هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول و طلبگی
✅ ادامه‌ی تصحیح، شرح و تبیینِ #حاشیة_المكاسب مرحوم #آخوند_خراسانی 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#شروط_المتعاقدين
#شرط_الاختیار
#اِکراه
📚 ۱١۷- قوله (ج۳، ص۳٢۷): بل من جهة دفع الضرر اللاحق عن المكرِه بالكسر... .
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در ادامه‌ی سخنِ #شیخ_انصاری می‌نویسد:
🔹️ پوشیده نماند اگر مکرِه با وعده‌ی ضرَررِساندن به شخصی غیر از مکرَه، مکرَه را مجبور به ایقاعِ #طلاق کند، این تنها زمانی #اِکراه محسوب می‌شود که ضرَررِسیدن به آن شخص، ضرَررِسیدن به مکرَه نیز محسوب شود، مانند همان مثالی که #شیخ_انصاری درباره‌ی والد (مکرَه) و ولد (مکرِه) می‌آورد، آن که ولد به پدرش بگوید: "اگر زوجه‌ات را طلاق ندهی خودم را می‌کُشم".
🔸️ یا این که دفعِ ضرر از غیر (غیر از مکرَه) واقعاً تنها داعی و انگیزه‌ی مکرَه باشد برای ایقاعِ #طلاق، مانند آن که شخصی که هیچ نسبت و ارتباطی با مکرَه ندارد او را تهدید کند: "اگر زوجه‌ات را طلاق ندهی خودم را می‌کُشم"؛ در این حال، اگر واقعاً مکرَه تنها به خاطر این که آن شخص، ضرری به خود نرساند زوجه‌اش را طلاق دهد #اِکراه محسوب می‌شود.
📌 در غیر این دو صورت #اِکراه تحقّق ندارد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول و طلبگی
مرحوم آیت الله العظمی بهجت (رضوان الله علیه) در مورد #حاشیة_المكاسب مرحوم #آخوند_خراسانی فرموده‌اند:
"حاشیه‌ی مکاسبِ ایشان با آن حجْمِ کم و اختصار خیلی از قواعد را دربردارد."
(در محضر آیت الله بهجت؛ ج۲/ص۳۲۸)
✴️@fegh_osoul_rafiee
هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول و طلبگی
✅ ادامه‌ی تصحیح، شرح و تبیینِ #حاشیة_المكاسب مرحوم #آخوند_خراسانی 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#شروط_المتعاقدين
#شرط_الاختیار
#اِکراه
📚 ۱١۸- قوله (ج۳، ص۳۳۰): إذ يكفي فيه مجرَّدُ قصد الإنشاء المدلول عليه... .
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در ادامه‌ی سخن #شیخ_انصاری می‌نویسد: پیش از این نیز توضیح دادیم که چنین قصدی به اندازه‌ای که #شیخ_انصاری فرموده است کفایت نمی‌کند و حقیقتِ عقد را در خارج تحقّق نمی‌بخشد، بلکه حقیقتِ عقد تنها زمانی در خارج تحقّق پیدا می‌کند که متکلّم قصدش این باشد که با صیغه‌ی عقد، مضمونِ آن را -که در #بیع نقل و انتقال است- تحقّق ببخشد.
🔶️ در هر حال، در حالِ #اِکراه نیز مانند وقتی که در حالِ #اختیار است باید قصدش این باشد که با اِنشای عقد به مضمونِ عقد (نقل و انتقال) برسد؛ از این جهت بین حالتِ #اِکراه و #اختیار فرقی نیست، تنها فرقش این است که در حالِ #اِکراه برای این که ضرری به او نرسد به دنبالِ تحقّق‌بخشیدن به مضمونِ عقد است.
