#محاضرات_فی_أصول_الفقه #محقق_خویی #اصول #تمهید 📚 ۵- تعریف علم #اصول/توضیح الرکیزة الأولى/فرق بین #قواعد_اصولی و #قواعد_فقهی (محاضرات/ج۱/ص۹): ✅ مرحوم #محقق_خویی در بیان رکیزه و نکته‌ی اول تعریفشان می‌فرمایند: ویژگی #قواعد_اصولی این است که حکم فقهی با توسیط و واسطه‌گری آن‌ها استنباط می‌شود، و این ‌گونه نیست که مانند #قواعد_فقهی تنها بر مصادیق و مسائل جزئی فقهی تطبیق شود. 🔶️ بنا بر این، یکی از فوارق بین این دو این است که #قواعد_اصولی در طریقِ استنباط قرار می‌گیرند، اما #قواعد_فقهی -نه در طریق استنباط- بلکه در طریقِ تطبیقِ قاعده‌ی کلّی فقهی بر مساله‌ی جزئی فقهی به کارگرفته می‌شوند. ✴️@fegh_osoul_rafiee

عالم و متفکّر برجسته مرحوم استاد محمدرضا حکیمی (رضوان الله علیه): "ما همیشه درس‌های تعطیلی داشتیم؛ درس‌های دهه‌ی محرّم داشتیم؛ درس‌ رمضان داشتیم؛ درس که تعطیل می‌شد جایش درس می‌گذشتیم. ... آن تابستان سه نفری [بودیم که] پیش ایشان [مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی (رضوان الله علیه)] اشارات می‌خواندیم." ✴️@fegh_osoul_rafiee

#رسائل_شیخ_انصاری #فوائد_الأصول #محقق_ميرزاى_نائينى #فيما_يعتبر_في_العمل_بالبرءة ✅ ۷- مرحوم #محقق_میرزای_نائينى در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۲۸۴) در بیان نکته‌ی بسیار دقیقی پیرامون #وجوب_غیری و #وجوب_نفسی می‌فرماید: درست است که جمیع احکام شریعت تابع مصالح و مفاسد واقعی هستند و به هدفِ به‌دست‌آوردنِ مصالح و دوری‌جستنِ از مفاسد تشریع شده‌اند، اما این موجِب نمی‌شود واجبات نفسی را غیری بدانیم. 🔶️🔸️ دلیل این سخن آن است که آن چه به عنوان هدفِ جعلِ یک حکم مورد نظر است دو گونه است: 🔸️ ۱- مصالحِ واقعیِ خودِ حکم؛ در این موارد، وجوب منوط به وجود ملاک نیست و ملاکات، حکمتِ تشریع هستند، نه علّت آن؛ مانند اختلاط میاه که حکمت وجوب عدّه بر نساء است. 🔸️ ۲- خطاباتِ واقعیِ دیگر؛ در این فرض، وجوب منوط به وجود آن خطاب واقعی است و آن خطاب، علّت برای آن وجوب است، مانند وجوب ذی‌المقدّمه به نسبت با وجوب مقدّمه‌اش. 🔸️ از این رو، خطابات واقعی علّت برای وجوب تعلّم و احتیاط هستند، و از گونه‌ی دوم محسوب می‌شوند؛ البته وجوب غیری مقدّمه مترشّح از وجوب ذی‌المقدّمه بوده حال آن که وجوب تعلّم و احتیاط وجوب ترشّحی ندارند. 🔷️🔹️ با آن چه گفته شد روشن می‌شود نظریه‌ای که به #صاحب_مدارک منسوب است -که مرحوم #شیخ_انصاری می‌فرماید ایشان معتقد به وجوب نفسی تعلّم است- نظریه‌ی ناصوابی است. 🔷️🔹️ همان طور که نظریه‌ای که به #مشهور نیز نسبت داده می‌شود نیز ناصحیح است، زیرا این که بگوییم مکلّفِ جاهل به خاطر ترکِ واقع مستحقِّ عقوبت است قابل پذیرش نیست، زیرا در هر حال، او نسبت به واقع جهل دارد. 🔶️🔹️ بنا بر این، اقوی آن است که مکلّفِ جاهل به خاطر ترکِ تعلّمی که منجرّ به مخالفتِ واقع می‌شود مستحقّ عقاب است؛ فتأمّل جيّداً! ✴️@fegh_osoul_rafiee

#کتاب_البیع_شیخ_انصاری #حاشیة_المكاسب #آخوند_خراسانى #أحكام_المقبوض_بالعقد_الفاسد 📚 ۶۸- قوله (ج۳، ص۱۸۲): فالمهمّ بیان معنی القاعدة... . (مرحوم #شیخ_انصاری در کلام خود (ج٣/ص۱۸۲) می‌فرماید: در بررسی قاعده‌ی #ما_یضمن و قاعده‌ی #ما_لایضمن آنچه مهمّ است بیان معنای این دو قاعده و مفردات و الفاظ آن دو است) ✅ مرحوم #آخوند_خراسانى در نقد فرمایش مرحوم #شیخ_انصاری درباره‌ی قاعده‌ی #ما_یضمن و قاعده‌ی #ما_لایضمن می‌فرماید: این دو قاعده با این الفاظ و عبارت نه تنها در هیچ آیه و روایتی ذکر نشده است، بلکه به عنوان معقد اجماع نیز مطرح نبوده است؛ از این رو، بیان معنای مفردات و الفاظ آن هیچ اهمّیّتی ندارد. 🔸️ بنا بر این، باید بررسی شود که آیا مفادش با سائر قواعد همراه و سازگار است یا نه. 🔶️ و همچنین آن چه مهمّ است بیان این نکته است که با توجّه به سائر قواعد فقهی آیا #ضَمان در جمیع عقود و معاملات فاسد ثابت است یا نه؛ حال، تفاوتی نمی‌کند که ظاهر این دو قاعده با آن مساعدت و همراهی کند یا نکند. ✴️@fegh_osoul_rafiee

🔷️ با توجه به پایان‌یافتن بحث #معاطات و شروع بحث #أحكام_المقبوض_بالعقد_الفاسد در درس مکاسب حقیر، در کنار بيان حواشی مربوط به بحث #حقيقة_البیع و بحث #معاطات که به تدریج تقدیم و تكميل می‌شود، انشالله حواشی مربوط به بحث #أحكام_المقبوض_بالعقد_الفاسد نیز تقدیم دوستان عزیز می‌شود. 🔹️ حاشیه‌ی ۶۸ ابتدای بحث #أحكام_المقبوض_بالعقد_الفاسد است.

مرحوم علامه‌ی طهرانی (رضوان الله علیه) می‌فرمودند: "در ایام تابستان در آب‌انبار مدرسه‌ی حجّتیّه که هم تاریک بود و هم رطوبت داشت یک کُرسی گذاشته بودم و روی آن می‌نشستم و مطالعه می‌کردم و آنجا را مکتبه‌ی خود کرده بودم. روزی چند نوبت از یکی از آقایان درس مکاسب می‌گرفتم؛ می‌آمدم آنجا درس را مطالعه می‌کردم و دوباره می‌رفتم و درس بعدی را می‌گرفتم! حتی پنجشنبه و جمعه‌ها را هم می‌خواندیم؛ تعطیلی برایمان معنا نداشت. و لذا تمام بیع مکاسب را در یک تابستان خواندم." (نور مجرّد؛ ج۱/ص۷۱) ✴️@fegh_osoul_rafiee

#رسائل_شیخ_انصاری #فوائد_الأصول #محقق_ميرزاى_نائينى #فيما_يعتبر_في_العمل_بالبرءة ✅ ۸- مرحوم #محقق_میرزای_نائينى در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۲۸۵) در بحث #صحّت و #فساد عمل در حال جهل یا علم می‌فرماید: 🔷️🔸️ بنا بر نظریه‌ی #تخطئه (در برابر نظریه‌ی #تصویب) معیار #صحّت و #فساد -چه در معاملات و چه در عبادات- موافقت یا مخالفت عمل با حکم واقعی است؛ از این رو، موافقت یا مخالفت با طُرُق و اَمارات شرعی، به خودیِ خود نه حکم واقعی‌ را عوض کرده و نه حکمی را بر اساس آن در لوح محفوظ ایجاد می‌کند. 🔶️🔹️تنها فایده‌ی طُرُق و اَمارات و حجج شرعی نکته‌ی #استناد و #عدم_استناد است؛ بیان این مطلب: 🔹️ مکلّفِ غیرِ عالِم اگر عملش را به حجّت شرعی #استناد بدهد و بنا بر آن‌ عمل کند اگر عملش مطابق با حکم واقعی باشد که هیچ، اما اگر عملش مُخالف با حکم واقعی باشد معذور خواهد بود و قطعاً مُستحِقّ عقاب نیست. 🔹️ اما چنین مکلّفی اگر عملِ خود را بدونِ #استناد و بدونِ تکیه به حجّت شرعی (یعنی با بی‌توجّهی به طُرُق و اَمارات شرعی) انجام دهد هیچ عُذری از او پذیرفته نبوده، بی‌شکّ مُستحِقّ عقاب است مطلقاً. ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ نعمت طلبگی در کلام حضرت آیت الله جوادی آملی (حفظه الله)... ✴️@fegh_osoul_rafiee

