🔴 فقهای شر ّ @falsafeh_nazari ✅ قال امیر المومنین علیه السلام : قال رسول الله صلی الله علیه و آله: سَيَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يَبْقَى مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمُهُ وَ مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمُهُ يُسَمَّوْنَ بِهِ وَ هُمْ أَبْعَدُ النَّاسِ مِنْهُ مَسَاجِدُهُمْ عَامِرَةٌ وَ هِيَ خَرَابٌ مِنَ الْهُدَى فُقَهَاءُ ذَلِكَ‏ الزَّمَانِ شَرُّ فُقَهَاء تَحْتَ ظِلِّ السَّمَاءِ مِنْهُمْ خَرَجَتِ الْفِتْنَةُ وَ إِلَيْهِمْ تَعُودُ. (الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏8، ص 308) رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: زمانی بر مردم می آید که از قرآن جز رسمش و از اسلام جز اسمش باقی نمی ماند. مردم مسلمان نامیده می شوند در حالی که دورترین مردمند از اسلام..... فقهای آن زمان، بدترین فقها زیر سایه آسمانند. فتنه از آنها خارج می شود و به آنها بر می گردد. @falsafeh_nazari ⬅️سوال: اگر کسی با توجه به این نوع روایات چنین استدلال کند که «فقها مورد مذمت هستند پس فقه، فقاهت و فقیه، مورد تایید اسلام نیست.» به نظرتان پاسخ چیست⁉️‼️ 🔶حال اگر کسی روایاتی در مذمت فلسفه و عرفان و تصوف یا فلاسفه و عرفا نقل کند و چنین استدلال کند که «فلسفه و عرفان و تصوف مورد مذمت اسلام است و مورد تایید نیست» پاسختان چه خواهد بود؟ #امیرالمومنین_ع #عرفان_اسلامی #فلسفه_اسلامی #فقهای_شر ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ 💠کانال 🌿فلسفه نظری🌿 @falsafeh_nazari

🔴 عبارات زیبای عطار نیشابوری درباره امام صادق علیه السلام @falsafeh_nazari ⬅️آن سلطان ملّت مصطفوى، آن برهان حجّت نبوى، آن عالم صدّيق، آن عالم تحقيق، آن ميوه دل اوليا، آن گوشه جگر انبيا، آن ناقل على، آن وارث نبى، آن عارف عاشق، ابو محمّد جعفر صادق (علیه السلام) گفته بوديم كه اگر ذكر انبيا و صحابه و اهل بيت كنيم، يك كتاب جداگانه مى بايد. ⬅️و اين كتاب شرح حال اين قوم خواهد بود، از مشايخ، كه بعد از ايشان بوده اند. امّا به سبب تبرّك به صادق- رضى اللّه عنه- ابتدا كنيم، كه او نيز بعد از ايشان بوده است. و چون از اهل بيت بيشتر سخن طريقت او گفته است، و روايت از او بيش آمده، كلمه اى چند از آن حضرت بيارم، كه ايشان همه يكى اند. چون ذكر او كرده آمد ذكر همه بود. @falsafeh_nazari نبينى كه قومى كه مذهب او دارند، مذهب دوازده امام دارند؟ يعنى يكى دوازده است و دوازده يكى. ⬅️اگر تنها صفت او گويم، به زبان عبارت من راست نيايد، كه در جمله علوم، و اشارات و عبارات بى تكلف به كمال بود. و قدوه جمله مشايخ بود، و اعتماد همه بر او بود. و مقتداى مطلق بود و همه الهيان را شيخ بود، و همه محمّديان را امام بود. هم اهل ذوق را پيشرو بود و هم اهل عشق را پيشوا. هم عبّاد را مقدّم بود و هم زهّاد را مكرّم. هم در تصنيف اسرار حقايق، خطير بود، هم در لطايف اسرار تنزيل و تفسير، بى نظير..... ◀️ هر كه به محمّد- صلّى اللّه عليه و آله و سلّم- ايمان دارد و به فرزندان و يارانش ايمان ندارد، او به محمّد- عليه الصلاة و السّلام- ايمان ندارد. 💠تذكره الأولياء ، ص: ۱۰ @falsafeh_nazari ✅ این بزرگان، چه سنی باشند و چه در باطن، شیعه باشند، نباید مانند برخی مخالفان عرفان، در حقشان ظلم کنیم و به دور از مکتب و مذهب اهل بیت علیهم السلام، بی انصافی کنیم و آنها را (معاذ الله) دشمن اهل بیت علیهم السلام معرفی نماییم و جوانان پاک و معصوم را نسبت به آنها بدبین کنیم. #امام_صادق_ع #عطار_نیشابوری #عرفان_اسلامی #تذکره_الاولیاء ➖➖➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 @falsafeh_nazari

🔴نقد مخالفان فلسفه و عرفان اسلامی ⬅️بخشی از مطالب مهم استاد محمدحسن وکیلی درباره مخالفان فلسفه و عرفان در مشهد مقدس: 💠 مکتب تفکیک از نظر عملی با دو اشتباه بزرگ مواجه بوده و هست؛ مسأله اول اینکه اظهار نظر در هر علمی تخصّص می‌خواهد و تخصّص در هر رشته‌ای محتاج طی کردن سیر تحصیلی آن رشته است. تخصّص در فلسفه ۱۵ تا ۲۵ سال تحصیل نزد استاد فنّ می‌خواهد، ولی تفکیکیان با دو سه سال ورق زدن کتب فلسفی فوراً در فلسفه خود را مجتهد و متخصص می‌‌دانند و جلسات نقد ملاصدرا و حکمت متعالیه برگزار می‌کنند. 