پژوهش اِدمُلّاوَند
📩شناسه۱۳۹۴۰۴۱۱۱۶۰۶ 📜#اسناد_مازندران 📜#اسناد_سمنان 🔎#روخوانی_سند 📝#انجامه #ملامحسن_علی 🗓۲۳ جمادی ال
📩شناسه۱۳۹۴۰۴۱۱۱۶۰۶
📜#اسناد_مازندران
📜#اسناد_سمنان
🔎#روخوانی_سند
📝#انجامه #ملامحسن_علی
🗓۲۳ جمادی الاولی سنه ۱۲۵۸ قمری برابر با ۱۱ تیر سال ۱۲۲۱ شمسی
🌍اشاره به مناطق و محلات شرق مازندران تا.....
👈#گویشها
👇👇
📩متن انجامه:
{{...نان ذبح نمود... ادامه پست قبلی👈👇
{{نه نه جان از قیچ قیچ عوایق وجود دهر امر به شِواش نمود و خِس خِسه در وصف ذات مرحمت پناه شاه سوار بر رِک رِک یُرنه خواهان غضب کرد.
خواتون حلالخوریه که قیاس جمالش از هزارجریب منظوم است ز شش گونه کلک پر و چپچپا ونوشه هفتاد گلستان است.
ذوالفقار خان کرد ولد غفران پناه میرزا هدایت الله کرد با عدّتی موفور از رجال و معتمدین دزج و زرستاق و طرود و بکریان و میامی و رودیان ....[ناخوانا] خواجه خانلر و عبدالحسین خان و غلام علی خان و خواجه نجف قلی و محمدکاظم خان و مهدی قلی خان و میرزا فضل الله و ملاهادی کرد بندپئی و غلامحسین بارو و عبدالله قرقیش و مظفر قرقیش و داراب خان و علیخان شریف و حاجی سلیمان شریف و عباس خان باکر و محمدخان باکر و مهدی خان و محمدنظر قرقیش و رضاقلی بارو و محمدولی کرد و ....[ناخوانا] محمدجعفر خواجه و حاجی رضا خواجه و حاجی رحیم شریف و حسن بارو ....[ناخوانا] به مازندر سرای عمیدالملک گردهم آمدند.
که چندین عقل و جان بیاراست تن مجروح هزارجریب را ....[ناخوانا]
از مرحوم عالی شان ملا هدایت الله کرد بندپئی که از نجابت فی ملکوت السموات و الارض متنعم باذن الله پس از وصلت با ماه سیما بی بی دخت کهف الحاج حاجی محمود ملک آرا طوایف رودیان بود به عهد موالید پنج پسر تولید یافت که چون شاه سوار فصاحت پیشه و بلاغت طریقت دارند. .......}} ⬅️ادامه دارد.
📜#خوانش_سند #روخوانی_سند
🖊#محسن_داداش_پور_باکر
۱۳۹۲/۰۴/۱۱
https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3773
👇👇
📌این اثر فاخر خطی به نوعی #سفرنامه محسوب میگردد.
📝#پانویس:
۱/#قیج: صدای لولای در
۲/#شِواش: صدای دسته جمعی زنان در عروسی برای ابراز شادی و شادباش
۳/#خِس_خسه: نفس نفس زدن سینه به جهت استرس یا خبر شگفتانه و...
۴/#رِک_رِک_یرنه: چیزی که به انتها برسد | صدای قاشق که به ته دیگ میخورد.
۵/#خواتون_حلالخوریه: خاتون | همسر میرزا هدایت الله کرد
۶/#حلالخوریه: خاندان قدیمی مقیم بندپی، بابل و تهران | این خاندان در حکومت #زندیه و #قاجار دارای جایگاه ممتازی بودند. ازجمله سرشناسان این قوم: عبدالحسین سرتیپ، حاجی خان جان حاکم بندپی، میرزا خانلر منشی الممالک، میرزا اسماعیل مستوفی و... هستند.
۷/#کلک_پر: گُلپر
۸/#چپچپا: گل پامچال
۹/#ونوشه: گل بنفشه
۱۰/#کرد | #کُرد: از طوایف مشهور ایران که البته برخی کِرد به کسر کاف را شاخه ای از ایل #پریجا [#فیروزجا] بر میشمارند.
