eitaa logo
پژوهش اِدمُلّاوَند
470 دنبال‌کننده
13.4هزار عکس
1.9هزار ویدیو
327 فایل
🖊ن وَالْقَلَمِ وَمَايَسْطُرُونَ🇮🇷 🖨رسانه رسمی محسن داداش پورباکر_شاعر پژوهشگراسنادخطی،تبارشناسی_فرهنگ عامه 🌐وبلاگ:https://mohsendadashpour2021.blogfa.com 📩مدیر: @mohsendadashpourbaker 🗃پشتیبان:#آوات_قلمܐܡܝܕ 📞دعوت به سخنرانی و جلسات: ۰۹۱۱۲۲۰۵۳۹۱
مشاهده در ایتا
دانلود
« تِرِه دَم بَخوارده» «شِماره دَم نَخوره» «شِمه کار پیچ نَخوره» ✍مردم ما در ییلاق و قشلاق در قدیم مثل غالب جاها، برای محافظت و سلامت خود و فرزندان شان، کارهای مختلفی انجام می دادند که از جمله، یکی از آنها، برخورد نکردن با فرد یا اشخاصی در اول صبح بود و این کار را برای سلامت فرد، ضروری می دانستند و اگر خدای نکرده، مشکلی برای چنین فردی با دیدن کسی پیش می آمد، همه کاسه و کوزه را سر آن بخت بر گشته، می شکاندند و می گفتند: 👇👇 مسبّب این مشکلات بوجود آمده، اوست که اول صبح با تو برخورد داشته است، البته آنها به زبان تبری می گفتند« تِرِه دَم بَخوارده» 📌 لذا خانواده ها به ویژه مادران، تأکید اکید می کردند که هنگام بیرون رفتن اول صبح، طوری حرکت کنید که کسی با شما برخورد نکند «شِماره دَم نَخوره» تا همواره در سلامت باشید و کارتان با گره و پیچ روبرو نشود «شِمه کار پیچ نَخوره» . 📌این باور مثل بیشتر باورهای شان، خارج از اصول اعتقادی و علمی و ساخته و پرداخته ذهن اسطوره ساز بشر بود. 📝 🗓۱۴۰۲/۱۱/۱۵ 🌐http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2332 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 💥 @edmolavandܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
انتخاباتی اَمِسِّه چِل به چِل کانّی چِچی وِه؟ غَما و غِصّه ره دل کانّی چِچی وه؟ بِتاجِندین شِه اسبِه مَردِمِسِّه شِره مردِم وه، پِل کانّی چِچی وه؟ دِداری، وَخت و بی وَختی، بَکِندین! شه خارِ تن ره، بِل کانّی چِچی وه؟ خُوِشْ وینِّه  «زمونِ انتخابات» شِره مردِم وه، شِل کانّی چِچی وه؟ کِجه دَینی، اِسا  «حاتِم» بَئینی؟ نِمِک جاری ره کِل کانّی چِچی وه؟ بَمیرِم مِن شِمِسِّه! خارِ تَن ره، هَفَش روزی چِکِل کانّی چِچی وه؟ 📝 🌷۱۴۰۲/۱۱/۰۳ 🌐http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2359 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ 📚 ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 💥 @edmolavandܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
لَم چوقا در حقیقت لَمِه چوقا است که برای تسهیل در تلفظ، مردم به آن لَم چوقا می گفتند، همانگونه که از نامش پیداست از پشم حیوانات درست می شد و همجنس نمد است. 📌لَم چوقا نوعی بالا پوش بود و از آن استفاده های مختلفی می کردند، هم مثل نمد در منزل و صحرا، روی زمین پهن می کردند و رویش می نشستند، هم نوعی زیرانداز و روانداز خواب بوده است و هم نوعی پالتویی گرم و محکم برای چوپانان و گالش ها در هوای برفی و بارانی؛ که فکر میکنم این مورد، اساسی ترین کاربرد لم چوقا بوده است. 