💠بنده بارها به صداقت و شفافیت عرض کرده‌ام عموم بزرگان مکتب تفکیک حتی در حدّ یک بدایه الحکمه هم فلسفه نمی‌دانند و گفتن این سخن نعوذ بالله برای تخریب شخصیت ایشان نیست، برای کمک به خود ایشان است. ⬅️علت مخالفت‌ برخی ها با حکمت و عرفان در حوزه‌های علمیه: 💠همیشه عده‌ای به علّت ناآشنائی با این علوم و تخصّص نداشتن در این مسائل برداشت‌ هایی غلط از این مسائل نموده و چون غیرت دینی نیز دارند معمولاً از سر دلسوزی برای دین با این معارف مقابله می‌کنند، گاهی هم این مقابله‌ها شدید شده و برخی از افراد پا از جادّة تقوا بیرون می‌گذارند و به اهانت و بی‌ادبی و تکفیر بزرگان اقدام می‌کنند. 💠خصوصاً نسبت به فضای حوزه مشهد و اهانت‌ها و نسبت‌های ناروائی که میان مخالفین حکمت و عرفان در مشهد متداول بود. 💠با صداقت عرض می‌کنم. اصطلاحات ساده را نمی‌دانند؛ هم در باب توحید هم در معاد و هم بقیه مباحث. ⬅️مثلاً بحثی هست در فلسفه که رابطه خداوند با مخلوقات چیست؟ سنخیّت یا عینیّت یا تباین. ⬅️تفکیکیان فکر می‌کنند سنخیّت در بحث سنخیت علت و معلول به معنای مشابهت است و می‌گویند فلاسفه خدا را شبیه مخلوق می‌دانند. 💠جناب آقای سیّدان در کتابچه سنخیّت و عینیّت هم چندجا سنخیّت را به معنای شباهت معنا می‌کنند ،جالب است که چند همایش هم گرفته‌اند که اثبات کنند نظر فلاسفه غلط است و میان طلبه‌ها نیز شایع کرده‌اند که فلاسفه به مشابهت خالق و مخلوق اعتقاد دارند. 💠و جدیداً هم حرف جدیدی بین تفکیکیان پیدا شده که اصلاً خداوند نه هست و نه نیست؛ چون اگر بگوییم خدا هست، در هستی با مخلوقات شبیه می‌شود و می‌شود همان حرف فلاسفه! وجود و عدم هم نقیض نیستند. 💠با اینکه سنخیّت نه در زبان عربی معنای مشابهت دارد و نه در اصطلاح فلسفه. 💠در فارسی امروزه فقط گاهی به این معنا به کار می‌رود، سنخیّت علت و معلول تقریباً یعنی یک رابطه خاص میان علت و معلول است که موجب صدور آن معلول خاص از علّت است. 💠خود فلاسفه هم گفته‌اند که اصلاً علّت فاعلی لازم نیست شبیه معلول باشد، در الهیات شفا هست. در بدایه و نهایه هم برهان آورده‌اند بر استحاله شباهت خالق و مخلوق. 💠 امکان ندارد کسی یک دور مقدماتی فلسفه را خوب درس گرفته باشد و این طور حرفی بزند، درباره ماده و خیال و خیلی دیگر از اصطلاحات ساده فلسفی هم همین اشتباه‌ها را دارند. 💠آقای حکیمی هم همینطورند. 💠مرحوم آقا میرزا جواد آقا تهرانی و آیت الله مروارید هم همینطورند، البته این دو بزرگوار لااقل در فقه می‌گویند که مجتهد بوده‌اند ولی در فلسفه همین ‌طورند. 💠بحث ما با تفکیکیان اصلا بحث فلسفی نیست. 💠بی‌ تعارف بگویم توضیح اصطلاحات است، اصطلاحات فلسفه و عرفان را بلد نیستند. 💠حتی به تبیین و تشریح دقیق و توصیف گزاره‌های فلسفی هم نمی‌رسد. فضای تفکیک فضای تبلیغات خالی از واقعیت است. 💠هیچ محصولی برای عرضه به فضای علمی و بحث وجود ندارد که درباره‌اش مناظره و بحث شود. فقط باید سعی کرد سوء تفاهم‌های عجیب ایشان را برطرف کرد و معمولاً با برطرف شدن آن بحث پایان می‌پذیرد و اصلاً کار به بحث و مناظره نمی‌کشد. #فلسفه_اسلامی. #فلسفه. #استاد_حکیمی. #مکتب_تفکیک. #عرفان_اسلامی. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

🔴عرفان و حکمت اسلامی ♨️قسمت اول. ⬅️ آنچه در پی می‌آيد مقاله‌ ای از حضرت آية الله مصباح يزدی ميباشد كه در «‌دومين همايش بين‌المللی انديشه اسلامی‌»؛ برگزار شده از سوی مركز سازماندهی فعاليت های فرهنگی استانبول در عيد غدير 1417( ارديبهشت 1376 ) در استانبول تركيه ارائه گرديده است. ⬅️پيشگفتار 💠انسان‌ها در عرصه‌ ی اين جهان همانند توپی رها شده در فضايند كه انرژی نهفته ی‌ در درون خود بري پرواز به جهان لايتناهی برين دارند، ولی جاذبه‌ی لذايذ زمينی آنان را به حضيض جهان طبيعت می‌كشاند و حركتی سقوطی و انحطاط آور در ايشان پديد می‌آورد و تمايلات نفسانی و تسويلات شيطانی تبلور يافته در تمدن و فرهنگ مادی بر سرعت و شتابشان می‌افزايند. در اين ميان، افراد و گروه‌ اندک شماری هستند كه چشم دلشان بر روی حقايق معنوی باز و گوش جانشان با پيام‌ الهی آشنا شده، دامن همّت از آلودگی های حيوانی برگرفته و به سوی آفاق نورانی ملكوت پر می‌گشايند و حركتی صعودی در مسير تكامل خود و نزديک شدن به مبدأ همه زيبايی‌ ها، شكوه‌ ها، قدرت ها، بهجت‌ها و سرچشمه‌ ی بی‌نهايتِ كمال‌ها و در يك كلمه ، به «‌سوی خدا‌»؛ آغاز می‌كنند. 