۱۱/#دِزج: دیزج شاهرودسمتان
۱۲/#زرستاق: زیراِستاق سمنان
۱۳/#طرود: روستایی در سمنان
۱۴/#بکریان: بکران | روستایی در دهستان کلاته میامی سمنان | به نظر می رسد #عباس_خان_باکر و #محمدخان_باکر مقیم همین روستا بودند و ظاهرا باید طایفه ای از خاندان باکر بصورت برجسته در آنجا اقامت داشتند.
۱۵/#باکر: ایلی مشهور در ایران که موقعیت جغرافیایی آنان #باکرده #انند سوادکوه، #باکره_سره و #خِرنوای_باکر و پاشاکلا و جعفرکلا و وادره و کهنه ده و محمدآباد دودانگه ساری #باکرمحله گرگان #باکرکلا در خلیلکلا بندپی #اِدملا ؛ #باکرمحله بندپی #شیاده بندپی غربی #کمدره و #هلی_کتی و #بربری_خیل #اسکومحله آمل #مرحمت_آباد آذربایجان غربی #باکرکلا؛ آغوزبن فعلی بابل #دیارباکر ترکیه و سایر نقاط | از جمله سرشناسان این قوم عبارتند از: #شهیدمهدی_باکری #شهیدحمیدباکری #شهیدعلی_باکری #شهیدحسن_باکری #شهیدجمال_گلعلی_زاده_باکر #ملاآقابابابیک #مرداعلی_باکر
۱۶/#میامی: شهری در سمنان
۱۷/#رودیان: رویان سمنان
۱۸/#خواجه و #خان و #بارو [بارون] و #قرقیش: از طوایف قدیمی در میامی
۱۹/#میرزا: سید | کاردان | امین
۲۰/#شریف: سید
۲۱/#بی_بی: همسر چهارم ملا میرزا هدایت الله کرد که از اصالت سمنانی بود.
۲۲/#حاجی_محمودملک_آرا: از بزرگان رودیان [رویان] | نیاز به تحقیق
🔴 به منظور حفظ حریم شخصی، انتشار نمایه یا اصالت سند و یا نام دارنده ی این اسناد به خودشان واگذار شده است.
📙📘📓📗📒📕📔
📄#منشور_پژوهش_ادملاوند
💌چاپ و نشر مطالب #بدون_نام بردن از منبع#پژوهش_ادملاوند مجاز نبوده و درج منبع الزامی است.
🟠با توجه به نسبی بودن علم تاریخ، این مطالب تا زمانی اعتبار دارد که سند اصیل و متقنی آن را نفی نکند.در صورتی که اسناد جدید و دارای اصالتی به دست آید که با مطالب موجود در این پژوهش تعارض داشته باشد، نگارنده بدون هیچ گونه تعصبی، آن را خواهد پذیرفت.
🟡تمامی حقوق برای محسن داداش پور باکر محفوظ است.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
پژوهش اِدمُلّاوَند
📩شناسه۱۳۹۴۰۴۱۱۱۶۰۶ 📜#اسناد_مازندران 🔎#روخوانی_سند 📝#انجامه #ملامحسن_علی 🗓۲۳ جمادی الاولی سنه ۱۲۵۸ ق
📩شناسه۱۳۹۴۰۴۱۱۱۶۰۶
📜#اسناد_مازندران
🔎#روخوانی_سند
📝#انجامه #ملامحسن_علی
🗓۲۳ جمادی الاولی سنه ۱۲۵۸ قمری برابر با ۱۱ تیر سال ۱۲۲۱ شمسی
🌍اشاره به مناطق و محلات شرق مازندران تا.....
3⃣پست سوم
🧷پست قبلی
{{ (( لیس لوقعتها کاذبه)) ⬅️ادامه دارد.
👇👇
{{ ...[ناخوانا] ساکنان خطه متکازن به حوادث زمان در وصف جاجیم مازندری نطق زنند ایضا گورستان.
از پرجی و سمچول و پچت و شلر و یخکش ور روانه آن سامان طریق معرفت گیر ...[ناخوانا] به شربت در قُرمِض زرن دین.
به مصحف کریم سپس بخوان ((و ما علینا الا البلاغ المبین))
در سرای درویش خلعت مضاف خط داری و در کِنِت روعت سطوت سلاطین به آثار خاک و باد و نار.