#الحلقة_الثانیة #شهید_صدر #خلاصه‌ی_مباحث #الدلیل_العقلی #إمكان_التکلیف_المشروط 📚 ۵- قاعدة إمكان التكليف المشروط (ج۱/ص۳۱۹/چاپ جامعه‌): ✅ مرحله‌ی جعل و اعتبار حکم مرحله‌ای است که شارع خصوصیات، قیود و به طور کلی موضوعِ حکم را فرض می‌گیرد و حکم را به دنبال آن جعل و اعتبارِ فرضى می‌کند؛ این، جعلِ حکم است؛ یعنی عملیّات تشریع و جعل با همین #فرض از سویی و با #جعل از سویی دگر به طور کامل به پایان می‌رسد. 🔷️🔸️ اما حکم با تمام خصوصیات و قیودِ موضوعش نیاز به تحقّق دیگری نیز دارد، و آن جز با وجود خارجی و پیدایش فعلیِ آن خصوصیات و قیود در عالَم خارج -و نه با تحقّق فرضی و تقدیریِ آن در عالَم تشریع و جعل- متحقّق نمی‌شود. 🔸️ از این رو، می‌توان گفت هر حُکمی در حقیقتِ خودش این‌گونه به صورت یک #قضیه‌ی_شرطیه جعل و اعتبار می‌شود: "اگر مکلّف مستطیعی در عالَم خارج یافت شد وجوبِ حجّ به گردنش می‌آید". 🔶️🔹️ بنا بر این، می‌توان به حکم در دو عالَم نگریست: 🔹️حکم در عالَم #جعل: فرضی است. 🔹️حکم در عالَم #مجعول: فعلی است. 🔶️ پس با این توضیح روشن شد که اعتبار و #تکلیف_مشروط (چه حکم وضعی و چه حکم تکلیفی) قابل تصویر و پذیرش است، و هیچ مُحالی از آن لازم نمی‌آید. ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ دوستان بحث حلقه‌ی ثالثه! حتما این توضیح را به دقّت بخوانید. یاعلی

#رسائل_شیخ_انصاری #فوائد_الأصول #محقق_ميرزاى_نائينى ✅ ۹- مرحوم #محقق_میرزای_نائينى در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۳۸۴) در توضیح #احکام_تکلیفی و #احکام_وضعی می‌فرماید: 🔷️ مراد از #احکام_تکلیفی آن دسته از مجعولات شرعی است که مستقیماً و بی‌واسطه متعلّق به فعل عبد است که همان پنج مورد است؛ وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه. 🔶️ #احکام_وضعی نیز مجعولات شرعی‌ای هستند که بیان‌گر بعث و زجر نبوده و مستقیماً به فعل مکلّف تعلّق نمی‌گیرد، اگر چه با واسطه بی‌ارتباط با فعل مکلّف نیست؛ فرقی نمی‌کند تاسیسی باشد یا امضائی، و یا انتزاعی. 🔷️🔸️ البته اقوال در مورد تعداد #احکام_وضعی بسیار است که مرحوم #محقق_میرزای_نائينى در نهایت می‌فرماید: نه می‌توان گفت #احکام_وضعی سه یا پنج یا نُه‌ تاست، و نه آنقدر عامّ است که تمام ماهیّت‌های اختراعیِ شرع -مانند صلات و حجّ- و یا #ولایت و #قضاوت را نیز در بر گیرد؛ از این رو، مجعولات شرعی کلّی سه قسم‌اند: 🔸️ ۱- احکام تکلیفی 🔸️ ۲- احکام وضعی 🔸️ ۳- ماهیّت‌های اختراعی ✴️@fegh_osoul_rafiee