💠اما همان‌ها كه مانند توپی فرو كوفته بر زمين سقوط می‌كنند، در بن بست تنگ مادّه سرخورده مي‌شوند و بار ديگر با سرعتی مشابه، ولی در جهت عكس حركت سقوطی، به سوی جهان برين روی ميآورند و بسا باشدكه اين جريان بارها تكرار شود. ⬅️اين عكس العمل را هم اكنون در گروهی از مردم سرخورده از فرهنگ منحطّ غربی به خوبی می‌توان مشاهده كرد كه شوق و عطش فراوانی نسبت به ارزش‌ معنوي در خود احساس می‌كنند و در پس چشمه‌ ی آب زلالی یه اين سو و آن سو روی می‌آورند. اما دريغا كه بيشتر آنان در دام افسونگرانی می‌افتند كه به شهد معرفت، شرنگ ضلالت در كامشان فرو می‌ريزند و از چاله گريختگان را به سوس چاه ويل رهنمايی می‌كنند و از در پشت به ديار دمار و بوارشان ميفرستند! حركت گريز از مركز فرهنگ مادّی و روی آوردن به فراخنی فرهنگ معنوي تنها در گرايش‌های فردی خلاصه نمی‌شود و ما امروز شاهد گسترش حركتی اسلام‌خواهانه در اقطارِ جهان، حتي آلوده‌ترين و پليدترين سرزمين آفت زده، هستيم. 💠آنچه به اين حركت‌ها شتاب بخشيده پيروزس يک انقلاب بزرگ اسلامس به رهبری عارفی بلند مرتبه است كه با بهره‌گيری از استعداد های شكفته شده‌ی مردم در پرتو انوار معارف اسلامی بر همه‌ی نيروهي شيطانی فائق آمده و عليرغم موانع سختی كه از هر سو بر سر راهش به وجود می‌آورند، همچنان به پيش ميتازد. 💠هرچند اين نخستين بار نيست كه مردی الهی و عارفی ربّانس رهبرس جنبش مردمی را به عهده می‌گيرد، ولی نشان دادن نمونه‌ ی ديگری به اين گستردگی و ژرفايی و به اين استواري و پايداری آسان نيست.به هرحال، اين پديده نيز می‌تواند به نوبه‌ی خود، انگيزه‌ی نيرومند برای بررسی نقش گرايش‌های معنوی و بويژه نقش عرفان اسلامس در تحولات مثبت و مطلوب در زندگی انسان‌ها باشد. 💢 #ادامه_دارد... #عرفان. #تصوف. #انقلاب. #شهود. #آیت_الله_مصباح. #عرفان_اسلامی. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

🔴عرفان و حکمت اسلامی ♨️قسمت دوم. ⬅️عرفان در جهان اسلام: ⬅️از ديرباز در جهان اسلام گرايش‌هايی به نام «‌عرفان‌»؛ و «‌تصوّف‌»؛ وجود داشته و از قرن چهارم تا هشتم هجری در بسياری از كشورها مانند ايران و تركيه به اوج خود رسيده است. اكنون نيز نحله های گوناگون متصوّفان در سراسر جهان اسلام حضور دارند. مشابه اين گرايش در ميان پيروان ساير اديان نيز وجود داشته است. با توجه به همين نقطه‌ي اشتراک، اين سؤال مطرح می‌شود كه آيا در اسلام چيزی به نام عرفان اسلامی وجود دارد يا مسلمانان آن را از ديگران گرفته‌اند و آنچه به نام «‌عرفان اسلامی‌»؛ ناميده می‌شود در واقع، عرفان مسلمانان است، نه عرفان اسلام؟ و در صورتي كه اسلام چيزی به نام «‌عرفان‌»؛ آورده باشد آيا اين همان چيزي است كه امروز در ميان مسلمانان وجود دارد يا دستخوش تغيير و تحوّل شده است؟ 💠در پاسخ به اين سؤال، برخی مطلقاً منكر وجود عرفان در اسلام شده و آن را امری بدعت آميز و مردود شمرده‌اند. برخی ديگر آن را خارج از متن اسلام، ولي سازگار با آن دانسته‌اند. در همين زمينه، بعضی گفته‌اند كه تصوّف بدعتی مَرْضی است، مانند رهبانيت در مسيحيت، چنان كه قرآن كريم در اين باره ميفرمايد: «‌وَ رَهْبانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْناها عَلَيْهِم اِلاَّ ابْتِغاءَ رِضْوانِ الّلهِ‌»؛ (حديد: 27): رهبانيت را مسيحيان از خود در آوردند و ما آن را برايشان الزام نكرديم جز اينكه به انگيزه‌ی كسب رضوان الهی انجام دهند. و بالاخره گروهي عرفان را جزئی از اسلام، بلكه به منـزله‌ي مغز و روح آن دانسته‌اند كه مانند ساير بخش‌ های اسلام از قرآن كريم و سنّت نبوی سرچشمه گرفته است، نه آنكه از ساير مكاتب و مسالک اقتباس شده باشد و وجود مشابهت بين عرفان اسلامی و ساير عرفان‌ها دليل اقتباس از آنها نيست، چنان كه مشابهت شريعت اسلام با ساير شرايع آسماني به معنی اقتباس اسلام از آنها نمی‌باشد. ⬅️نظر اخير پسنديده‌تر است و اضافه ميكنيم كه اصالت داشتن عرفان اسلامی به معنی صحّت هر آنچه در عالم اسلام به نام «‌عرفان‌»؛ و «‌تصوّف‌»؛ ناميده می‌شود نيست، چنان‌كه هرگونه عقيده يا رفتاری را كه در ميان هر گروهی از منسوبان به اسلام يافت شود نميتوان عقيده يا رفتاری اسلامی به شمار آورد، وگرنه بايد اسلام مجموعه‌ی از عقايد و ارزش‌های متضاد و متناقض باشد يا اسلام‌ های متضاد و متعارضي داشته باشيم. به هر حال، ما در عين اعتراف به وجود عرفان اصيل اسلامی ـ عرفانی كه مرتبه‌ی عالی آن را پيغمبر اكرم (صلي الله عليه وآله وسلم) و جانشينان راستين آن حضرت (عليهم السلام) داشتند ، وجود عناصر بيگانه را در ميان عرفا و متصوّفه‌ی مسلمان انكار نمی‌كنيم و بسياری از آراء نظري و شيوه‌ های رفتاری طوايفی از متصوفان را قابل مناقشه می‌دانيم. 💢 #ادامه_دارد... #عرفان_اسلامی. #علم_حضوری. #حکمت. #آیت‌الله_مصباح. #‌تصوف. #شهود. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