جان جبار به کمند کوهسار مجال اقامت کرد که از خطه خیران تغلب دشمن عجز است...}}🔎 ..... ⬅️ادامه دارد.
👇
👈این خوانش ادامه دارد.
📜#خوانش_سند #روخوانی_سند
🖊#محسن_داداش_پور_باکر
۱۳۹۲/۰۴/۱۱
👇👇
📌این اثر فاخر خطی به نوعی #سفرنامه محسوب می گردد که به بیان برخی از محلات، چشمه ها، غارها، کوها، واژگان بومی نیز اشاراتی دارد.
📝#پانویس:
۱/#متکازن: روستای متکازین شهرستان بهشهر
۲/#پرجی: به نظر می رسد که روستای پارچ بخش یانه سر بهشهر باشد.
۳/#سمچول: روستایی در شهرستان بهشهر
۴/#ویچت: روستایی در شهرستان بهشهر
۵/#شلر: روستای شیلر شهرستان بهشهر
۶/#یخکش ور: به نظر میرسد که روستای یخکش شهرستان بهشهر باشد.
۷/#قُرمِض: چشمه آب معدنی در شهرستان نکا
۸/#زرن_دین: به نظر میرسد که روستای زرندین در بخش مرکزی شهرستان نکا باشد.
۹/#مصحف: قرآن کریم
۱۰/#و ما علینا الا البلاغ المبین: سوره یاسین آیه ۱۷
۱۱/#درویش خلعت: ممکن است منظور نگارنده روستای درویش خاک یا درویش خلک در شهرستان نکا باشد.
۱۲/#در سرای درویش خلعت: در منزل درویشی که هبه و هدیه مضاعف است. | حاتم طایی
۱۳/#کِنِت: روستایی در شهرستان بهشهر
۱۴/#روعت: خوف
۱۵/#سطوت: ابهت، جذبه، رعب، شوکت، حشمت، عظمت، مهابت، وقار، هیبت، حمله، تاخت وتاز، هجوم، یورش، سلطه، غلبه، قهر، حمله کردن، هجوم بردن، غلبه یافتن، به قهرگرفتن
۱۶/#کوهسار: به نظر می رسد که مراد نگارنده روستای کوهسارکنده شهرستان نکا باشد.
۱۷/#خیران: به نظر می رسد که مراد نگارنده روستای خیرآباد فعلی در شهرستان نکا باشد.
۱۸/#کمند: ریسمان بلندی برای گرفتار و اسیر کردن شخص یا جانوری به کار می‌رود. | در نسخه‌های خطی، کمند جدول اصلی حاشیه متن است که پیرامون متن را احاطه کرده و از بقیه جدول‌ها کمرنگ‌تر است.| افزون بر این، گاهی کمند برای نام بانوان نیز به کار می‌رود.
🔴 به منظور حفظ حریم شخصی، انتشار نمایه یا اصالت سند و یا نام دارنده ی این اسناد به خودشان واگذار شده است.
https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3789
📙📘📓📗📒📕📔
📄#منشور_پژوهش_ادملاوند
💌چاپ و نشر مطالب #بدون_نام بردن از منبع#پژوهش_ادملاوند مجاز نبوده و درج منبع الزامی است.
🟠با توجه به نسبی بودن علم تاریخ، این مطالب تا زمانی اعتبار دارد که سند اصیل و متقنی آن را نفی نکند.
در صورتی که اسناد جدید و دارای اصالتی به دست آید که با مطالب موجود در این پژوهش تعارض داشته باشد، نگارنده بدون هیچ گونه تعصبی ، آن را خواهد پذیرفت.
🟡تمامی حقوق برای محسن داداش پور باکر محفوظ است.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
💌دسترسی پژوهش ادملاوند به آثار ارزشمند جدید خطی به همت پژوهشگر محترم جناب #سیدمهدی_بیژنی پویا
📜#سفرنامه
⏰بزودی در زمان مناسب این اثر فاخر خطه #بندپی را منتشر خواهیم کرد
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
🖨#انتشار برای نخستین بار در پژوهش ادملاوند
📚#سفرنامه
✍اثر مرحوم #شیخ_عبدالجواد_حبیب_زاده_بیژنی (پدر شهید محمد مهدی) ابن آیت الله ملاحبیب الله حاجی مازندرانی (از دوستان #شیخ_کبیر) که در تلگراف های مشروطه نام ایشان آمده است.