📌شایان ذکر است، لم چوقا بیشتر، تن پوشِ چوپانان در صحرا و در فصل زمستان بود و بدرستی آنان را در برابر سرما محافظت می کرد، یادم است در زمان کودکی ام به فراوانی تنِ چوپانان میدیدم و بسیار از آن لذت می بردم و افزون بر آن، چندین بار آن را از چوپانان فامیل میگرفتم و میپوشیدم و همواره احساس غرور و بزرگی می کردم. یاد [آن] ایام بخیر! ✍️ 🌷۱۴۰۳/۱/۷ 📩 🌐http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2535 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 💥 @edmolavand 📚ܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📜 💠 کالسنگ ترکیبی از کال/کِل(کوچک) و سنگ و وسیله ای برای پرتاب سنگ های کوچک است. کالسنگ در دهه ۴۰ و ۵چ در روستاها بسیار پرکاربرد بود، چوپانان، کشاورزان، دشتِ بانها و شب پاها به اقتضای شغل شان از آن استفاده میکردند و در گذشته دور، از آن برای جنگ و مبارزه با دشمن از راه دور بکار میگرفتند و سابقه بسیار دراز دامن و ده ها هزار سال قدمت دارد. 📌کالسنگ دو دسته و یک سنگدان دارد و سنگدانش میتواند از چرم، پارچه و نخ باشد و بسته به سلایق افراد، آن را در شکل های مختلف رنگی و غیر آن میساختند. 📌چوپانان گاهی آن را برای رماندن و برگرداندن گوسفندان و دشت بانان برای رماندن حیوانات و ترساندن دزدها و شب پاها برای رماندن خوک و گراز در شالیزارها و گندم زاران از آن بهره میگرفتند، زمانی جوان ترها در صحرا، برای چیدن گردو هم از کالسنگ استفاده میکردند. 📌شایان ذکر است ما بچه ها در دهه ۴۰ و ۵۰ از کالسنگ برای تفریح و نوعی سرگرمی و بازی استفاده میکردیم و گاه‌گاهی در مکان خاصی مثل 👈سر چِکل، کوه، تپه یا چمنی جمع میشدیم و جایی یا نشانه ای را معین میکردیم و سنگ را از کالسنگ به هدف مشترک پرت و بُرد آن را مشخص میکردیم و سنگ هر پرتاب کننده ای، اگر از مبدأ تا به مقصد، بیشتر و دیرتر میرفت آن را بعنوان برنده انتخاب میکردیم، پرتاب بیشتر بستگی به قدرت بازو افراد داشت، کالسنگ را بالای سرمان چند بار میچرخاندیم و بعد با رها کردن یکی از دسته هایش، سنگ به جاهای دور پرتاب میشد. 📌در فارسی آن را میگویند که در نوشته ها و اشعار شاعران بسیار دیده می شود. ۱۴۰۳/۰۲/۰۴ 💥 @edmolavand
꧁꧂🌼꧁꧂🌼꧁꧂ یا رب تو چنان کن که پریشان نشوم محتاج به بیگانه و خویشان‌ نشوم از درگه خود چنان مرا روزی ده تا از در تو بر در ایشان نشوم 📸 مجتبی روشنی زِلالِ چشمه ی اویی ! بِهاری! چِش چشِ سویی معلم! تِه جا معنی دِنِه، گَت گَت، بِلِندی! اِما تِسکا، ته اون کویی معلم! ✍️ 🌷 🌐http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2753 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 💥 @edmolavand 📚ܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
، مَنگِل، بَره، کِرِس هر سه عنوان اول از اصطلاحات چوپانی و کِرِس تقریبا مشترک بین گالشی و چوپانی است و البته بیشتر مرتبط با کار چوپانان است و هنوز کاربرد فراوان دارد. 👈منگِل جایگاه بهاری و تابستانی گوسفندان در دشت و صحرا ست، برخلاف چفت که در فصل پاییز و زمستان مورد استفاده قرار می گیرد و مسقّف است، 👈منگل جایی است بدون سقف و جایگاه استراحت گوسفندان در دو فصل بهار و تابستان است  و اصولا با چَپر و در منطقه بسیار کوهستانی، با سنگ درست می شود که در منطقه ییلاقی ماه به آن سنگ کروچ می گفتند۰ 👈بَره به شکل دایره وار است و دو سوم آن را چپر می کنند و یک سوم آن از عقب و پشت سر باز است تا گوسفندان بتوانند بطور جمعی وارد آن شوند و بَره زنان، در پشت گوسفندان قرار می گیرند و آنان را برای دوشیدن به طرف جلو هدایت می کنند. 