در سودای قرائت مدرن از فقه و اندیشه سیاسی اسلامی
به مناسبت درگذشت مرحوم شیخ داوود #فیرحی_زنجانی
💥اختصاصی
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
[صفحه ۱ از ۲]
🔹جناب آقای شیخ داوود فیرحی زنجانی، دانش آموخته حوزه و همزمان دانش آموخته دانشگاه بود. او به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران و پژوهش در زمینه علوم سیاسی اشتغال داشت و از نظر سیاسی به گرایشات اصلاحطلبانه و اعتدالی شناخته میشد.
🔹آقای فیرحی در کنار #سیدجواد_طباطبایی به عنوان قوه عاقله جریان رسانهای اعتدال، خاصه در نشریه #سیاست_نامه قوچانی، نقش ایفا میکرد و همزمان در انجمن علوم سیاسی حوزه نیز سالها به طرح بحث مشغول بود.
دلدادگی مرحوم فیرحی به پدر معنوی #خرده_جریان_اعتدال، یعنی مرحوم هاشمی رفسنجانی شاخصه مهم زندگی سیاسی وی بود. او در یادداشتی اختصاصی و در تعابیری مبالغهآمیز، شخصیت هاشمی رفسنجانی را بینظیر و جاذب اضداد دانسته و فعالیتهای وی در اواخر عمر برای تأسیس یک شورا (موسوم به شورای عالی آزاداندیشی دینی) را «آواز قو» نامید و در پایان یادداشت؛ با تشبیه آن مرحوم به «قو» در رثای آن مرحوم، اینچنین به مغازله و مرثیه خوانی پرداخت:
شنيدم كه چون قوي زيبا بميرد
فريبنده زاد و فريبا بميرد...(مردمسالاری آنلاین/29بهمن1395)
🔹بخش اساسی از پروژه فکری فیرحی، ارائه #تأویلهای_دموکراتیک_و_مدرن_از_دین بود. البته وی بدون در نظر گرفتن تفاوت بنیادین دین(به عنوان امر الهی) و دموکراسی(به عنوان مفهوم غیردینی و بشری) و بدون التفات به مفهوم متعالی #مردم_سالاری_دینی، پرونده خود را «برجستهسازی وجوه دموکراتیک نصوص دینی» مینامد:
«نوشتههای بعدی من از کتاب دو جلدی «فقه و سیاست» شروع میشود و بعد از آن کتاب «حکمرانی حزبی» است و پس از آن هم کاری است که راجع به قانون است و هماکنون درحال انجام آن هستم. در این کتابها کوشش میکنم تا وجوه دموکراتیکی که هم در دانش ما و هم بهخصوص در نصوص دینی ماست را #برجسته کنم.»
🔻قرائت فیرحی از عملکرد حضرات آیات عظام آخوند خراسانی و نائینی در ماجرای مشروطه را نیز نه از منظر فقهی و دینی، بلکه ناشی از همین نگاه التقاطی-دموکراتیک تفسیر میکند و میگوید:
«من در مطالعات خودم به تدریج متوجه شدم که درست است که در اروپا هم تجدد [اول] در حوزههای دیگری مثل فلسفه و هنر و ادبیات رخ داده و«تجدد سیاسی» کموبیش محصول آن است، اما با مطالعات شخصی و با همکاری دوستان طلبه و دانشجو متوجه شدم که اصلا تجدد در اروپا و بهخصوص در انگلستان– که میگویند مادر نظام سیاسی جدید است- اتفاقا از جان لاک و از «تجدد در تفسیرهای دینی» شروع شده است. مطالعات من نشان داد که این بحث در ادبیات شیعی هم ممکن است و هم اتفاق افتاده است. بزرگانی مثل مرحوم آخوند خراسانی، مرحوم نائینی...[در این زمینه فعالیت کردهاند]. احساس کردم که در واقع نهتنها نسبت «دین» و «دولت دموکراتیک»، متناقض و ناممکن نیست بلکه متفکران ما عناصر آن را برجسته کردهاند.»(مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی/ 29آبان97)
🔹امتداد این نگاه، به سیاستورزی سکولار یا تئوری پردازی التقاطی میانجامد. امری که جناب فیرحی از آن ابایی نداشت و به صراحت ریاستجمهوری، حتی در نظام اسلامی فعلی را #سکولار نامید:
«در کشور ما، رهبری و رئیس قوه قضائیه پست مذهبی است ولی ریاست جمهوری، مذهبی نیست یعنی #سکولار است!»(شبکه اجتهاد/17دی1397)
🔹از جمله اظهارنظرهای عجیب و جنجالی اخیر مرحوم فیرحی، مربوط به جایگاه جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت دینی است که وی این نظام مقدس اسلامی را در کنار #واتیکان و رژیم غاصب #اسرائیل قرار داده و به عنوان تنها حکومتهای دینی دنیا از آنها یاد کرده بود و البته همچنین در اظهارنظر عجیب دیگری، رندانه به قرینسازی جمهوری اسلامی و #حکومت_بنیامیه پرداخت.