📌این شخصیت وارسته پدربزرگ #پژوهشگر و #نویسنده جناب #سیدمهدی_بیژنی پویا هستند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚#سفرنامه
✍اثر مرحوم #شیخ_عبدالجواد_حبیب_زاده_بیژنی (پدر شهید محمد مهدی) ابن آیت الله ملاحبیب الله حاجی مازندرانی (از دوستان #شیخ_کبیر) که در تلگراف های مشروطه نام ایشان آمده است.
📌این شخصیت وارسته پدربزرگ #پژوهشگر و #نویسنده جناب #سیدمهدی_بیژنی پویا هستند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚#سفرنامه
✍اثر مرحوم #شیخ_عبدالجواد_حبیب_زاده_بیژنی (پدر شهید محمد مهدی) ابن آیت الله ملاحبیب الله حاجی مازندرانی (از دوستان #شیخ_کبیر) که در تلگراف های مشروطه نام ایشان آمده است.
📌این شخصیت وارسته پدربزرگ #پژوهشگر و #نویسنده جناب #سیدمهدی_بیژنی پویا هستند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚#سفرنامه
✍اثر مرحوم #شیخ_عبدالجواد_حبیب_زاده_بیژنی (پدر شهید محمد مهدی) ابن آیت الله ملاحبیب الله حاجی مازندرانی (از دوستان #شیخ_کبیر) که در تلگراف های مشروطه نام ایشان آمده است.
📌این شخصیت وارسته پدربزرگ #پژوهشگر و #نویسنده جناب #سیدمهدی_بیژنی پویا هستند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
📚#سفرنامه
✍اثر مرحوم #شیخ_عبدالجواد_حبیب_زاده_بیژنی (پدر شهید محمد مهدی) ابن آیت الله ملاحبیب الله حاجی مازندرانی (از دوستان #شیخ_کبیر) که در تلگراف های مشروطه نام ایشان آمده است.
📌این شخصیت وارسته پدربزرگ #پژوهشگر و #نویسنده جناب #سیدمهدی_بیژنی پویا هستند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
#فیروزکوه #مشهد
#نویسنده #سفرنامه
#کتاب #مطلع_الشمس
✍از جمله رجال دربار دوره ی #قاجار و عهد ناصرالدین شاه اعتمادالسلطنه؛ محمدحسن [بن علی] خان مقدم مراغه‌ای (۲۱ شعبان ۱۲۵۶ مراغه، ۱۳ فروردین ۱۲۷۵ تهران) می باشد. او که ملقب به صنیع‌الدوله و سپس اعتماد السلطنه، نویسنده، و سیاستمدار نامدار عصر ناصری و صاحب تألیفات بسیاری در زمینه‌های گوناگون بود.
📌مطلع الشمس یکی از آثار مهم اعتمادالسلطنه و بنا به گفته ی نویسنده، دنباله ی کتاب مرآت البلدان ناصری در معرفی خراسان و مشهد مقدس، به خصوص حرم مطهر امام رضا علیه السلام است. او مرآت البلدان را در جغرافیای ایران و شهرهای آن به صورت الفبایی در دست نگارش داشت و بعد از اتمام حرف «ج»، در اثنای جمع آوری حروف «ح» و «خ» بود که سفر دوم ناصرالدین شاه به خراسان و زیارت مشهد مقدس پیش آمد. بنابراین، نویسنده از فرصت همراهی شاه در این سفر استفاده کرد تا برای تکمیل کتاب مطلع‌الشمس «معلومات سابق را بر مشهودات لاحق بیفزاید و کتابی تألیف نماید و به همین مناسبت و ملاحظۀ احوال ایالات شرقی، آن را مطلع‌الشمس نام دهد».
✍نخستین چاپ این اثر تاریخی در سالهاى ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۳ هجرى قمری، هنگامى که نویسنده تصدى امور وزارت انطباعات و دارالترجمه شاهى را عهده دار بود، صورت پذیرفت.
📚شرح مختصر از کتاب مطلع الشمس:
این کتاب سه جلدی در قالب یک کتاب راهنمای سفر از تهران به مشهد شروع شده و سپس در بخش معرفی مشهد به صورت گزارشی اختصاصی به بیان تاریخ و جغرافیای این شهر می‌پردازد.
