✅ ادامه‌ی بیان چکیده‌ی مباحث کتاب #مصباح_الفقاهة مرحوم #محقق_خویی... 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
#محقق_خویی
#مصباح_الفقاهة
#كتاب_البيع
#چکیده‌ی_مباحث
📖 ۱۴- أقسام الحقوق و أحكامها (قسمت اوّل):
✅ مرحوم #محقق_خویی در ابتدا کلام مرحوم #شیخ_انصاری در تقسیم سه‌گانه‌ی #حقوق را شرح و تبیین می‌کند:
🔶️ ۱- قسم اول: آنچه در قالب معاوضه در مقابل مال قرار نمی‌گیرد.
📌مرحوم #شیخ_انصاری معتقد است این چنین حقّی نمی‌تواند ثمن در بیع شود.
🔶️ ۲- قسم دوم: آنچه قابل #نقل_اختیاری نیست، مانند #حق_شفعه و #حق_خیار.
📌 ایشان همچنین معتقد است این قسم حقّ نیز نمی‌تواند به عنوان ثمن بیع قرار گیرد.
نکته: این قسم حقّ، قابلیت #انتقال_قهری را دارد، مانند آن که به ارث می‌رسد.
🔶️ ۳- قسم سوم: آنچه هم قابل #نقل_اختیاری است و هم #انتقال_قهری، و هم در عقد #صلح می‌تواند در مقابل مال معاوضه شود، مانند حق تحجیر.
📌 مرحوم #شیخ_انصاری معتقدند اگر چه این چنین حقّی در قالب معاوضه‌ی #صلح قرار می‌گیرد، اما نمی‌پذیرند که ثمن بیع شود، زیرا ایشان معتقد است ثمن و مبیع در بیع هر دو باید #مالیّت داشته باشند، در حالی که حقّ، #مالیّت ندارد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
مرحوم #محقق_خویی در ذیل قسم دوم از حقوق، استدلال مرحوم #شیخ_انصاری را بیان می‌کند که ما پیش از این در قالب یک پیام آن را تقدیم دوستان کرده بودیم.
برای یادآودی همان پیام را در پایین دوباره بازنشر می‌کنیم. 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول
#مکاسب_شيخ_انصارى
#مصباح_الفقاهة
#حقوق
#تملیک
#بیع_الدین_علی_منهوعلیه
📚شرح و تبیین کلام شیخ انصاری در کتاب البیع (ج۳، ص۹):... و کذا لو لم تقبل النقل، كحق الشفعة و حق الخيار، لأن البيع تمليك الغير. و لا ينتقض ببيع الدين على من هو عليه... . ... و لا يحتاج إلى من يملك عليه حتى يستحيل اتّحاد المالك و المفهوم.
✅ مرحوم شیخ انصاری در توضیح قسم دوم از اقسام سه‌گانه‌ی حقوق می‌فرماید: آن حقّی -مانند حق شفعه و حق خیار- که اختیاراً قابل نقل نیست نمی‌تواند به عنوان عوض (ثمن) در بیع قرار گیرد، زیرا حقیقت بیع یعنی تملیک، و چیزی که قابل نقل نیست قابل تملیک هم نیست.
بنا بر این، تا تملیک نباشد بیع هم وجود پیدا نخواهد کرد.
✴️ کلام صاحب جواهر: ایشان می‌فرماید برای تحقق بیع نیازی به تملیک نیست، زیرا در فرآیند #بیع_الدین_علی_منهوعلیه هیچ چیزی جز اسقاط حقّ از عهده‌ی مدیون اتفاق نمی‌افتد، اما در فقه و کلام فقهاء به آن بیع گفته می‌شود.
صاحب جواهر در ادامه‌ی کلام خودشان در استدلال بر عدم وجود تملیک در #بیع_الدین_علی_منهوعلیه می‌گوید: محال است انسان مالک مالی شود که آن مال بر علیهِ خودِ اوست، مانند همین مساله که اگر فروشنده صد من گندمی را که در ذمه‌ی فرد دیگر دارد در قالب معامله‌ای به او بفروشد یعنی آن فرد (مشتری) مالکِ مالی شده است که بر عهده و ذمه‌ی خودش (بر علیهِ خودش) بوده است و این محال است.
✅ مرحوم شیخ انصاری بر اساس کلام اول خود می‌گوید بیع یعنی تملیک، و در مساله‌ی #بیع_الدین_علی_منهوعلیه نیز قبل از اسقاط، تملیک پدید می‌آید و سپس تملیک تبدیل به اسقاط می‌شود.
و در مورد کبرای کلی مرحوم صاحب جواهر نیز می‌گوید آن چه محال است اتحاد بین مسلَّط و مسلَّطٌ عليه است، نه اتّحاد بین مالک و مملوکٌ علیه، زيرا قوام ملکیّت تنها به وجود مالک و مملوک است و مملوکٌ علیه هیچ دخالتی در تحقّق ملکیّت ندارد، و بود و نبود یا اتّحادش با خودِ مالک هیچ اهمیّتی ندارد.
@fegh_osoul_rafiee
#محاضرات_فی_أصول_الفقه
#محقق_خویی
#اصول
#تمهید
📚 ٣- فايده‌ی علم #اصول (محاضرات/ج۱/ص۸):
✅ مرحوم #محقق_خویی می‌فرماید: فایده‌ی علم #اصول این است که با توجه به #اصول و قواعد آن است که می‌توان وظیفه‌‌‌ی عملی مکلّف را -که موجب ایمنی از عقاب می‌شود- تعیین کرد.
🔹️ ایشان در توضیح فرمایش خود می‌آورد: مکلّفی که می‌داند در شریعت، احکام و قوانینی برای او و عملش وجود دارد احتمال می‌دهد در مقابل بسیاری از افعال عقاب وجود دارد؛ از این رو، به دنبال ایمنی از عقاب می‌گردد و روشن است که تنها راه برای فهم احکام شریعت و تحصیل ایمنی #اصول و مسائل اصولی است.
🔸️ البته پرداختن به مسائل علم #اصول کار مجتهد است، و اوست که باید به تنقیح و تبیین مبانی و قواعد اصولی بپردازد تا برای خود و نیز برای مقلّدانش ایمنی و مُؤمِّن به دست آورد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
حضرت استاد آیت الله سبحانی (دام ظلّه) می‌فرمایند:
"طلّاب باید در شبانه‌روز حداقل هشت ساعت مطالعه‌ی مفید داشته باشند؛ تحصیل، تدریس، مطالعه و نوشتن، زمینه‌ساز رشد علمی انسان است، و اگر این اشتغالات علمی وجود نداشته باشد، موفّقیتی حاصل نخواهد شد.
دیگر این که تقریرات دروس گذشتگان را با دقّت بیشتر بخوانید، طلّاب باید بدانند که درس را برای هدایت دیگران می‌خوانند و اگر از این مقوله استفاده نکنند، درس خواندن فایده‌ای ندارد."
✴️@fegh_osoul_rafiee
#رسائل_شیخ_انصاری
#فوائد_الأصول
#محقق_ميرزاى_نائينى
#فيما_يعتبر_في_العمل_بالبرءة
✅ ۶- مرحوم #محقق_میرزای_نائينى در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۲۸۰) می‌فرماید: سخن در این است که آیا مکلّفی که فحص نکرده است مستحقّ عقاب است یا نه؟
در این مورد سه نظریه وجود دارد:
🔶️ ۱- نظریه‌ی اول (صاحب مدارک): مستحقّ عقاب است مطلقاً، چه عملش مطابق با واقع باشد و چه نباشد.
🔶️ ۲- نظریه‌ی دوم (مشهور): اگر عملش مخالف با حکم واقعی باشد مستحقّ عقاب است.
🔶️ ۳- نظریه‌ی سوم (#محقق_میرزای_نائینی): در صورتی که ترک فحص منجرّ به مخالفت واقع شود مستحقّ عقاب است.
🔷️🔹️ ایشان در ادامه چند نکته را بیان می‌کنند:
🔹️ فرق بین نظریه‌ی سوم و دوم این است که عقاب در سومی به خاطر ترک تعلّمی است که منجرّ به مخالفت با واقع شود، اما در دوّمی عقاب به خاطر مخالفت با واقع است، و ارتباطی با ترک تعلّم ندارد.
🔹️ ظاهراً بحث بین صاحبان این دو نظریه، علمی و نظری است، و نتیجه‌ی عملی ندارد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
هدایت شده از محمد علی رفیعی | فقه و اصول
واکنش جالب و تعبیر زیبای امام خامنه‌ای عزیز (دام ظله) نسبت به اعطای دکترای افتخاری به ایشان در دیدار با اساتید دانشگاه تهران در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۸۸:
"یک جمله درباره‌ی پیشنهاد آقای دکتر رهبر عرض کنیم؛ مساله‌ی دکتری افتخاری؛ خوب، البته این یک افتخار بزرگ است که این دانشگاه این اظهار محبّت را به ما بکند، لیکن من اهل دکتری نیستم، همان طلبگیِ ما کافی است. اگر بتوانیم به میثاق طلبگی متعهّد و پای‌بند بمانیم -که قولاً و فعلاً این میثاق را از دوران نوجوانی و جوانی با خدای متعال بستیم- اگر خداوند کمک کند و ما بتوانیم این میثاق را حفظ کنیم و در عالَم طلبگی پیش برویم من این را ترجیح می‌دهم. شما لطف کردید و این برای ما هم مایه‌ی مباهات است، لیکن من پیشنهاد شما را قبول نمی‌کنم."
✴️@fegh_osoul_rafiee
#کتاب_البیع_شیخ_انصاری
#حاشیة_المكاسب
#آخوند_خراسانى
#حقيقة_البيع
📚 ۱۱- قوله (ج۳، ص١۶): أحدها: التمليك المذكور، لكن بشرط تعقّبه... .
✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در تبیین یک نقد بسیار دقیق نسبت به کلام مرحوم #شیخ_انصاری می‌فرماید: مراد مرحوم #شیخ_انصاری از تملیک مذکور، "تملیک انشایی" است؛ یعنی تملیکی که در بیع از طرف بایع انشاء می‌شود. ظاهر این کلام ایشان و سایر کلماتشان -مانند تعریف ایشان از بیع- نیز همین است.
🔶️ اما این سخن با مورد استشهادشان در همین متن (یعنی: و لعلّه لتبادر التملیک المقرون بالقبول من اللفظ) با ادامه‌ی کلام ایشان (یعنی: و لهذا لا يقال: "باعَ فلانٌ مالَه" إلا بعد أن يكون قد اشتراه غيره) سازگار نیست.
🔸️ زیرا ایشان در تعریف خود، بیع را انشای تملیک می‌داند، حال آن که در فقره‌ی دوّمی که ذکر شد می‌گوید: "اگر بایعی تملیک را انشاء کند، اما خریدار آن را نخرد، عرفاً نمی‌گویند: باعَ فلانٌ مالَه"؛ اگر دقّت شود این کلام ایشان با فقره‌ی دوّمی که ذکر شد متنافی است، زیرا اگر بیع را -همانند مرحوم شیخ- انشای تملیک بدانیم دیگر وجهی ندارد تملیکِ بدونِ شرائی که انشاء شده است را بیع ندانیم.
🔷️ از این رو، مرحوم #آخوند_خراسانى در ادامه می‌فرمایند: استشهاد مرحوم #شیخ_انصاری با تعریف مرحوم آخوند سازگاری دارد که بیع را تملیک می‌داند، و نه انشای تملیکی که مرحوم شیخ می‌گوید.
🔹️ زیرا اگر کسی انشای تملیک کند در حالی که شرایط عقد را رعایت نکرده باشد عرفاً نمی‌گویند: "باعَ"، و صحیح است که گفته شود: "ما باعَ"؛ فتدبَّر جیِّداً!
✴️@fegh_osoul_rafiee