وصفِ_خود_محمول (اطاعت و اِلحاد) بيانگر #علت ثبوت بهشت براي اهل طاعت و آتش براي ملحدان است.
🌺در «الحمد لله» نيز #جامعيّت كمال كه سبب ثبوت و اختصاص حمد است در موضوع (الله) قرار دارد.
🍂برهان دوم: كه #حدّ_وسط آن #ربوبيّت خداي سبحان است و از تعبير (ربّ العالمين) استفاده مي شود، بدين تقرير است: #خداوند_ربّ سراسر عوالم هستي امكاني است و هيچ #شريكي در ربوبيّت ندارد (واز اين رو كلمه «عالمين» به صورت جمع آمده است) و چون حمد در برابر نعمتِ #ربوبيّت (سوق دادن هر موجود به كمال لايق آن) است، #پس_حمد_مخصوص ذات اقدس اوست و هيچ شريكي در حمد ندارد.
🍀از اين رو در بحث ادبي گذشت كه «الف و لام» در كلمه «الحمد» براي #استغراق و يا #جنس است ومفادش اين است كه هر حمدي از هر حامدي براي هر محمودي در واقع حمد خداست.
🐝براهيني چند بر #انحصار و #اختصاص حمد به خداي سبحان اقامه شده است كه برخي از آن ها در بخش «لطايف و اشارات» اين آيه بيان مي شود.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
📌۶ـ #اختصاص حمد به خدا
🔮عن السّجاد (عليه السلام): «ولو دلّ #مخلوق مخلوقاً من نفسه علي مثل الذى #دللت عليه عبادك منك كان #محموداً #فلك الحمد...
🕯 در این حدیث امام سجاد (عليه السلام) پس ازبرشمردن نعمت هدايت الهي و علوم ارزشمندي كه بدون تعليم الهي، بشر را ياراي رسيدن به آن نيست، به خداي سبحان عرض مي كند: بار خدايا اگر #مخلوقي بتواند از جانب خود چنين هدايت ها و معارفي را در اختيار ديگران بگذارد، آن گونه كه تو خلقِ خود را #هدايت و تعليم ميكني، او نيز سزاوار حمد خواهد بود، ليكن چون همه نعمت ها و علوم از جانب توست، پس ستايش نيز #ويژه_توست.
💎در جمله «فلك الحمد» با تقديم «لك» بر «الحمد»، حمد در خداي سبحان حصر شده است. اين حديث ناظر به برهاني است كه حد وسط آن #اِنعام(نعمت ها) الهي است.
💡عن الباقر (عليه السلام): «... وأنت #جمال السماوات والأرض فلك الحمد وأنت #زين السماوات والأرض فلك الحمد... »
این حدیث اشاره به #برهاني دارد كه حدّ وسط آن #جمال است و در براهين اختصاص حمد بدين شرح بيان شد: سراسر عوالم هستيِ امكاني از آن جهت كه مخلوق خداي سبحان است، #زيبا و نيكوست و چون حمد در برابر جمال و كار زيباست، حمدْ ويژه خداي جميل جمال آفرين است.
♦️عن أبى الحسن الأوّل (علی عليه السلام): «إذا فرغت من صلاة الليل فقل: اللهم ما #عملتُ من خير فهو #منك لا حمد لى فيه وما #عملت من سوء فقد #حذّرتنيه، لا عذر لى فيه. اللهم إنّى أعوذ بك أن أتكل علي ما لا حمد لى فيه...».
در این حدیث بر اساس #توحيد_افعالي همه #كارهاي #نيك_آدمي را از خداي سبحان و هر حمدي بر هر كار نيكي را از او مي داند. بر اساس #توحيد_افعالي و #ربوبيّت_مطلق خداي سبحان، كارهاي نيك صالحان نيز جز ظهور و تجلي #فيض_و_فعل او نيست و از اين رو محمود حقيقي تنها #ذات_اقدس_الهي است.
🔔 «... ولك الحمد... و #استخلصت الحمد لنفسك وجعلت الحمد من #خاصتك ورضيت بالحمد من عبادك وفتحت بالحمد كتابك وختمت بالحمد قضائك ولم يعدل إلي غيرك ولم يقصر الحمد دونك، فلامدفع للحمد عنك ولامستقر للحمد إلاّ عندك ولاينبغى الحمد إلاّ لك»
چهارمين حديث نيز با تصريح به اين كه حمد #جز حريم و ساحت قدس خداي سبحان هيچ قرارگاهي #ندارد و حمد جز براي او سزاوار نيست، به روشني بر انحصار حمد در خداي سبحان دلالت دارد.
📣اشاره: هر يك از اين #كلمات نوراني حاوي #برهاني بر #اختصاص حمد به خداي سبحان است.
🔊تذكّر: اگر بعضي از #نصوص_ديني (روایات) ظهور دارد كه حمد #غير_خدا رواست، ولي حمد خدا بهتر است، اين گونه ظواهر را بايد به معناي تعيين حمد خدا تفسير كرد، نه تفضيل حمد وي؛ مانند آنچه در طليعه دعاي سحر امام سجاد (عليه السلام) به نقل ثابت ابن دينار (ابوحمزه ثُمالي) آمده است: «... #فَرَبّى أحمدُ شىء عندى و #أحَقُّ بحمدى...پس حمد #پروردگارم نزد من بهتر از چیزهای دیگر است پس او #سزاوارتر است به سپاس گذاری من...».
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۴: (مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ)
🔴 #برهاني ديگر بر اختصاص حمد
🌀آيات دوم و سوم سوره مباركه حمد مشتمل بر چهار برهان بر اختصاص حمد به خداي سبحان بود. آيه كريمه (مالك يوم الدين) نيز با بيان اسمي ديگر از اسماي حسناي خداوند سبحان، برهاني ديگر بر #ضرورت_حمد و اختصاص به ذات اقدس الهي است.
🔰تقرير برهان بدين گونه است:
خداي سبحان #مالك_مطلق سراسر عوالم هستي است و مالكيت مطلق او در آن روز(مالک یوم الدین) #ظهور مي كند و چون صاحب چنين #سلطه و مالكيتي محمود و مشكور است، بنابراين خداي سبحان #محمود و مشكور است.
👈توضيح اين كه، خداي سبحان #مدبّر_و_مربّي انسان هاست و چون بدون حيات جاويد ابدي راه كمال انساني مسدود خواهد بود، با برپا كردن قيامت، #راه_تكامل_نهايي انسان را باز مي كند و چون رها كردن انسان ها به حال خود، عامل تباهي آنان خواهد شد، آنان را به خود وا نمي گذارد، بلكه با اعتقاد به قيامت و #ياد_معاد كه بهترين عامل رهايي انسان از #تباهي است. آنان را مي پروراند و سرانجام نيز در قيامت پاداش كار نيك آنان را مي دهد.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i