🔳 پرسش مهمّ دوست عزیز و گرامی آقای ابوالفضل صوفی 🔳
❓❔❓❔❓ به چه دلیل فحص در شبهات موضوعیه واجب نیست؟ ادلهی آن چیست؟
📚 پاسخ:
در مورد جریان #برائت در شبهات موضوعیه قبل از فحص اختلاف نظر وجود دارد، اما برای روشنشدن جوانب مساله کلمات مرحوم #محقق_میرزای_نائينى در کتاب #فوائد_الأصول را در پیامی ذکر خواهیم کرد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
محمد علی رفیعی | فقه و اصول
🔳 پرسش مهمّ دوست عزیز و گرامی آقای ابوالفضل صوفی 🔳 ❓❔❓❔❓ به چه دلیل فحص در شبهات موضوعیه واجب نیست؟
✅ پاسخ به پرسش بالا 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_میرزای_نائينى
#فیما_یعتبر_في_العمل_بالبراءة
✅ ۵- #محقق_ميرزاى_نائينى در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۲۷۷) ابتدا در توضیح نظریهی مرحوم #شیخ_انصاری میفرماید: ایشان معتقد است #برائت (عدم احتیاط) در #شبهات_موضوعیه بدون فحص جاری میشود، البته نه به اطلاقی که مرحوم #شیخ_انصاری معتقد است، و خود معتقد به تفصیلاتی در این باب است.
✅ ایشان در ادامه (ج۴/ص۳۰۱) میفرماید: شبهات موضوعیه دو گونه است:
🔶️ ۱- شبههی موضوعیهی تحریمیه:
مرحوم #شیخ_انصاری معتقد است -بنا بر اجماع- #فحص لازم نیست، اما اطلاق معقد اجماع قابل منع است، مانند برخی شبهات موضوعیهی تحریمیه در نکاح.
🔶️۲- شبههی موضوعیهی وجوبیه:
ظاهر این است که جریان #برائت منوط به #فحص نیست، مگر در جایی که غالباً تکلیف جز با فحص قابل امتثال نیست، مانند علم به حصول استطاعت و نصاب زکات که غالباً جز با فحص و حسابگری و دقّت در دخل و خرج معلوم نمیشود؛ اگر #فحص در این موارد واجب نباشد مستلزم این است که این گونه تکالیف غالباً انجام نشود که این تالی فاسدی است.
🔷️🔹️🔹️ ایشان در ادامه دو نکتهی دیگر را نیز بیان میکند:
🔷️ ۱- نکتهی اول: به طور کلی -و با قطع نظر از تحریمیه یا وجوبیهبودن شبهه- اگر مقدماتِ حصولِ علم (یعنی مقدماتِ علمپیداکردن به مصداقِ خارجیِ حکم) به هیچ چیز جز تنبّه و نظر به آن مقدّمات نیاز نداشته باشد #فحص واجب است، مانند جایی که علم به آب یا خمربودنِ مایع یک ظرف تنها نیاز به نگاه به داخل ظرف داشته باشد.
📌 البته ایشان نظر به این مقدمات را #فحص نمیداند.
🔷️۲- نکتهی دوم: بعید نیست در خصوص باب طهارت و نجاست همین مقدار نظر به مقدّماتِ حصولِ علم نیز لازم نباشد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
محمد علی رفیعی | فقه و اصول
🔺️امام زمان (علیه السلام) تکتک طلبهها را برای طلبگی به نام انتخاب میکند. 🔺️حضرت زهرا (سلام الله
#هویّت_طلبگی
#زیّ_طلبگی
#رسالت_طلبگی
✅ به نظر میرسد به جای همهی این تعبیرات و ذوقیّات بیمبنا، خوابآلود و فریبنده باید #هویّت_طلبگی، #زیّ_طلبگی و #رسالت_طلبگی بازتولید و بازشناسی شود و با روشهای گوناگون و توسّط بزرگان علمی و معنوی حوزه و البته اساتید و مُدرِّسان که بیشترین ارتباط ظاهری و معنوی را با طلّاب دارند برای آنان -به ویژه طلّاب سطوح پایین- تببین و تشریح شود.
✴️@fegh_osoul_rafiee
✅ سعی میکنیم انشالله در کنار بیان مباحث بیع کتاب گرانسنگ #مصباح_الفقاهة مرحوم #محقق_خویی، از امروز مباحث کتاب #محاضرات_فی_أصول_الفقه ایشان را نیز -که به قلم شاگرد ایشان حضرت آیت الله شیخ محمد اسحاق فیّاض تقریر شده است- به آرامی از ابتدای علم اصول شرح، تبیین و بارگذاری کنیم.
✴️@fegh_osoul_rafiee
محمد علی رفیعی | فقه و اصول
🔺️امام زمان (علیه السلام) تکتک طلبهها را برای طلبگی به نام انتخاب میکند. 🔺️حضرت زهرا (سلام الله
پیام برخی طلّاب عزیز و دغدغهمند...
#محاضرات_فی_أصول_الفقه
#محقق_خویی
#اصول
#تمهید
📚 ۱- تمهید (ج۱/ص۵):
🔶️ در شریعت اسلام -بیشک- قوانین واجب و حرامی وجود دارد که به حکم عقل باید از عهدهی آنها بیرون آمد.
🔶️ از آن جهت که بیشتر این احکام ضروری نبوده و نیاز به اثبات نظری و برهان دارد اثبات و استدلال بر احکام شرعی از منابع شرع جز با شناسایی و بهکارگیری قواعد و مبادیای -که نتیجهاش شناخت و تشخیص وظیفهی فعلیّ است- ممکن نخواهد بود.
🔶️ علمی که به این قواعد -که خود از مبادی تصدیقی علم #فقه است- میپردازد و آنها را برای استنباط فقهی آماده و ساماندهی میکند علم #اصول است.
✴️@fegh_osoul_rafiee
محمد علی رفیعی | فقه و اصول
#محاضرات_فی_أصول_الفقه #محقق_خویی #اصول #تمهید 📚 ۱- تمهید (ج۱/ص۵): 🔶️ در شریعت اسلام -بیشک- قوا
✅ شروع نوشتههای #محاضرات_فی_أصول_الفقه از شمارهی ۱ از ابتدای علم اصول...
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#حقيقة_البيع
📚 ۱۰- قوله (ج۳، ص١۵): کان بیعاً... .
(مرحوم #شیخ_انصاری میفرماید حقیقت تملیک، بیع است و "ملّکتُک" یعنی بیع)
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در نقد فرمایش ایشان میفرماید: "ملّکتُک" تنها زمانی دلالت بر بیع دارد که صلح یا هبهی معوّضه اراده نشده باشد.
🔶️ حال اگر به وقوع عقود با الفاظ غیر صریح نیز معتقد باشیم "ملّکتُک" به خودی خود میتواند مفید #صلح و #هبه نیز باشد، زیرا اگر عقود با الفاظ غیر صریح واقع نشود "ملّکتُک" نه به خودی خود ظهور در بیع خواهد داشت زیرا -بنا بر این فرض- بیع مقصود نیست (به خاطر عدم صراحتش در تملیک بیعی)، و نه مُفید #هبه و #صلح است، زیرا صراحتی در این دو ندارد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
همسر گرامی مرحوم علامهی طهرانی (رضوان الله علیه) در مورد اهتمام ایشان به درس و تحصیل میگویند:
"ایشان علاوه بر این که تمام روز را مشغول درس بودند شبها نیز به اطاق بالا رفته و در را میبستند و تا نیمههای شب مشغول مطالعه و نوشتن درسهایی بودند که روزها در آن شرکت میکردند."
(نور مُجرَّد؛ ج۱/ص۷۶)
✴️@fegh_osoul_rafiee
#الحلقة_الثانیة
#شهید_صدر
#خلاصهی_مباحث
#الدلیل_العقلی
#اشتراط_التکلیف
📚 ۴- اشتراط التکلیف بالقدرة بمعنى آخر (ج۱/ص۳۳۸/چاپ جامعه):
✅ قدرتی که از نگاه عقل در تکلیف شرط است دو گونه است:
۱- #قدرت_تکوینی_اخصّ: قدرت تکوینی ذاتی بر انجام یک فعل به صورت اختیاری.
۲- #قدرت_تکوینی_اعمّ: عدم مشغولبودن به امتثال ضدّی که یا اهمّ یا مساوی است.
📌 شرطبودنِ #قدرت_تکوینی_اعمّ در تکلیف به خاطر قاعدهی استحالهی "جمع بین امتثال دو ضدّ در آنِ واحد" است.
🔶️ با توجه به قاعدهی مذکور، فعلیّشدنِ دو امرِ به ضدّ در یک زمان مُحال است، اما اگر هر دو مشروط به عدم امتثال دیگری، یا تنها یکی مشروط به عدم امتثال دیگری باشد ثبوتِ هر دو امر با توجّه به شرطبودنِ #قدرت_تکوینی_اعمّ ممکن است، و #ترتّب امکانپذیر خواهد بود.
🔶️ تمام حالاتِ درگیری و منافات بین امتثال دو امر #تزاحم است، چه هر دو از نظر اهمیت مساوی، یا یکی اهمّ و یکی مهمّ باشد.
🔷️🔹️ مرحوم #شهید_صدر در ادامه اشکالی را به #ترتّب وارد کرده و پاسخ میدهد:
🔹️ اشکال: لازمهی نظریهی #ترتّب این است که اگر مکلّف هر دو ضدّ را ترک کند هر دو وجوب بر عهدهی او فعلیّ و ثابت خواهد شد، زیرا شرطِ هر دو وجوب، مُحقّق است. و این، خلاف قاعدهی استحالهی جمع بین ضدّین است؛ پس #ترتّب محال است.
🔹️ پاسخ: بله، در صورتی که مکلّف هر دو ضدّ (اِنقاذ و صلات) را رها کند هر دو امر بر او فعلیّ و ثابت خواهد شد، و به خاطر فعلیّبودنِ هر دو، مکلّف به خاطر ترکِ هر دو مستحقّ عذاب و عقاب است؛ این لازمهی نظریهی #ترتّب است، اما مُحال نیست.
🔹️ حال، اگر مکلّف -بنا فرض مُحال- هر دو را در آنِ واحد امتثال کند تنها یکی از دو امر بر او فعلیّ است، زیرا در صورت امتثالِ اهمّ (اِنقاذ) تنها همان اهمّ بر او فعلیّ بوده، و شرطِ وجوبِ صلات معدوم بوده و صلات هیچ وجوبی پیدا نکرده است، و بدونِ وجودِ شرطِ وجوب، وجوبی وجود نخواهد داشت.
✴️@fegh_osoul_rafiee