🔴عرفان و حکمت اسلامی ♨️قسمت چهارم. ⬅️اصالت عرفان اسلامی: 💠كسی كه آيات كريمه‌ قرآن و سخنان پيامبر اكرم و اهل بيت طاهرينش (عليهم السلام) را با دقت مورد توجه قرار دهد بی شک، مطالب بسيار بلند و ژرفی در قلمرو عرفان نظری و نيز آداب و دستورالعمل‌های فراوانی در ارتباط با سير و سلوک عرفانی خواهد يافت. به عنوان نمونه، ميتوان به آيات مربوط به توحيد ذات و صفات و افعال در سوره‌ی توحيد و ابتدای سوره‌ی حديد و آخر سوره‌ی حشر و همچنين آياتی كه بر حضور الهی در سراسر عالم هستی. ⬅️و بر احاطه‌س او بر تمام موجودات، و تسبيح و سجده تكوينی همه‌ی مخلوقات برای خدای متعال دلالت دارد، اشاره كرد. (ر. ک. به: ضميمه 1) همچنين آياتی مشتمل بر آداب و سنن ويژه‌ی وجود دارد كه ميتوان آنها را آيين سير و سلوک اسلامی ناميد، مانند: آيات تفكر و تأمّل، ذكر و توجّه دايمی، سحرخيزی و شب زنده داری، روزه داری، سجده وتسبيح طولاني درشب‌ها، خضوع و خشوع و اخبات، و گريه كردن و به خاک افتادن هنگام خواندن و شنيدن آيات قرآن، اخلاص در عبادت و انجام كارهای نيک از سر عشق و محبت به خدا و به انگيزه‌س رسيدن به قرب و رضوان الهی، و نيز آيات مربوط به توكّل، رضا و تسليم در پيشگاه پروردگار. (ر. ک. به: ضميمه 2)؛ آنچه در بيانات پيامبر اكرم و ائمّه اطهار (عليهم السلام) و ادعيه و مناجات‌های ايشان درارتباط با اين مطالب آمده قابل احصا و شمارش نيست. (ر. ک. به: ضميمه 3) 💠در برابر اين آيات بيّنات و بيانات رسي پيامبر اكرم و اهل بيت طاهرينش (عليهم السلام)،گروهی راه تفريط و گروه ديگری راه افراط در پيش گرفته اند: گروه اول تنگ نظرانه و ظاهربينانه، آنها را بر معانی ساده پيش پا افتاده حمل كرده و حتی بری خداوند متعال حالات متغير و نزول و صعود جسمانی قايل شده‌اند و آيات و روايات را از محتوای بلند و والی خودشان تهی كرده‌اند. اينان همان كسانی هستند كه به طور كلّی، منكر وجود چيزی به نام «‌عرفان‌»؛ در متون اسلامی شده‌اند.گروه ديگری تحت تأثير عوامل گوناگون اجتماعی، عناصر دخيل و بيگانه‌ی را از ديگران دريافت داشته و پذيرفته‌اند و در نتيجه، به اموری معتقد شده‌اند كه نميتوان آنها را برخاسته از متون دينی و مضامين كتاب و سنّت به حساب آورد، بلكه شايد بعضي از آنها مخالف نصوص صريح و غير قابل تأويل نيز باشد. ⬅️همچنين در مقام عمل از يک سو، آداب و رسومی از پيش خود وضع كرده‌اند يا از فرقه‌های غير اسلامی وام گرفته‌اند و از سوي ديگر، به سقوط تكليف از عارفِ واصل قايل شده‌اند. البته كسانی كه به همه‌ی عرفا و متصوّفه حسن ظنّ فوق العاده‌ی دارند برای همه‌ی اين مطالب توجيهات و تأويلاتی ذكر كرده‌اند، ولی انصاف اين است كه دست كم، برخی از اين گونه سخنان توجيه مقبولی ندارد و نبايد عظمت شخصيت‌هي علمي و عرفانی آنچنان ما را تحت تأثير قرار دهد كه همه‌ی گفتارها و نوشتارهايشان را چشم و گوش بسته بپذيريم و تأييد كنيم و حق هرگونه نقد و بررسی آثار آنان را از ديگران سلب كنيم. اما روشن است كه پذيرفتن حق نقد به معنی صحّه گذاشتن بر داوری های خام و نسنجيده و اظهارات متعصّبانه و غير منصفانه و ناديده گرفتن نقطه‌های مثبت و ارزنده نيست. 💠و در هر حال بايد در جستجوی حق و حقيقت بود و طريق عدل و انصاف را پيمود و از خوش‌بينی‌ها يا بدبينی‌های افراطی و بی دليل احتراز كرد و از خدای متعال برای شناختن حق و پايداری در طريق حق ياری خواست. بديهی است بررسی همه‌ی مسائل مربوط به عرفان و تصوّف و حكمت و فلسفه و رابطه‌ی آنها با يكديگر و رابطه‌ی يكايک آنها با اسلام كاری نيست كه بتوان در يک مقاله انجام داد. از اين رو، با رعايت اختصار به اهمّ نكات مورد نظر می‌پردازيم و بررسی گسترده‌تر را به مجالی وسيع‌تر وامی‌گذرايم. 💢 #ادامه_دارد... #عرفان. #عرفان_اسلامی. #مکتب_تفکیک. #شهود. #آیت‌الله_مصباح. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