📘جلد نخست کتاب مطلع‌الشمس گزارش سفر کاروان ناصرالدین‌شاه از زمان ترک دارالخلافه (تهران) تا رسیدن به شهر مشهد را در برمی گیرد.
در این جلد شرح سفر کاروان شاه با گذر از شهرهای #دماوند و #فیروزکوه تا قوچان و سپس رسیدن به مشهد گزارش شده است.
📘جلد دوم کتاب مطلع الشمس به معرفی شهر مشهد و آثار و ابنیه و اماکن مهم آن با تأکید بر حرم رضوی و بقاع و ابنیهٔ وابسته به آن می‌پردازد.
📘سومین و آخرین مجلد کتاب مطلع الشمس به بیان سفر بازگشت کاروان ناصرالدین شاه به تهران از مسیر نیشابور و سبزوار پرداخته است.
📘در بخشی از کتاب مطلع الشمس آمده است:
{{فیروزکوه سه حمام و شش یا هفت باب مسجد، یک تکیه و سه آسیا و سی کاروانسرای بارانداز و پنجاه باب دکان دارد و سکنه آن تقریبا ۱۲۰۰ خانوار و هفت #طایفه اند: طایفه شیرازی، طایفه کیائیه، طایفه شهرآشوب، طایفه رئیسی، طایفه کاردگر، طایفه فخرآور و طایفه بابتیه که میرزا فضل الله خان و میرزا امان الله، مستوفی این شهر از این طایفه‌اند.}}
✍کتاب مطلع الشمس در حقیقت دایرةالمعارف بزرگی است که به لحاظ دارا بودن اطلاعات بسیار گسترده و متنوع در جغرافیا و تاریخ و فرهنگ و هنر آستان قدس، مشهد و خراسان ، از اهمیت و اعتبار بیمانندی برخوردار است.
{{ اعتمادالسلطنه درباره ی این کتاب نوشته است:
«جغرافی مشهد و شرح بقاع و اماکن و رجال و اعاظم و مبانی مشیّده و ابنیه مزیّنه آن و وقایع و سوانح مهمّه واقعه در این ناحیه مقدسه با اعلی درجه اهمیت و زاید الوصف جالب نظر دقت است ... و تا امروز احدی استیفاء این حق ننموده ...».}}
📌در این کتاب «مطلع الشمس» به ذکر جغرافیای مشهد، تاریخ آن از زمان شهادت امام رضا (ع) بر اساس کتابهای جغرافیا و تاریخ قدیم سفرنامه های مسافران خارجی همچون فریزر و خانیکوف پرداخته است.
همچنین در این کتاب بناهای مشهد از جمله مدارس و کاروانسراهای آن همچنین تاریخ روضه منوره حضرت رضا (ع) و بناهای متعلق به آن همچون توصیف حرم مطهر رضوی، شرح کتیبه‌های حرم مطهر از جمله احادیث، آیات و کلمات قصار، امثال و نصایح درج شده در کاشی‌کاری ها آزاره حرم، قصیده‌های مسطور بر در و دیوارها، ذکر اشعار در های حرم و تاریخ های آن اشاره شده است.
توصیف رواق‌های حرم مطهر امام رضا(ع)، ضریح، گنبد مطهر، صحن قدس و مسجد گوهرشاد نیز به زیبایی در کتاب مطلع الشمس بیان شده است.
اعتمادالسلطنه در ادامه این کتاب به ذکر افراد مدفون در حرم مطهر امام رضا(ع) همچون قبر شاه تهماسب اول صفوی و خطوط و الواح آن پرداخته است.
در فصل دیگری از کتاب مطلع الشمس جمعی از مشاهیری که در دوره قاجاریه مباشر امر تولیت آستان قدس رضوی شده را با ذکر برخی از اقدامات آنها بیان کرده است. سپس به جغرافیای شهر مشهد مقدس اشاره و در ادامه کتیبه مساجد، مدارس و کاروانسراهای شهر مشهد و اطراف آن به تفضیل بیان شده است.