📌گفتنی است در وسط مکان چَپِر شده به اندازه در اتاق، فضایی را باز می گذارند تا چوپانان برای دوشیدن بز و گوسفند، در بیرون آن قرار می گیرند و وقتی بره زنان گوسفندان را هدایت می کنند هرکدام از چوپانان یکی از آن را می گیرند و به ترتیب می دوشند و رها می کنند. 📌اما کرس مکانی برای حفظ و مراقبت از برّه ها، بزغاله ها و گوساله های تازه بدنیا آمده (خالِک) است و دور و اطراف و سقفش پوشیده است و بسته به استقرار در ییلاق یا قشلاق، آن را طوری می سازند که فرزندان تازه بدنیا آمده و کوچک بز و گوسفند، بتوانند نسبت به گرما و سرما، بیمار نشنوند، کِرِس غالبا بدون روزنه و تاریک است و از چفت کوچکتر است. ✍️ http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2939 @edmolavand
پژوهش اِدمُلّاوَند
꧁꧂🌼꧁꧂🌼꧁꧂ ، لِفا، فییِه، کیلِه، وَنده 🔸خرمن، اصل و چهار تای دیگر فرع بر آن هستند و به ازای اصل، کاربرد پیدا می کنند. 👈برای خرمن زنی سنّتی، اول می بایست مکان همواری را معین می کردند و با زدن آب و جارو و تمیز کردن آن، برای ریختن دسته های گندم و جوی درو شده(کَسو) - که از قبل کوفا( کوپّا) شده بودند - آماده می نمودند. 👈بعد از مهیا شدن خرمن، بسته به مقدار محصول درو شده، شُرَکا، گردن دو رأس اسب یا چند رأس اسب را جفت هم با ریسمانی می بستند تا در حین حرکت در داخل خرمن از هم جدا نشوند و کار خرمن کوبی مختل نشود. 📌شخص خرمن زَننده، با دستی بر افسار اسبان و با دستی دیگر، گرفتن شاخه ی نازکی از درخت - که به آن شیشک می گفتند- در مرکز دایره خرمن قرار می گرفت و با تکرار « بِیَه بِیَه بِیَه...» و تکاندن شیشک، اسبان را دایره وار می چرخاندند و این چرخش را آنقدر ادامه می دادند تا اینکه ساقه های گندم و جو، زیر پاهای اسبان خُرد و دانه هایش از خوشه های آن جدا می شدند. 📌شایان ذکر است، تک اسبه، دو اسبه، سه یا چهاراسبه استفاده کردن کشاورزان، بستگی به اندازه محصول شان داشت. 👈بعد از این مرحله (جداشدن دانه از خوشه)، برای باد دادن آن، از  «لِفا» - که غالبا چوبی به اندازه ی یک و نیم متر، صاف و بِرشتِه شده ی در پَتخال آتش به صورت دو شاخ و بعضا سه شاخ بوده - بهره می گرفتند تا کاه را از گندم و جو جدا کنند، جوها یا گندم ها در وسط خرمن و کاه را به فاصله دو سه متری آن تلمبار یا کود می کردند و برای جدایی کاملتر دانه و کاه، بعد از مدت کمی استفاده از لِفا، از ابزار چوبی دیگری، پارو مانند، بنام  «فییِه» استفاده می کردند تا محصول خرمن شده، کاملا خالص گردد. 👇👇 بعد از مراحل لفا و فییِه زنی، مرحله کیلِه کردن (پیمانه) می رسید، در این مرحله فردی دستمال به سر و آغشته به کاه و نِنگِه (از کاه ریزتر) کنار محصول جمع شده می نشست و شُرَکا یکی یکی کیسه به دست، می آمدند و کیله کننده بعد از بردن نام خدا و  جدا کردن مال خدا (سهم فقرا) و با تکرار عددها ( یک و یک و یک، دو و دو دو...) و بر زبان آوردن کلماتی  مسجّع و شعر گونه 👇 ( اول نوم خدا، برکت هِدا خدا، سوم دین محمد، چهارم صلوات بر محمد...)، سهم و قسمت هرنفر را می دادند و از همدیگر با خوشرویی و بجا آوردن حمد و شُکر خدا، خدا حافظی می کنند. ✍باید یادآوری کنم در آن زمان‌ها (دهه قبل از ۱۳۶۰ شمسی)، خریداران کاه از قبل با صاحبان محصول هماهنگی و موقع خرمن زدن کشاورزان، کاه ها ی خریداری شده را وَنده (قفسه های دایره ای نخی یا پشمی) می کردند و برای تغذیه زمستانی مال های شان می بردند ودر اینجا، کار خرمن به مرحله ی تکامل و اتمام خود می رسید. 🖊 http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2979 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑 @edmolavand 📚ܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