🔴عرفان و حکمت اسلامی ♨️قسمت پنجم. ⬅️عرفان و عقل: ⬅️يكی از مسائل مبنايی، كه مورد اختلاف طرفداران و مخالفان عرفان می‌باشد، اين است كه درباره‌‌ی داده‌های عرفان كه به فرض، از راه كشف و شهود درونی به دست می‌آيد ، آيا عقل می‌تواند به داوری بنشيند و مثلاً، بعضی از آنها را نفی كند يا نه؟ پاسخ به اين سؤالات از آن حيث اهميت دارد كه بسياری از عرفا مطالبی را اظهار می‌دارند كه قابل تبيين عقلانی نيست و ادعا می‌كنند كه آنها را از راه باطن يافته‌اند و عقل توان درک آنها را ندارد و طبعاً حق نفی و انكار آنها را هم نخواهد داشت. 💠مهم‌ترين موضوعی كه مورد چنين گفتگوهايی واقع شده «‌وحدت وجود‌»؛ می‌باشد كه به صورت‌های گوناگونی مطرح شده است: يكی آنكه اساساً غير از حدی متعال هيچ چيزی وجود نداشته است ونخواهدداشت وآنچه به نام موجودات ديگر ناميده می‌شود توهّمات و خيالاتي بيش نيست. 💠 شكل ديگر قضيّه اين است كه چيزی خارج از ذات خدا يا خارج از ظرف علم الهی وجود ندارد و بدين ترتيب، نوعي كثرت در وحدت پذيرفته می‌شود. شكل ديگر مدّعا، كه شيوع بيشتری دارد، اين است كه سالك در نهايت سيرش، به مقام فنا ميرسد و از او جز اسمی باقی نمی‌ماند و بالاخره، شكل معتدل‌تر مدعا اين است كه سالک به مقامی می‌رسد كه چيزی جز خدا نمی‌بيند و همه چيز در او محو می‌شود. به تعبير دقيق‌تر، محو بودن همه چيز را در وجود خدای متعال مشاهده می‌كند؛ مانند محو شدن نور ضعيف در نور خورشيد. ⬅️در چنين مواردی، معمولاً مخالفان از دلايل عقلی استفاده می‌كنند و مدّعيان در نهايت، می‌گويند: اين‌گونه مطالب فراتر از حدّ عقل است و بدين وسيله، شانه از زيربار تبيين عقلانی مدّعايشان خالی می‌كنند. ⬅️با توجه به اين جريانات، اين سؤال مبنايی مطرح می‌شود كه آيا حقايقی وجود دارد كه عقل توان درک وحق نفی آنها را نداشته باشد؟ آنچه در اينجا به اختصار، می‌توان گفت اين است كه هرچند سر وكار عقل همواره با مفاهيم است و كار عقل شناختن حقيقت وجود عينی و يافتن كُنه هيچ مصداق خارجی نيست ، چه رسد به وجود متعال الهی ولی احكام ايجابی يا سلبی عقل، در صورتی كه بديهی يا منتهی به بديهيات باشد، قابل نقض نيست و از راه مفاهيم بر مصاديق خارجی انطباق می‌يابد و فرض خطا بودن چنين احكامی مستلزم تناقض است. 💠و به ديگر سخن، گرچه كار عقل معرفت بالكليه وجود نيست، اما در اعتبار معرفت بالوجه با شرط مذكور نمی‌توان ترديدی روا داشت. ⬅️اما در خصوص مسأله‌ی وحدت وجود، بايد گفت: نفی وجود از غير خدای متعال و نفی مطلق كثرت نه تنها مستلزم نفی اعتبار احكام عقل است، بلكه همچنين مستلزم نفی اعتبار علوم حضوری متعلق به نفس و افعال و انفعالات آن نيز می‌باشد. در اين صورت، چگونه می‌توان برای كشف و شهود، اعتباری قايل شد با اينكه بالاترين سندِ اعتبارش حضوري بودنِ آن است. پس وحدت وجود با چنين تفسيری به هيچ روی، قابل قبول نيست، اما می‌توان برای آن تفسير قابل قبولی در نظر گرفت كه در حكمت متعاليه مطرح شده است، و حاصل آن اين است كه وجود مخلوقات نسبت به خدای متعال ربطی و تعلّقی است، و با دقت، می‌توان گفت كه عين ربط و تعلق است و از خود هيچ گونه استقلالی ندارد،و آنچه را عارف می‌يابد همين نفی استقلال از ساير موجودات است كه آن را نفی وجود حقيقی می‌نامند. ⬅️در اينجا، می‌توان سؤال را به شكل ديگری طرح كرد و آن اينكه: آيا می‌توان حكم عقل را مقدّم بر وجدان و كشف دانست؟ و به ديگر سخن، آيا می‌توان بر اساس حكم عقل، كه نوعی علم حصولی است، اعتبار علم حضوری را انكار كرد؟ 💠در پاسخ بايد گفت: علم حضوری خالص، در حقيقت، يافتن خود واقعيت است و از اين رو، قابل تخطئه نيست، ولی معمولاً علم حضوری همراه با تفسير ذهنی است، به گونه ای كه تفكيک آنها از يكديگر نياز به دقت فراوان دارد و اين تفسيرهای ذهنی، كه از قبيل علوم حصولی است، قابل خطا می‌باشد و آنچه با برهان عقلی رد می‌شود همين تفسيرهای ذهنی نادرست از مشاهدات و علوم حضوری است، نه آنچه دقيقاً مورد علم حضوری واقع شده است. ⬅️در مورد وحدت وجود هم آنچه دقيقاً مورد شهود واقع می‌شود اختصاص وجود استقلالی به خدای متعال است كه با مسامحه، به وجود حقيقی تعبير می‌شود و بر اساس آن، وجود حقيقی از ساير موجودات نفی می‌گردد. ⬅️شايان ذكر است كه بزرگان عرفان اسلامی تصريح كرده‌اند كه بعضی از مكاشفات، شيطانی و نامعتبر و با شواهدي قابل تشخيص است،و در نهايت، با عرضه داشتن آنها بر دلايل يقينی عقلی و بر كتاب و سنّت بازشناخته می‌شود. روشن است كه بررسی انواع مكاشفات و مشاهدات و انواع علوم حضوری و كيفيت انعكاس آنها در ذهن و علت نادرستی بعضی از تفاسير ذهنی آنها و راه بازشناسی صحيح از ناصحيح در حدّ اين مقاله نيست. 💢 #ادامه_دارد... #عرفان. #عرفان_اسلامی. #وحدت_وجود. #شهود. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

🔴عرفان و حکمت اسلامی ♨️قسمت پایانی. ⬅️عرفان و شرع: 🔴مسأله‌ی مهم ديگری كه شايسته است در پايان اين مقاله مورد توجه قرار گيرد رابطه‌ي عرفان عملی با احكام شرعی يا رابطه‌ی طريقت با شريعت است. گروهی تصور كرده‌اند كه عرفان عملی راه مستقلی برای كشف حقايق است كه بدون رعايت احكام شرعی می‌تواند مورد استفاده قرار گيرد و اسلام هم يا آن را امضا كرده (بدعت مرْضی) و يا دست‌كم، از آن منع نكرده است. 💠در اين زمينه، بعضی تا آنجا پيش رفته‌اند كه اساساً التزام به هيچ دينی را بري رسيدن به مقامات عرفاني لازم ندانسته‌اند. بعضی ديگر نيز التزام به يكی از اديان و در شكل معتدل‌تر، التزام به يكی از اديان الهی را كافی دانسته‌اند. ⬅️اما از ديدگاه اسلامس، سير و سلوک عرفانی راه مستقلی در كنار راه شرع نيست، بلكه بخش دقيق‌تر و لطيف‌تری از آن است و اگر اصطلاح «‌شريعت‌»؛ را به احكام ظاهری اختصاص دهيم، بايد بگوييم: 💠طريقت در طول شريعت يا در باطن آن قرار دارد و تنها با رعايت احكام شريعت، قابل تحقق است. به عنوان نمونه، شريعت احكام ظاهری نماز را تعيين می‌كند و طريقت عهده دار راه‌ های تمركز حواس و حضور قلب در آن و شروط كمال عبادات است. شريعت بر انجام عبادات به انگيزه‌ی مصونيت از عذاب الهي و رسيدن به نعمت‌هاس بهشتی تأكيد دارد، اما عرفان به خالص كردن نيت از هرچه غير خداست تأكيد دارد؛ همان كه در لسان روايات اهل‌بيت (عليهم السلام) «‌عبادت احرار‌»؛ ناميده شده است. ⬅️همچنين شرک در شريعت همان شرک جلای از قبيل پرستش بت‌ها و مانند آن است، اما در طريقت، انواع دقيق‌تری از شرک خفی و اخفی مطرح است و هرگونه اميد بستن به غير خدا و بيم داشتن از غير او و كمک خواستن از غير او و عشق ورزيدن به غير او ‌ در صورتی كه همه‌ی اينها جنبه‌ی اصالت و استقلال داشته باشد و بر اساس اطاعت امر الهی نباشد ‌، نوعی شرک محسوب می‌شود. 💠بنابراين، انواع بدعت‌ها و آيين‌های ساختگی نه تنها مطلوب نيست بلكه می‌تواند مانع رسيدن به عرفان حقيقی نيز باشد، چه رسد به استفاده از اموری كه صريحاً و قطعاً مورد نهی و تحريم واقع شده؛و هرچند ممكن است بعضی از كارها موجب حالات به اصطلاح عرفانی موقتی باشد، ولی سرانجامِ خوبی ندارد و ممكن است دامی شيطانی برای سقوط نهايی باشد و نبايد فريب آنها را خورد. حاصل آنكه راه حق همان است كه خدای متعال بيان فرموده است: «‌؛ فماذَا بَعْدَ الْحقِّ اِلاّ الضَّلالُ.‌»؛ (يونس: 32). #عرفان. #عرفان_اسلامی. #عرفان_و_شرع. #اسلام. #شهود. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

🔴عرفان اسلامی و ابن عربی(ره) ⬅️محيی الدين عربی حاتمی طايی اندلسی، از اولاد حاتم طايد است. در اندلس تولد يافته، اما ظاهراً بيشتر عمر خود را در مکه و سوريه گذرانده است. شاگرد شيخ ابومدين مغربی اندلسی از عرفای قرن ششم است. سلسله طريقتش با يک واسطه به شيخ عبد القادر گيلانی سابق الذکر می‌‌‌‌‌رسد. 💠محيی الدين که احياناً با نام «ابن العربی» نيز خوانده می‌شود مسلّماً بزرگترين عرفای اسلام است؛ نه پيش از او و نه بعد از او کسی به پايه او نرسيده است. به همين جهت او را «شيخ اکبر» لقب داده‌‌‌‌‌اند. عرفان اسلامی از بدو ظهور، قرن به قرن تکامل يافت؛ در هر قرنی چنان که اشاره شد، عرفای بزرگی ظهور کردند و به عرفان تکامل بخشيدند و بر سرمايه‌‌‌‌‌اش افزودند. 💠اين تکامل تدريجی بود، ولی در قرن هفتم به دست محيی الدين عربی «جهش» پيدا کرد و به نهايت کمال خود رسيد. محيی الدين عرفان را وارد مرحله جديدی کرد که سابقه نداشت. ⬅️بخش دوم عرفان، يعني بخش علمی و نظری و فلسفی آن وسيله محيي الدين پايه گذاری شد. 💠عرفای بعد از او عموماً ريزه خوار سفره او هستند، محيی الدين علاوه بر اينکه عرفان را وارد مرحله جديدی کرد، يکي از عجايب روزگار است. انسانی است «شگفت» و به همين دليل اظهارعقيده‌‌‌‌‌های متضادی درباره‌‌‌‌‌اش شده است. برخی او را ولی کامل، قطب الاقطاب می‌‌‌‌‌خوانند و بعضی ديگر تا حد کفر تنزلش می‌‌‌‌‌دهند. 💠گاهی مميت الدين و گاهی ماحی الدينش می‌‌‌‌‌خوانند. صدرالمتألهين فيلسوف بزرگ و نابغه عظيم اسلامی، نهايت احترام برای او قائل است؛ محيی الدين در ديده او از بوعلی سينا و فارابی بسی عظيم‌تر است. ⬅️محيی الدين بيش از دويست کتاب تأليف کرده است. بسياری از کتاب‌های او و شايد همه کتابهايی که نسخه آنها موجود است (در حدود سی کتاب) چاپ شده است. 