✅ از سخنان مرحوم #محقق_عراقی در حقیقت وضع، رگ و ریشه‌های مبنای #قرن_اکید مرحوم #شهید_صدر نيز روشن‌تر می‌شود.

#محقق_خویی #مصباح_الفقاهة #كتاب_البيع #چکیده‌ی_مباحث 📖 ٢- المال و حقیقته: ✅ #محقق_خویی مال را از سه دیدگاه لغت، عرف و شرع معنا می‌کند. 🔸️ ایشان می‌گوید شیءى نزد عرف #مالیت_عرفی دارد که نوع عقلاء میل به آن دارند و آن را می‌طلبند و ذخیره می‌کنند و برای به‌دست‌آوردن آن از هم سبقت می‌گیرند و حاضرند در مقابل آن شیء، چیز با ارزشی پرداخت کنند؛ ایشان این‌ها را از اوصاف مال عرفی می‌داند. 🔹️ در مقابل نیز معتقد است #مالیت_شرعی به صِرف وجود اوصاف و حالات بیان‌شده در #مالیت_عرفی به شیء تعلّق نمی‌گیرد، بلکه #مالیت_شرعی به اعتبار وجود منافع محلّله‌ی در شیء به آن اطلاق می‌شود. 📌 نکته‌ی دیگر #محقق_خویی در این بحث بیان نسبت عموم و خصوص من وجه بین《مال》و《ملک》است. @fegh_osoul_rafiee

✅ شرح و تبيين نكات مهم #مصباح_الفقاهة مرحوم #محقق_خويی رضوان الله تعالى عليه.

✅ سوال مهمّی که در ذیل کلمات #محقق_خویی قابل طرح است این است که نسبت بین《#مالیت_عرفی》و《#مالیت_شرعی》چیست؟ عموم و خصوص مطلق یا عموم و خصوص من وجه؟ 🔸️ به دیگر بیان، آیا می‌توان چیز‌هایی را تصوّر کرد که #مالیت_شرعی دارند، اما اوصاف و حالات #ماليت_عرفى را ندارند؟ @fegh_osoul_rafiee

#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى 📚 ۲۸- قوله (ج۳، ص۴۴): إن القول بالإباحة المجردة، مع قصد المتعاطيين... . (مرحوم كاشف الغطاء براى ردّ نظريه‌ی اباحه‌ی محضه و تایید نظریه‌‌ی ملکیّت، مواردی را ذکر می‌کند که در صورت قبول نظریه‌ی اباحه‌ی محضه باید به آن‌ها پای‌بند بود در حالی که پای‌بندی به آن موارد از لحاظ فقهی و قواعد حاکم بر معاملات بسیار بعید است) ✅ قسمت اول: مرحوم #آخوند_خراسانی می‌فرماید به طور کلی اگر معتقد به این موارد باشیم نیز استبعاد مذکور تنها در جایی صحیح است که ما ملکیّتِ حاصل‌شده‌ی بعد از تصرّف یا تلف را نتیجه‌ی تنها خودِ تصرّف یا تلف بدانیم، یعنی #معاطات را به نسبت با ملکیّتِ به‌وجودآمده‌ی بعد از تصرّف یا تلف، کاملاً لغو و بی‌تاثیر بدانیم؛ اگر چه روشن است که #معاطات به طور کلی بی‌تاثیر نبوده و اباحه را پدید آورده است. 🔸️ از این رو، اگر معتقد باشیم معاطات بعد از تصرّف یا تلف، تبدیل به بیع می‌شود (ظاهراً مراد ایشان از عبارت "إنما يتوجّه ما أفاده من الاستبعادات على القول بها، إذا لم يقل القائل بها بالأوْل إلى البيع بعد التصرّف أو التلف" همين است)، و یا اگر معتقد باشیم #معاطات به شرط تصرّف یا تلف، ملکیّت را به وجود می‌آورد. 🔹️ اما بنا بر این که معتقد به این باشیم که به شرط تصرّف یا تلف، معاطات تبدیل به بیع می‌شود، و ملکیّت نه از آن دو، بلکه از خودِ معاطاتِ به شرطِ آن دو به وجود می‌آید؛ در این حال، نه #قاعده‌ی_تبعیت_عقود_از_قصود نقض می‌شود، و همچنین نه اراده‌ی تصرّف، و نه خودِ تصرّف، و نه تلف قهری، هیچ کدام مُملِّک نخواهند بود، بلکه خود #معاطات، مُملِّک است، همان معاطاتی که قصد تملیک را نیز در خود دارد. @fegh_osoul_rafiee

✅ شرح و تبیین #حاشیة_المكاسب مرحوم #آخوند_خراسانى. 📌 حاشيه‌ی شماره‌ی ۲۸ به علت طولانی‌بودن در چند قسمت تقدیم می‌شود.

🎤 تدريس "مصباح الفقاهة" 📖 کتاب البیع ✏️ آیت الله خویی (رحمه الله) 📱درس مجازی هفته‌ای #مصباح_الفقاهة 📌 توضیح چرایی صحت اجاره‌ی درخت با توجه به میوه‌ای که هنوز بر آن ظاهر نشده است، و بطلان اجاره‌ی درخت با توجه به میوه‌ای که به صورت فعلی بر آن موجود است. 📌 مفهوم بیع و متبادر از استعمالات عرفی آن. 📌 منافع از اظهر مصادیق اموال هستند. ❎ جلسه ۷ 📆 ۹ آذر ۱۴۰۲ @fegh_osoul_rafiee

✅ متن #مصباح_الفقاهه

#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى 📚 ۲۸- قوله (ج۳، ص۴۴): إن القول بالإباحة المجردة، مع قصد المتعاطيين... . ✅ قسمت دوم: مرحوم #آخوند_خراسانی در ادامه می‌‌فرماید: اما این که مرحوم کاشف الغطاء بنا بر نظریه‌ی اباحه‌ی محضه (نظریه‌ی مشهور) تعلّق اخماس، زکوات، استطاعت و... به غیر املاک را بسیار بعید می‌داند صحیح نیست، زیرا در تعلّق بسیاری از موارد یادشده به غیر املاک محذور و مشکلی وجود ندارد، مانند استطاعت، ادای دین، نفقه و غنی. 🔸️ و در مورد وصایا نیز اگر معتقد باشیم وصیّت کافی از تصرّف نیست و نمی‌تواند به واسطه‌ی معاطات، ملکیّت را حاصل کند نیز مانند موارد قبلی محذوری ندارد که وصیّت نیز به غیر املاک (یعنی مالی که تنها با معاطات مباح شده است) تعلق بگیرد. اما اگر وصیّت بر مالِ مأخوذِ به معاطات را مانند تصرّف، مملِّک بدانیم روشن است که نفوذ وصیت در ملک است و از این جهت محذوری نخواهد داشت. 🔹️ و مواریث هم بدین گونه است؛ یعنی اگر معتقد باشیم موت یکی از دو متعاطی مانند تلف موجب ملکیّت است استبعاد مذکور متوجه نظریه‌ی اباحه نخواهد بود، زیرا این نقل در ملک تحقّق یافته است؛ این بعید نیست. و اگر موت یکی از دو متعاطی را موجب ملکیت ندانیم نیز ارث‌بردن اموال معاطاتی نیز بعید نیست؛ یعنی بعید نیست که وارث مانند مورّث (میت) نسبت به آن مال اباحه‌ داشته باشد، زیرا لازم نیست ماتَرَکِ میّت حتما از املاک او بوده باشد. @fegh_osoul_rafiee

#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى 📚 ۲۸- قوله (ج۳، ص۴۴): إن القول بالإباحة المجردة، مع قصد المتعاطيين... . ✅ قسمت سوم: مرحوم #آخوند_خراسانی در ادامه می‌فرماید: در مورد باقی موارد مطرح‌شده معلوم نیست که قائلین به نظریه‌ی اباحه (مشهور) ملتزم به آن باشند، پس اِلزام و اِفهام آنان به این استبعادات و نوشتن آن‌ها به پای مشهور درست نیست، حتی اگر آن موارد، فاسد و باطل بوده باشند. ✅ به طور کلی، در برخی موارد معلوم نیست قائل به اباحه معتقد به تعلّق خمس و زکات به مال معاطاتی باشد. (متن حاشیه این است: "فلم يعلم منه القول بتعلق الخمس أو الزكاة قبل الأول" كه مراد ایشان از دو کلمه‌ی اخیر به روشنی معلوم نیست، و البته بهترين توجيه براى كلام ايشان، همان "أوْل" به معناى تبديل معاطات به بيع به واسطه‌ی تصرّف یا تلف باشد) 🔹️ و از طرفی -حتی اگر بدانیم قائل به اباحه ملتزم به آن است- فساد موارد دیگر نیز معلوم نیست، مانند مورد شفعه که اشکالی در تعلق آن به مال معاطاتی نیست، زیرا ظهور دلیل شفعه شامل بیع عرفی یکی از دو شریک (که شامل معاطات نیز می‌شود) می‌شود، اگر چه تاثیر شرعی معاطات (بنا بر سخن خود آخوند) متوقف بر امری باشد که حاصل نشود. (زیرا تاثیر معاطات متوقف بر تصرف یا تلف است) 🔹️ و ربا نیز به همین صورت اگر معاطات با تصرّف یا تلف أوْل به بيع شود هیچ شکی در تعلق ربا به معاطات و جریان احکام آن در مال معاطاتی نیست، اما قبل از تصرّف و تلف مانند بیع صرف قبل از قبض است. 🔹️ و در مورد نماء نيز شكی در تبعیّت نماء متصل نیست. اما در نماء منفصل معلوم نیست که قائلین به اباحه ملتزم به این باشند که نماء منفصل به ملک آخذ منتقل شود، همان طور که خود شیخ انصاری نیز اشاره‌ی بدین مطلب می‌کند. البته از طرفی نیز امکان دارد گفته شود اقتضای قاعده‌ی تبعیت نماء، تبعیت بعد و همچنین قبل از تصرّف است، یعنی مانند عین مبیعه است؛ این سخن اصلاً بعید نیست. ✳️ در نتیجه، اموری که کاشف الغطاء به عنوان استبعاد ذکر می‌کند چهار دسته است: 🔸️ آن‌چه لازم نمی‌آید و مترتب بر قول به اباحه نیست. (مانند نقض قاعده‌ی تبعیت عقود از قصود) 🔸️ آن‌چه قائل به اباحه بدان ملتزم نیست. (مانند وصایا) 🔸️ آن‌چه التزام فقهی به آن بعید نیست. (مانند استطاعت) 🔸️ آن‌چه باید بدان ملتزم بود. (مانند شفعه) "پایان حاشیه‌ی ۲۸" @fegh_osoul_rafiee

✅ مهم‌ترین نکته‌ در کلام مرحوم #آخوند_خراسانی در حاشیه‌ی ۲۸ -که مرحوم #محقق_اصفهانی بارها در کتاب حاشیة كتاب المكاسب (ج١، ص۱۲۰ و ۱۲۳) از ایشان نقل كرده‌اند- شرطیّت تصرّف يا تلف در تاثير معاطات است، مانند شرطيت قبض براى تاثير بيع صرف.

#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى 📚 ۲۹- قوله (ج۳، ص۵۱):... مدفوعة؛ مضافاً إلى إمكان دعوى كفاية... . (مرحوم #شیخ_انصاری برای اثبات لزوم ملکیّت به استصحاب ملکیّت تمسّک می‌کند، اما دعوای مذکور می‌خواهد آن را به #استصحاب_کلی_قسم_ثانی - که مرحوم شیخ انصاری معتقد به عدم حجیت آن در شک در مقتضی است- برگرداند، که مرحوم #شیخ_انصاری به دو بیان این دعوی را دفع می‌کند، و در دفع اول امکان حجیت #استصحاب_کلی_قسم_ثانی در مورد ملکیت را به عنوان ردّ دعوی ذکر می‌کند) ✅ قسمت اول: مرحوم #آخوند_خراسانی می‌فرماید: معنا ندارد که مرحوم #شیخ_انصاری -برخلاف مبنای خودش- سخن از کفایت قدر مشترک برای جریان استصحاب در این جا بیاورد، در حالی که ایشان معتقد به عدم حجیت استصحاب در #شک_در_مقتضی است، همان طور که بنا بر نظر مختار ما هیچ اشکالی در جریان چنین استصحابی نیست. ✴️ ملخّص کلام مرحوم شیخ انصاری در دفع دعوی این است که ایشان معتقد به انقسام ملکیّت به دو قسم و دو نوع نیست، و اختلاف ملکیّت لازم و جواز در احکام به خاطر اختلاف در ناحیه‌ی ملکیّت نیست، بلکه به خاطر اختلاف در ناحیه‌ی اسباب است. ادامه دارد... @fegh_osoul_rafiee