꧁꧂🌼꧁꧂🌼꧁꧂ 📜 📜 ✍مدرو و کاریکه دو اصطلاح زیبای چوپانی و گالشی بود، و در نوع خود در گذشته، نشان دهنده دقت و سبک زندگانی منظم دامداران در کوه، دشت و جنگل بوده است و مثل زندگانی مدرن این سال‌های شهری، برای هر عنوان کاری در منازل خود، اتاق مشخصی داشتند. 👈در قدیم منزل و تِلار دامداران بویژه گالش ها، مشتمل بر چند اتاق بود و حقیر در دهه ی پنجاه این نوع از تِلارها را بسیار دیده ام، 📌«مَدرو» ابتدای ورودی داخل تِلار بود که مخصوص کفش ها «کَلوش، چرم و چِره، دِوَندی، چکمه، دَم پایی» بود، 👈از داخل مَدرو با درهای مختلف، می بایست به دیگر اتاق ها راه پیدا می کردند - که جای بحث آن در اینجا نیست - 📌اما یکی از آن اتاق های پرجاذبه با بوی شیر، سرشیر، ماست و سرماست، روغن، پنیر، با انواع و اقسام ظروف چوبی «نو، جولِه، کَلِز، کِتِرا، لاک، کَچه»، اتاقی بود که به آن  «کاریکِه» می گفتند و شاید بتوان برای فهم امروزی، به آن انبار لبنیات گفت. 🟡شوربختانه «مدرو و کاریکه» در این سال‌ها اصلا بر سر زبان ها نیست و به مرور زمان بخاطر از بین رفتن مراتع و درگذشت دامداران قدیمی، رو به فراموشی رفته است اما در سال‌های قبل از دهه شصت، به فراوانی کاربرد داشت و بسیاری از دامداران این واژگان را بطور روزمرّه مورد استفاده قرار می دادند و منازل آنها به دلیل همین سبک معماری سنتی بومی، از شکل و شمایل و نظم خاصی برخوردار بود.  👈چیزی که از آن زمان‌ها، در یاد ماست و بسیار برای ما شیرین، خاطره انگیز و جذاب است، بکارگیری فراوان چوب در اندازه های گوناگون ، در زندگانی دامداران بود، همه چیز شان از جنس چوب بود، از دیوار، سقف منزل گرفته تا ابزار و آلات، ظرف و ظروف شان، چوبی بود، وصف این سبک زندگی که شاید الآن به ندرت بصورت بلااستفاده، آثاری از آن برجا مانده باشد، حس و حالی داشت که از فرطِ زیبایی و دل انگیزی، برایم مقدور نیست و حقیقتا از بیان ظرافت و طراوت این سبک حیات و  زوایای مختلف آن عاجزم، آرزو می کنم، 👈ان شاء الله در آینده، مشتاقان و علاقمندانی  پیدا شوند تا آن زندگانی سرشار از شادابی  را همراه با تصاویرشان برای ما به یادگار بگذارند و از فراموش شدن آن، جلوگیری کنند. 🖊 http://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/2992 ─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─ 📑 @edmolavand 📚ܐܡܝܕ 📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
5⃣ 🔎جهت دسترسی به مطالب دلخواه تان در این فهرست جستجو کنید: 👇👇 📝،علما، نویسنده و پژوهشگران: ■
5⃣ 🔎جهت دسترسی به مطالب دلخواه تان در این فهرست جستجو کنید: 👇👇 🔹روی عناوین به رنگ آبی کلیک کنید 📝،علما، نویسنده و پژوهشگران: ■
هدایت شده از پژوهش اِدمُلّاوَند
5⃣ 🔎جهت دسترسی به مطالب دلخواه تان در این فهرست جستجو کنید: 👇👇 🔹روی عناوین به رنگ آبی کلیک کنید 📝،علما، نویسنده و پژوهشگران: ■
5⃣ 🔎جهت دسترسی به مطالب دلخواه تان در این فهرست جستجو کنید: 👇👇 📝اصحاب قلم: ■