✴️@fegh_osoul_rafiee
محمد علی رفیعی | فقه و اصول و طلبگی
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى #شروط_المتعاقدين #شرط_الاختیار #اِکراه 📚 ۱١۸-
✅ #شیخ_انصاری در ص۳۳۰ می‌فرماید: "إذ يكفي فيه مجرَّدُ قصدِ الإنشاءِ المدلولِ عليه باللفظِ المُستعمَلِ فيه"؛ معنای این کلام این است: "مجرَّدِ قصدِ اِنشاء -که در کلامِ متکلّم به واسطه‌ی لفظی که در معنای اِنشایی استعمال شده دلالت بر آن شده است- برای آن که حقیقتِ عقد تحقّق یابد کافی است".
انصافاً این اندازه، قصد را تا بیش از مرحله‌ی #مراد_استعمالی بالا نمی‌برد؛ از این رو، برای تحقّقِ مضمونِ عقد کفایت نمی‌کند؛ ظاهراً اشکالِ #آخوند_خراسانى در حاشیه‌ی ۱۱۸ اشکال درستی است.
هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول و طلبگی
✅ ادامه‌ی تصحیح، شرح و تبیینِ #حاشیة_المكاسب مرحوم #آخوند_خراسانی 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#شروط_المتعاقدين
#ولایت_فقیه
📚 ۲۲۱- قوله (ج۳، ص۵۴۶): الولایة تتصوّر على وجهين؛ الأول: استقلال الوليّ بالتصرّف... .
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در نقد معانی مختلف و گوناگونی -که #شیخ_انصاری برای #ولایت بر می‌شمارد- می‌فرماید: پوشیده نماند که اختلاف در متعلَّقِ #ولایت موجب اختلاف در حقیقتِ #ولایت نمی‌شود و وحدتِ معنای آن را از بین نمی‌برد.
🔹️ نصبِ متولّی در موقوفات و قیِّم بر قاصرین و اذن در صلات بر جنازه‌ای که بدون ولیّ است نیز مانند تصرّفِ مستقیم و مباشرِ ولیّ در بیع و شراء و مانند آن است، و همه‌ی این‌ها متعلَّقِ #ولایت است و نفوذ تصرّفات ولیّ در همه‌ی این موارد به خاطر استقلالِ ولیّ در #ولایت است.
🔸️ اما نفوذِ استنابه‌‌ی ولیّ نیز از شئونِ ولایتش نبوده و ربطی به گستره‌ی ولایتِ او ندارد، بلکه به این بر می‌گردد که فعل و تصرّفی که از ولیّ به صورتِ مباشِر، نافذ است قابلیّتِ نیابت دارد یا ندارد.
و در این جا #وکالت از طرفِ ولیّ مانند وکالت از طرفِ مالک یا متولّی است و فرقی در اصلِ #وکالت وجود ندارد؛ فافهم!
✴️@fegh_osoul_rafiee
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#شروط_المتعاقدين
#شرط_الاختیار
#اِکراه
📚 ۱۱۹- قوله (ج۳، ص۳۳۲): ... و کذلک علی القول بالکشف بعد التأمّل.
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در تکمیلِ فرمایش #شیخ_انصاری می‌فرماید:
🔷️ البته این فقره از سخن #شیخ_انصاری تنها زمانی صحیح است که در کنار نظریه‌ی #کشف معتقد باشیم اجازه به صورت #شرط_متأخّر در عقد مؤثر است؛ در این حال، روشن است که تا قبلِ اجازه وجهی برای الزامِ مکرَه وجود ندارد، زیرا حتی در صورتی که مکرَه واقعاً اجازه کند نیز قبل از آن عنصرِ مؤثِّر در اثَردارشُدنِ عقد (اجازه) نیامده بوده است و راه برای الزامِ مکرَه بر انتخاب اجازه یا ردّ کاملاً بسته است.
🔶️ اما اگر در کنار نظریه‌ی #کشف معتقد باشیم اجازه‌ی بعدی تاثیری در عقدِ انجام‌شده در زمانِ قبل ندارد، بلکه مؤثِّرِ واقعی تنها همان عقدِ مکرَه بوده و اجازه را تنها کاشف از آن بدانیم، در این صورت، عدمِ جوازِ الزامِ مکرَه در بازه‌ی زمانیِ قبل از اجازه دارای اشکال است یعنی شاید بتوان مکرَه را برای انتخابِ اجازه یا ردّ الزام کرد تا تکلیف معامله‌ی اکراهیِ خود را مشخص کند، زیرا بنا بر این فرض، مکرَه اگر عقدِ قبلیِ خود را اجازه کند این اجازه تنها کشف می‌کند که همان عقدِ اِکراهیِ قبلیِ او نافذ بوده است؛ در این حال، همه چیز به همان عقدِ قبلی بر می‌گردد، و بعید نیست که در بازه‌ی زمانیِ قبل از اجازه، الزامِ مکرَه را بر انتخابِ اجازه یا ردّ جایز بدانیم؛ فافهم!
✴️@fegh_osoul_rafiee
هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول و طلبگی
✅ ادامه‌ی تصحیح، شرح و تبیینِ #حاشیة_المكاسب مرحوم #آخوند_خراسانی 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#شروط_المتعاقدين
#شرط_الاختیار
#اِکراه
📚 ۱٢۰- قوله (ج۳، ص۳۳۴): إلا أن يقال: إن أدلّة الإكراه كما ترفع السببيّة المستقلّة... .
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در ردِّ این احتمال می‌فرماید:
🔸️ ادلّه‌ی اِکراه (#حدیث_رفع) تنها اثری را می‌تواند رفع و مُلغا کند که آن اثر به واسطه‌ی اطلاقات ("أحَلَّ اللهُ البَيْعَ" و "أوفُوا بِالْعُقُودِ") برای بیع ثابت باشد، مانند آن که اطلاقاتِ مذکور به تنهایی اثبات می‌کند که بیع، #سببیّت_مستقلّه دارد، یعنی عقدِ بیع به تنهایی نقل و انتقال (اثرِ عقد) را در خارج تحقّق می‌بخشد.
🔹️ اما درباره‌ی اثری -مانند #سببیّت_جزئیه- که با لحاظِ ادلّه‌ی اِکراه از اطلاقاتِ مذکور استفاده می‌شود #حدیث_رفع نمی‌تواند آن را رفع و مُلغا کند، زیرا اثری که در نتیجه‌ی #حدیث_رفع ثابت شده است با خودِ #حدیث_رفع قابل رفع و اِلغا نیست؛ فافهم!
✴️@fegh_osoul_rafiee
#شهید_صدر
#اصول
🔵 شهید_صدر (رضوان الله علیه) بی‌شکّ یکی از اُصولیانِ مهمّ در اصولِ معاصر است.
🔶️ ایشان اگر چه حتماً در طرازِ اُصولیانی چون #شیخ_انصاری، #آخوند_خراسانى، #محقّق_میرزای_نائینی و #محقّق_اصفهانی قرار نمی‌گیرد، اما دیدگاه‌های بدیع و مفاهیمِ جدیدِ ایشان در مباحثِ اصول و فلسفه‌ی آن، تقسیم‌بندیِ مُنظَّمی که از مباحثِ #اصول در کتابِ دروسٌ في علم الأصول ارائه كرده است و همچنین طرحِ نُویِ ایشان در ورود و خروج‌ِ بسیاری از بحث‌های اصولی و... -ورای دُرُستی یا نادُرُستیِ آن- نشان از اصول‌فهمی و دقّت و تحقیقِ فوقِ عادتِ ایشان در علم #اصول است.
🔺️ امروزه مانوس‌بودن با کتابِ دروسٌ في علم الأصول یا همان حلقاتِ ثلاثه ی ایشان برای طالبانِ علمِ #اصول بایسته می‌نماید.
✴️@fegh_osoul_rafiee