💠مهم‌ترين کتاب‌های او يکی فتوحات مکيه است که کتابی است بسيار بزرگ و در حقيقت يک دائرة المعارف عرفانی است،‌ ديگری کتاب فصوص الحکم است که گرچه کوچک است ولی دقيق‌ترين و عميق‌ترين متن عرفانی است؛ شروح زياد بر آن نوشته شده است. ⬅️در هر عصری شايد دو سه نفر بيشتر پيدا نشده باشد که قادر به فهم اين متن عميق باشد. محيی الدين در سال 638 در دمشق درگذشت و همان جا دفن شد. قبرش در شام هم اکنون معروف است. 📚شهید مطهری، خدمات متقابل ایران و اسلام، ص۵۶۶ الی ۵۶۸. #ابن_عربی. #محیی_الدین. #شیخ_اکبر. #عرفان_اسلامی. ➖➖➖➖➖➖ 🔴کانال 🌿فلسفه نظری🌿 🆔 @falsafeh_nazari

💠از جمله سنت‌های اشتباه میان قائلین به تغییرات در #فلسفه و #علوم_سنتی وفراروی از #مدرنیته واحیایی #تمدن_اسلامی این است که دراول کار تمام میراث حکمی وفلسفی گذشتگان رانفی میکنند.گویا ایجاد تحول در جامعه واوضاع واحوال مسلمین، وهمچنین برپایی تمدن اسلامی وگذاراز #غرب در گروِ تخطئه فلسفه و #عرفان_اسلامی است.اینکه فلسفه موجود دارای نواقص وکمبودهایی است قابل تردید نیست، اما راه ازبین بردن نواقص فلسفی،نفی کلیه مباحث گذشتگان نمیباشد، بلکه باتکیه برتراث حکمی سلف، باید به ابداع واجتهاد در مسائل جدید پرداخت. حتی غرب هم در بدایت #مدرنیته به بازخوانی میراث فلسفی وهنری یونان باستان پرداخت وبا طرح مسائل جدید وتکیه بر گذشته فلسفی خود موفق به ایجاد تمدن فعلی شد. اما متاسفانه برخی از منتقدین مدرنیته که دعو جامعه اسلامی دارند، قدم اول رادر نفی کامل میراث حکمی وعرفانی گذشته خود میدانند...والبته این خطای بزرگی است. #سید_منیرالدین_حسینی_الهاشمی به تبعیت ازاین فضا به نفی #فلسفه_اسلامی پرداخته، اما درواقع ایشان بر بُن شاخه‌ای تیشه میزند که خودبرآن نشسته. #محسن_بهرامی @falsafeh_nazari

✅ تهافت التفکیک_۲ اول: یکی از محورهای نقد جریان تفکیک به عرفان وحکمت اسلامی، استفاده حکماء از روش کشف وشهودی جهت نیل به حقیقت ونفس الامر امور میباشد. در پست قبل اشاره کردیم که مرحوم #میرزا_جواد_آقا_تهرانی با آنکه در بحث ملاک صدق معارف با جریان #عرفان_اسلامی به ملاک واحدی رسیدند وهر دو طرف بر لزوم سنجش علوم ومطالب اعتقادی با عقل وشرع تاکید داشتند اما بازهم از نقد #عرفان دست نکشید و روش شهودی را باطل میدانستند. به گفته ایشان [ هرگز شخص عاقل بصیر نمی‌تواند به نفس مکاشفه (ولو صدها مکاشفه برای خودش حاصل شود) در معارف الهی خاصه مهم‌ترین مسائل(که توحید است) اعتماد بنماید بلکه باید به آنچه در قرآن میزان و مرجع و حجت در کشف حقایق و معارف است (که قرآن و حدیث باشد) رجوع نماید_ عارف وصوفی چه میگویند ص198_ ] چرا که به اعتقاد ایشان وقتی در روش معرفتی مثل کشف وشهود، شیاطین قدرت دخالت دارند، واساسا خود انسان در فهم آن امکان خطا واشتباه دارد [ ما را نسزد (بلکه جایز نبود) که کورکورانه از احدی به نام فیلسوف، عارف، ولی، واصل، مرشد و غیرذالک...استرشاد و تقلید و پیروی بنماییم_ص200 ]. . دوم: آنچه در ویدیوی بالا از طرف جناب آقای #سید_جعفر_سیدان از اساتید وبزرگان #مکتب_تفکیک نقل میشود این است که برای #آیه_ الله_بروجردی نسبت به کتاب شریف #مثنوی_معنوی یک کشف عرفانی رخ داده است....سروش غیبی بر ایشان ندا میزند که [ #مولوی راه را گم کرده است، آنرا رها کن!! ] بنابر نقل مرحوم تهرانی این مساله یک امر شهودی واز سنخ مکاشفات صوری بوده است [کشف یامعنوی است یاصوری. کشف صوری در عالم مثال حاصل شود از طریق مشاهده یا سماع یا ذوق یا بوسیله سایر حواس. درابتدای سلوک مکاشفات در خیال سالک ومثال مقید حاصل گردد_ ص196] . 🔻اما نکته مهم این است که بنابر مشرب مکتب تفکیک مرحوم آیه الله بروجردی نباید به آن امر کشفی که برایش حاصل شده بود توجه میکرد...ایشان را نَسِزَد که به یک ندای غیبی اکتفا کند وبدون آنکه آنرا با عقل وقران و روایات بسنجد، و مطمئن شود که از جانب شیطان نیست از آن پیروی کند. به قول مرحوم تهرانی [ مشَخِص حق از باطل درباب معارف الهی و مرشد ومنجی از مهالک تنها یکی عقل است ودیگر قرآن وحدیث_ص199] باید پرسید ندای فوق که آیت الله بروجردی را از خواندن مثنوی انذار داده بود آیا عقلانی واستدلالی بوده؟ یا قرآنی بوده؟ ویا روایی؟ قطعا هیچ کدام نبوده بلکه از سنخ یک منبع معرفتی مستقل به نام شهود حضوری قلبی بوده...خوب اگر کشف وشهود قلبی به تعبیر اهل تفکیک مذموم است وغیرقابل اعتنا، پس چرا #آیت_الله_سیدان به یک امر شهودی که برای فردی رخ داده استناد میکند؟ وآنرا سندی بر بی اعتباری کتاب مثنوی معنوی میداند؟؟ آیا بنابر اصول مکتب شهود آیت الله بروجردی غیر قابل اعتنا نیست؟؟ از کجا معلوم که آن ندا الهی بوده و از القائات نفس و خیال نبوده؟؟ اما سوال مهمی که از جناب سیدان باید پرسید این است که اگر فردی تحت تاثیر سخنان شما با میراث عرفانی حکماء و بزرگان شیعه از جمله کتاب مثنوی معنوی مخالف باشد و آنها را نقد کند، اما روزی ناگهان سروشی غیبی بر اوندا دهد که فلانی مولوی راه را پیدا کرده ومثنوی را بخوان تا هدایت شوی...آیا شما آن ندای شهودی را میپذیرید وبه آن استناد میکنید؟؟ فرض کنید به آیت الله بروجردی گفته میشد که برای فهم دقیق‌تر معارف الهی مثنوی مولوی را بخوان زیرا او راه را پیدا کرده، آیا شما بازهم به آن مساله استناد میکردید وآنرا میپذیرفتید؟؟ گمان نمیکنید آنجا که به نفع شماست پای شهود افراد را وسط میکشید وآنجا که بر علیه‌تان است در مذمت مکاشفات داد سخن سر میدهید؟؟ #محسن_بهرامی 𖤓┅┅┅┅┅┅┅┅┅┅┅ 🔹فلسفه نظری ⌜@falsafeh_nazari⌟

🔻در باب عشق_۴ (نگاهی به کتاب مونس العشاق سهروردی) (مونس العشاق) یا (رساله فی حقیقه العشق) اثری است گرانبها به قلم شیخ شهاب الدین #سهروردی که در آن با زبانی تمثیلی به تشریح مفهوم #عشق و بیان مراحل و مراتب مختلف آن میپردازد. در این حکایت، هم به فلسفه #مشائی نظر دارد و هم به اندیشهٔ #اشراقی نظر دارد و هم از اشارات و لطائف قرآنی بهره می‌گیرد. #شیخ_اشراق در بیان معنا و وجه تسمیه عشق میگوید: «عشق را از عَشَقه گرفته اند و عشقه آن گیاهی است که در باغ پدید آید. در بُن درخت. اول، بیخ در زمینی سخت کند، پس سر برآورد و خود را در درخت می پیچد و همچنان می رود تا جمله درخت را فرا گیرد و چنانش در شکنجه کند که نم در میان رگ درخت نماند و هر غذا که بواسطه آب و هوا بدرخت می رسد بتاراج می برد تا آنگاه که درخت خشک شود. همچنان در عالم انسانیت که خلاصه موجودات است، درختی است مُنتَصفُ القامه(ایستاده_استعاره از انسان) که آن بِحبةُ القلب پیوسته است و حُبةُ القلب در زمین #ملکوت روید.... و چون این شجره طیبه(انسان) بالیدن آغاز کند و نزدیک کمال رسد، عشق از گوشه‌ای سر بردارد و خود را در او پیچید تا بجایی برسد که هیچ نم بشریت در او نگذارد و چندانکه پیچِ عشق بر تن شجره زیادتر می شود، آن شجره مُنتَصِف القامه، زردتر و ضعیف‌تر می‌شود تا به یکبارگی علاقه منقطع گردد. پس آن شجره روان، مطلق گردد و شایسته آن شود که در باغ الهی جای گیرد. رسالة فی حقیقة العشق ص ۱۳» وی در ادامه میگوید: « #محبت چون بغایت رسد آنرا #عشق خوانند و گویند که "العشق محبة ُمُفرَطه" و عشق خاص‌تر از محبت است زیرا که همه‌ی عشق محبت باشد اما همه‌ی محبت عشق نباشد و محبت خاص‌تر از معرفت است زیرا که همه‌ی محبت معرفت است. اما همه‌ی معرفت محبت نباشد. از #معرفت دو چیزِ متقابل، تَولد کند که آن را #محبت و #عداوت خوانند. زیرا که معرفت : ۱_یا به چیزی خواهد بودن،مناسب و ملایم جسمانی یا روحانی که آن را #خیر_محض ویا #کمال_مطلق خوانند و نفسِ انسان، طالبِ آن است و خواهد که خود را بدانجا رساند و کمالْ حاصل کند. ۲_یا به چیزی خواهد بود که نه ملایم بود و نه مناسب، خواه جسمانی و خواه روحانی که آن را #شرِّ_محض و #نقص_مطلق خوانند. و نفسِ انسانی دائما از آنجا می گریزد و از آنجاش نفرتی طبیعی به حاصل می شود. پس اول پایه، معرفت است و دوم پایه، محبت و سوم پایه، عشق. و به عالمِ عشق که بالای همه است نتوان رمیدن تا از معرفت و محبت، دو پایه ی نردبان نسازد. همان ص۱۳_۱۴» 🔸نکته قابل توجه در سخنان شیخ اشراق آن است که ایشان بین عقل و عشق تفاوتی قائل نیست بلکه اولین پایه عشق و محبت را معرفت وعقل میداند. آموزه‌ای که از ویژگیهای مهم #حکمت و #عرفان_اسلامی است مبنی بر وحدت نفس در کل قوا و عدم تباین بین حالات نفس از جمله عقل وعشق میباشد. این مساله در #عرفان_مسیحی وعرفانهای شرقی کاملا برعکس است، در آموزه این معارف تباینی اصلی بین عقل وعشق برقرار است به نحوی که سالک یا باید جانب عقل را بگیرد ویا جانب عشق را. اما حکمای مسلمان سالک را عاقلِ عاشق توصیف میکردند. متاسفانه آموزه عرفانهای شرقی در برخی از فرق تصوف نفوذ کرده و آنها نیز پای استدلالیان را چوبین تر و سست‌تر از آن میدانستند که یارای ایستادگی یا همراهی در برابر عشق را داشته باشد. #محسن_بهرامی ⌜@falsafeh_nazari⌟