در ادامه این کتاب تاریخ مشهد به صورت سال شمار، شرح حال رجال مشهد مقدس، شرح زندگی امام رضا(ع) بیان شده است. این کتاب با فهرست کتابهای کتابخانه آستان قدس رضوی و نقشه ای از حرم مطهر امام رضا (ع) به اتمام رسیده است.
🖊گردآورنده
#محسن_داداش_پور_باکر
۱۴۰۳/۰۹/۱۹
https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3857
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
🌍#نقشه
◻️#تهران
📚#سفرنامه
📈نقشه شهر تهران و اطراف، سال ۱۲۷۷ خورشیدی
📜این سند، برگرفته از کتاب «سفرنامه از خراسان تا بختیاری»
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
🌍#آمل
#تاریخ_بدانیم
🔲خُمارچارصدساله
چهارقرن گزارش از میِ طبری در سه متن کهن (۱)
📝مقدمه:
نقشه شناختی پژوهش های بنیادین و گستره مند، چند دانشی و مختلف الاظلاع و در زمره مطالعات میان رشتگی Interdisciplinary است که امروزه توسعه و اقبال بسیاری یافته است.
تدارک دادها و گزاره های موضوعی از حوزه های مختلف تمدنی وتاریخ علم، رهیافت های مقدماتی برای گونه هایی از این پژوهش هاست که البته در آثار قدما نیز قابل پی جویی است. آنچه در ادامه می آید کوته نوشتی از این دست است.
📌در سه متن کهن از اواخر قرن دوم و چهارم و ششم در خصوص شراب طبری و دردِسرِ خمار آن گزارش هایی داریم.
✍این متن ها یکی:
فردوس الحکمه ابن ربّن طبری است که متنی جامع در دانش پزشکی کهن وبا اندکی تسامح از اواخر قرن دوم و اوایل سوم است.
دیگری ماجرایی از اواخر قرن چهارم در تاریخ طبرستان (تالیف ح ۶۱۳ ق.)که متنی تاریخی است.
و آخِری شواهد دیوان قُمری آملی از اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم که متنی ادبی است.
از بررسی ومجموع این گزاره ها گوشه هایی از زوایای پنهانی زیست و مردم شناسی تاریخی مردمان طبرستان را می توان بازسازی کرد.
●الف. ابنِ ربّن در نگاشته سترگ و پیشاهنگ طبّی خویش بیشتر از هزار و دویست سال پیش، مشاهده اش از گونه ای نادر از سازگاری زیستی در کوهستان سرد #طبرستان را چنین می نگارد:
" من مردمی کوهستانی از طبرستان را دیدم که با خوردن سیر و کباب و نوشیدن شراب بر سرما چیره می شدند و کسی را دیدم که مدهوش بر روی یخ می افتاد، برف بر سرش می بارید و او سرما را درنمی یافت. "
از کاربرد وسیع سیر با آن فواید انبوه و طبعِ گرم و خشکش برای هوای نمناک و سرمای زمستانی طبرستان در برخی متون مانند احسن التقاسیم مقدسی مطالبی داریم.
این #سفرنامه نویس و جغرافی دان بزرگ قرن چهارم از بوی رایج سیر میان مردم مازندران آن روز گلایه مند بود.
📌همچنین در افسانه بنای #آمل، آمله دختر هوشمند و زیبای خطّه شمال، سیر را از خوراکی های محبوب برمی شمارد.
●ب. ابن اسفندیارِ طبری ماجرایی را درست دو قرن پس از این گزارش ابن رَبَّن طبری از شاعر مُفلَقِ طبری سُرا یعنی مَستِ مرد یا دیوارِ وَزر، این چنین به دست می دهد:
[دیواروز] بعد از وفات عضدالدوله به آمل آمد و پادشاه طبرستان، باز قابوس شمس المعالی شده بود. مگر به آمل روز با حریفان شراب خورد و راهِ گذر خانه او بر درِ مشهد ناصرِکبیر بود. بدانستند.
فقها و خادمان مشهد بیرون افتادند و او را گرفته به چهارسوی شهر حدّ زده به زندان محبوس کردند. او از حبس بگریخت و بگرگان رفت. شمس المعالی او را بنواخت و تشریف داد و مستِ مرد لقب داد.
🖊#استاد #سلامت‌پناه
https://mohsendadashpour2021.blogfa.com/post/3553
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
💥#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇👇