#محاضرات_فی_أصول_الفقه
#محقق_خویی
#اصول
#تمهید
📚 ۱- تمهید (ج۱/ص۵):
🔶️ در شریعت اسلام -بی‌شک- قوانین واجب و حرامی وجود دارد که به حکم عقل باید از عهده‌ی آن‌ها بیرون آمد.
🔶️ از آن جهت که بیشتر این احکام ضروری نبوده و نیاز به اثبات نظری و برهان دارد اثبات و استدلال بر احکام شرعی از منابع شرع جز با شناسایی و به‌کارگیری قواعد و مبادی‌ای -که نتیجه‌اش شناخت و تشخیص وظیفه‌ی فعلیّ است- ممکن نخواهد بود.
🔶️ علمی که به این قواعد -که خود از مبادی تصدیقی علم #فقه است- می‌پردازد و آن‌ها را برای استنباط فقهی آماده و سامان‌دهی میکند علم #اصول است.
✴️@fegh_osoul_rafiee
محمد علی رفیعی | فقه و اصول
#محاضرات_فی_أصول_الفقه #محقق_خویی #اصول #تمهید 📚 ۱- تمهید (ج۱/ص۵): 🔶️ در شریعت اسلام -بی‌شک- قوا
✅ شروع نوشته‌های #محاضرات_فی_أصول_الفقه از شماره‌ی ۱ از ابتدای علم اصول...
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#حقيقة_البيع
📚 ۱۰- قوله (ج۳، ص١۵): کان بیعاً... .
(مرحوم #شیخ_انصاری می‌فرماید حقیقت تملیک، بیع است و "ملّکتُک" یعنی بیع)
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در نقد فرمایش ایشان می‌فرماید: "ملّکتُک" تنها زمانی دلالت بر بیع دارد که صلح یا هبه‌‌ی معوّضه اراده نشده باشد.
🔶️ حال اگر به وقوع عقود با الفاظ غیر صریح نیز معتقد باشیم "ملّکتُک" به خودی خود می‌تواند مفید #صلح و #هبه نیز باشد، زیرا اگر عقود با الفاظ غیر صریح واقع نشود "ملّکتُک" نه به خودی خود ظهور در بیع خواهد داشت زیرا -بنا بر این فرض- بیع مقصود نیست (به خاطر عدم صراحتش در تملیک بیعی)، و نه مُفید #هبه و #صلح است، زیرا صراحتی در این دو ندارد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
همسر گرامی مرحوم علامه‌ی طهرانی (رضوان الله علیه) در مورد اهتمام ایشان به درس و تحصیل می‌گویند:
"ایشان علاوه بر این که تمام روز را مشغول درس بودند شب‌ها نیز به اطاق بالا رفته و در را می‌بستند و تا نیمه‌های شب مشغول مطالعه و نوشتن درس‌هایی بودند که روزها در آن شرکت می‌کردند."
(نور مُجرَّد؛ ج۱/ص۷۶)
✴️@fegh_osoul_rafiee
#الحلقة_الثانیة
#شهید_صدر
#خلاصه‌ی_مباحث
#الدلیل_العقلی
#اشتراط_التکلیف
📚 ۴- اشتراط التکلیف بالقدرة بمعنى آخر (ج۱/ص۳۳۸/چاپ جامعه):
✅ قدرتی که از نگاه عقل در تکلیف شرط است دو گونه است:
۱- #قدرت_تکوینی_اخصّ: قدرت تکوینی ذاتی بر انجام یک فعل به صورت اختیاری.
۲- #قدرت_تکوینی_اعمّ: عدم مشغول‌بودن به امتثال ضدّی که یا اهمّ یا مساوی است.
📌 شرط‌بودنِ #قدرت_تکوینی_اعمّ در تکلیف به خاطر قاعده‌ی استحاله‌ی "جمع بین امتثال دو ضدّ در آنِ واحد" است.
🔶️ با توجه به قاعده‌ی مذکور، فعلیّ‌شدنِ دو امرِ به ضدّ در یک زمان مُحال است، اما اگر هر دو مشروط به عدم امتثال دیگری، یا تنها یکی مشروط به عدم امتثال دیگری باشد ثبوتِ هر دو امر با توجّه به شرط‌بودنِ #قدرت_تکوینی_اعمّ ممکن است، و #ترتّب امکان‌پذیر خواهد بود.
🔶️ تمام حالاتِ درگیری و منافات بین امتثال دو امر #تزاحم است، چه هر دو از نظر اهمیت مساوی، یا یکی اهمّ و یکی مهمّ باشد.
🔷️🔹️ مرحوم #شهید_صدر در ادامه اشکالی را به #ترتّب وارد کرده و پاسخ می‌دهد:
🔹️ اشکال: لازمه‌ی نظریه‌ی #ترتّب این است که اگر مکلّف هر دو ضدّ را ترک کند هر دو وجوب بر عهده‌ی او فعلیّ و ثابت خواهد شد، زیرا شرطِ هر دو وجوب، مُحقّق است. و این، خلاف قاعده‌ی استحاله‌ی جمع بین ضدّین است؛ پس #ترتّب محال است.
🔹️ پاسخ: بله، در صورتی که مکلّف هر دو ضدّ (اِنقاذ و صلات) را رها کند هر دو امر بر او فعلیّ و ثابت خواهد شد، و به خاطر فعلیّ‌بودنِ هر دو، مکلّف به خاطر ترکِ هر دو مستحقّ عذاب و عقاب است؛ این لازمه‌ی نظریه‌ی #ترتّب است، اما مُحال نیست.
🔹️ حال، اگر مکلّف -بنا فرض مُحال- هر دو را در آنِ واحد امتثال کند تنها یکی از دو امر بر او فعلیّ است، زیرا در صورت امتثالِ اهمّ (اِنقاذ) تنها همان اهمّ بر او فعلیّ بوده، و شرطِ وجوبِ صلات معدوم بوده و صلات هیچ وجوبی پیدا نکرده است، و بدونِ وجودِ شرطِ وجوب، وجوبی وجود نخواهد داشت.
✴️@fegh_osoul_rafiee
#فقه
#اصول
#عرفان
#اخلاق
#عقل
🔶️🔸️ مناسبات خُرد و کلانِ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و به طور کلی تمام نظامات جامع زندگی بشر -چه در ساحت فرد و چه در ساحت اجتماع- تنها و تنها با #فقه و #فقاهت است که تنظیم می‌شود، در چارچوب در می‌آید و به کارآمدی می‌رسد.
🔷️🔹️ #اخلاق و فضیلت‌ها، #عرفان و شهود، و #عقلانیت فلسفی به خودی خود و بدون راهبریِ #فقه و #فقاهت در تمامی راه‌ها و راهبُردها از اداره‌ی جامعه و توده‌ها عاجزند؛ اگر شهود و عقل و اخلاق در بندِ #فقه و #فقاهت درنیایند شُهود به شَطَحیّات، عَقل به خَیالات، و اخلاق به عُزلت و وادادگی و رذالت خواهد رسید و خواهد رساند...
🔶️ از این رو، اخلاقیّونِ صاحبِ فضیلت، فیلسوفانِ اندیشمندِ اندیش‌ورز، و عارفانِ روشن‌بینِ اهلِ طریقت، خود، فقیه‌اند و دیگران را به #شریعت و #فقاهت می‌خوانند. و بسیاری از ارباب سلوک و معرفت، #اجتهاد را شرطِ استادیِ راهِ سلوک می‌دانند.
🔷️ حال، اگر #فقه نیز راهبری و فرماندهیِ #اصول و قواعد شناخته‌شده‌ی حاکم بر زبان دین را نپذیرد بی‌شکّ دین را پر می‌کُند از خُرافه‌ها، بدعت‌ها، تفریط‌ها و افراط‌ها.
#فقه
#اصول
✴️@fegh_osoul_rafiee
حضرت امام خمینی (رضوان الله علیه) در وصیّت‌نامه‌ی خود می‌فرمایند:
"لازم و ضروری است که علماء و مدرّسین و اَفاضل عظیم الشأن صَرف وقت نموده و با برنامه‌ی دقیق صحیح حوزه‌ها را و خصوصاً حوزه‌ی علمیه‌ی قم و سائر حوزه‌های بزرگ و بااهمّیّت را در این مقطع از زمان از آسیب حفظ نمایند، و لازم است علماء و مدرّسین محترم نگذارند در درس‌هایی که مربوط به فقاهت است و حوزه‌های فقهی و اصولی از طریقه‌ی مشایخ معظّم که تنها راه برای حفظ #فقه اسلامی است منحرف شوند و کوشش نمایند که هر روز بر دقت‌ها و بحث و نظرها و ابتکار و تحقیق‌ها افزوده شود و #فقه سنّتی که ارث سلف صالح است و انحراف از آن سُست‌شدن ارکان تحقیق و تدقیق است محفوظ بماند و تحقیقات بر تحقیقات اضافه گردد و البته در رشته‌های دیگر علوم به مناسبات احتیاجات کشور و اسلام برنامه‌هايی تهیّه خواهد شد و رجالی در آن رشته تربیت باید شود."
✴️@fegh_osoul_rafiee
حجت الاسلام سید محمد صادق حسینی طهرانی از پدرشان مرحوم علامه‌ی طهرانی (رضوان الله علیه) نقل میکند که به ایشان می‌فرموده‌اند:
"شما آن‌قدر درس بخوانید که مجتهد شوید و تا قبل از رسیدن به درجه‌ی اجتهاد غیر از درس و تحصیل کاری انجام ندهید. وقتی مجتهد شدید خداوند وظیفه‌ی شما را روشن میکند؛ حال، تالیف باشد یا تدریس یا مسجدداری و اقامه‌ی نماز و یا غیر آن."
(نور مجرَّد؛ ج۱/ص۱۲۹)
✴️@fegh_osoul_rafiee
ادامه‌ی ارائه‌ی بحث‌های اصولی کتاب #محاضرات_فی_أصول_الفقه مرحوم #محقق_خویی... 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#محاضرات_فی_أصول_الفقه
#محقق_خویی
#اصول
#تمهید
📚 ۲- اقسام قواعد اصولی (ج۱/ص۶):
🔶️🔸️ ۱) قسم اول: قواعد مفید #علم_وجدانی (مباحث ملازمات عقلیه)
#مقدمه_واجب، #ضد، #اجتماع_امر_و_نهی، #نهی_عبادات، مبحث #مفاهیم.
🔶️🔸️ ۲) قسم دوم: قواعد مفید #علم_تعبّدی (مباحث حجج و امارات)
این قواعد دو گونه بحث دارند:
✔️ بحث‌های صغروی (مباحث الفاظ)
▫️ظهور ذاتی الفاظ بدون قرینه (ظهور امر و نهی و مفهوم و عام و خاص و مطلق و مقید)
▫️ظهور الفاظ با توجه به قرینه‌ی خارجی (بعضی از مباحث الفاظ مانند بعضی از مباحث عام و خاص و مطلق و مقید)
✔️ بحث‌های کبروی (مباحث حجّیّت)
حجّیّت #خبر_واحد، حجّیّت #اجماع_منقول، حجّیّت #شهرت_فتوائیه، حجّیّت #ظواهر_کتاب، حجّیّت #ظنّ_انسدادیّ_کشفیّ، مبحث #تعادل_ّو_تراجیح.
📌 نکته‌ی جالب توجه آن است که مرحوم #محقق_خویی در اینجا مباحث #حجیت_ظهور را -به دلیل اتفاق علماء و سیره‌ی قطعی عقلاء بر آن و عدم وجود اختلاف در آن- خارج از چارچوب علم #اصول می‌دانند.
🔶️🔸️ ۳) قسم سوم: اصول عملیه‌ی شرعیّه (#استصحاب_شرعیّ، #برائت_شرعیّ، #احتیاط_شرعیّ)
🔶️🔸️ ۴) قسم چهارم: اصول عملیه‌ی عقلیّه (#برائت_عقلیّ، #احتیاط_عقلیّ، مبحث #ظن_انسدادیّ_حکومیّ)
✴️@fegh_osoul_rafiee
#فقه
#کلام
#تفسیر
#اصول
✅ #فقه و #کلام و #تفسیر، بی‌اُصول و بی‌ضابطه فقه و کلام و تفسیرِ افسارگُسیخته‌ای است که نه چارچوبِ شریعت را ارج می‌گذارد، نه برای ضروریاتِ دینی حُرمتی قائل است، نه حافظِ منافع و مصالحِ اسلام و مسلمین است، و نه به دنبال فهم شرع و شریعت است، بلکه بنده‌ی هواها و هوس‌هایِ فقه‌پندارانِ نفْس‌پرست خواهد شد.
✅ راه فراری از #اصول نیست...
#اصول
✴️@fegh_osoul_rafiee
حجت الإسلام على آقاى بهجت از پدرشان مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت (رضوان الله علیه) نقل میکند که ایشان می‌فرمودند:
"از خداوند خواسته‌ام که درس را تا آخر عمر ادامه دهم و ترک نکنم".
روز قبل از ارتحال در حال راه‌رفتن به درس آن حال پیش آمد.
(زمزم عرفان؛ ص۲۵۷)
✴️@fegh_osoul_rafiee