🔹وی با تحریف حکومت اسلامی، رهبری الهی-سیاسی پیامبر را به یک ریاست دموکراتیک، لیبرالمنشانه و عرفی تنزل داد و گفت:
«پیامبر دولت را براساس توافق و قرارداد و جامعه مدنی شکل داده بود و دولت کوچک در کنار جامعه بزرگ را شکل می داد. اما بنی امیه جامعه را لاغر و حقوق مردم و آزادی انسانها را کاهش و دولت را فربه و مطلقه می کنند.»(7شهریور99-کانال شخصی آقای فیرحی)
🔹البته جناب فیرحی، طبق رویه نامبارک رایج در میان برخی محققان علوم سیاسی، با الفاظی توهینآمیز، ایرانیان را #استبداد_زده و #مستبد خواند:
«جامعه ما استبداد زده است و ربطی به نظام سیاسی هم ندارد. تک تک ما در خانه، یک شاه و یک مستبد و حاکم کوچک هستیم.»(مردمسالاری آنلاین/29بهمن)
@rozaneebefarda
ادامه👇
در سودای قرائت مدرن از فقه و اندیشه سیاسی اسلامی
به مناسبت درگذشت مرحوم #فیرحی_زنجانی
[صفحه ۲ از ۲]
🔹تحریف سنت عاشورایی، به عنوان پشتوانه دینی-تاریخی نظام اسلامی و جبهه مقاومت، یکی از سرفصلهای اندیشه وی بود. او در آثار خود تلاش کرد این پشتوانه را به ضد خود بدل کند. به طور مثال، در زمانی که «خصوصیسازی اصولی و چارچوبمند» یکی از مطالبات جدی رهبری بود، او خصوصیسازی را عامل پیدایش فاجعه کربلا خواند.(جماران/19شهریور98)
او با قرائتی پلورالیستی، همزمان با برخی دیگر از روحانیان اعتدالگرا، تلاش کرد تفسیرهای مدرن و بعضا سکولار از حماسه عاشورا ارائه کند که لازمه آن، تضعیف تفسیرهای حماسی از این واقعه خونین بود. بعد از روحانی که عاشورا را مکتب مذاکره نامیده بود، مرحوم فیرحی تلاش کرد عاشورا را منبعی برای استنباط در باب اخلاق شهروندی قلمداد کند که یکی از شعارهای دولت اعتدال بود.
آقای فیرحی در این زمینه چنین میگوید:
🔻«براي جامعهاي كه در مرحله انقلاب يا وضعيت درگيريهاي نظامي است، عاشورا به نحوي ديده ميشود و امام (ع) به عنوان نماد يك قيام و شهادت و شهامت ديده شود. اما در جامعهاي كه در وضعيت پساانقلابي به سر ميبرد و نظام مستقري هم دارد، عاشورا شايد به گونه ديگري ديده شود و الگوي متفاوتتري برجسته شود. من بر اين باور هستم كه ما ميتوانيم از عاشورا الهامهاي متعدد بگيريم. يكي از اين الهامها، عاشورا و #اخلاق_شهروندي است»(انصافنیوز/25مهر1395)
🔹داوود فیرحی همچنین تلاش کرد قیام خونین عاشورا را در حدّ یک فرار، تنزل دهد و تمام تفاسیر حماسی از این قیام جاودانه را به قرائت های چپ نسبت دهد! حال آنکه قیام حسینی علیه طاغوت زمان، برآمده از متن قرآن و آموزه های تمام انبیا و اولیای الهی بود و از این گذشته در تاریخ اسلام همواره منشا الهام بخش تمام قیام ها و جنبش های اصیل دینی بوده است.
چگونه میتوان به بزرگان تشیع و مجاهدان مسلمان در طول قرون متمادی، اتهام چپگرایی وارد کرد؟!
فیرحی در این زمینه چنین میگوید:
⭕️«امام حسین به دنبال مبارزه نبود، دنبال فرار از بیعت بود، مبارزه از ادبیات چپ وارد ذهنیت مذهبی ما شد!»(انتخاب/ 7شهریور1399)
🔹البته او در ماه محرم امسال (به همراه سایر همفکرانش همچون محمد محلاتی) به قرائتی خاص از عاشورا پرداخت که رنگ و بوی سیاسی و مخالفخوانی آن مشهود بود و قبلا در روزنه به تفصیل مورد نقد و بررسی قرار گرفت:👇
https://eitaa.com/rozaneebefarda/5205
🔹برخی مواضع رادیکال جناب فیرحی، با ادبیاتی به ظاهر نرم، در قالب مکتوبات وی انعکاس یافته که از آن جمله می توان به کتاب #درآستانه_تجدد اشاره کرد.
در حقیقت او در این اثر با سنگر گرفتن پشت برخی بزرگان نجف، خاصه مرحوم نائینی، روایتی مدرنیته زده از مشروطه ارائه کرده و در ضمن آن قضاوتهای غیرمنصفانه و تعابیر نامناسبی نسبت به #شیخ_شهید مشاهده میشود!
خط تفسیر مدرن از مشروطه در دوران تحولات نهضت مشروطیت، بیشتر توسط حلقه سلیمان خان میکده و برخی روحانیان غربزده همچون #شیخ_ابراهیم_زنجانی دنبال میشد که نهایتا سر شیخ مظلوم را بر دار برد!
🔹 بررسی آثار و افکار و کارنامه مرحوم فیرحی مانند هر نویسنده دیگری، نیازمند بحث های تفصیلی و مستدل است که حتما در آینده بدان پرداخته خواهد شد. گرچه در کارنامه و پیشینه فیرحی، حتما خدمات و نکات مثبت هم هست اما سانسور بخش رادیکال و مناقشه برانگیز اندیشه وی در این بررسی ها، قطعا معقول نیست. خاصه اینکه وی یک معمم بود و اقدامات و نوشته جات او اگر بدون نقد رها شود، ممکن است به پای دین و روحانیت نوشته شود.
طبعا در چنین مواقعی طرفداران و برخی منتقدان، از بازخوانی انتقادی آرا امثال فیرحی طفره می روند؛ طرفداران می گویند از مرحومین باید فقط ذکر خیر کرد و برخی مخالفان فکری نیز بر این باورند که الباطل یموت بترک ذکره.
و البته این هر دو توجیه، بهانه خوبی برای پرهیز از نقد اندیشه و آثار امثال فیرحی نیست. چه اینکه خود او نیز هرگز از خوانش انتقادی پیشینیان و حتی برخی بزرگان تشیع چون آیتالله شیخ فضل الله نوری ابایی نداشت.
🔹در حوزه علمیه قم، طیفی از پژوهشگران حوزه فقه حکومتی و علوم سیاسی سخت متاثر از او بودند؛اگرچه بعضا بنا به مصالحی هرگز این روابط استاد/شاگردی را علنی نکردند و روزنه نیز بنا برهمان مصالح، بنای بازگفتن این سنخ مناسبات ندارد اما نمی توان تاثیرات حال و آینده این طیف بر فضای حوزه را نادیده گرفت، مخصوصا اگر برخی از این حضرات مسئولیتهایی در برخی نهادهای حوزوی برعهده داشته باشند و یا به عنوان انقلابی شناخته شوند!
دقت در مضمون پیامهای تسلیت و اظهارنظرهای بعدی، تاحدود زیادی در بازشناسی شبکه ارتباطی/فکری حوزوی مرحوم فیرحی موثر است.
انشالله خداوند همه محبین امیرالمومنین علیه السلام را غریق رحمت کند و عواقب امور ما را ختم به خیر کند.
@rozaneebefarda
💥توئیت تامل برانگیز کدیور در مورد #فیرحی_زنجانی
اشاره به شاگردی فیرحی نزد #سیدجواد_طباطبایی و تفسیر دمکراتیک از فقه شیعی، هر دو مطلب مهمی است.
#برجامیان_عاشق_آمریکا
#تقیزاده_های_زمانه
@rozaneebefarda
نقد و بررسی روش شناسی دکتر فیرحی - استاد نعیمیان.mp3
19.93M
💠 صوت کامل گفتگوی علمی
بازخوانی رویکرد روششناسی دکتر #فیرحی_زنجانی
🔻ارائه دهنده بحث:
■حجت الاسلام والمسلمین دکتر ذبیحالله نعیمیان/ عضو هیئت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام
#گزیده
⭕️ مرحوم فیرحی در مباحث علمی رویکرد گزینشی داشت.
🔰 ایشان در جمعبندی نظرات علما با رندی، تحریف میکرد.
🔰 ایشان میگوید درقرن اخیر کسی قائل به ولایت فقیه نبوده است!
🔰 موارد غیراخلاقی بسیاری از روشهای علمی ایشان دیدهام.
🔰 آقای فیرحی مواجهه سیاسی داشت حتی در مباحث عمیق فقهی. به عنوان نمونه در بحث علمی که درباره مفهوم حسبه داشتیم با چند مثال موردی، کل بحث را به محاق میبرد و از ورود عالمانه به بحث پرهیز میکرد.
🔰 ایشان پروژه های فکری داشت برای تحمیل نظریه بر فقه و نص.
🔰روحیه ظاهرا اخلاقی و نرم مهم نیست. فکر مهم است و اینکه کسی حق را بشناسد و مخالفت نکند. فیرحی با خودش صادق نبود و با اینکه حق را شناخت اما پایبند نماند.
🔻فیلم کامل را اینجا ببینید👇
🔗https://www.instagram.com/fekratnet/live/
@rozaneebefarda
#فیرحی_زنجانی؛ تئوریسین اسلام سکولار، مروج مدرنیته
حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد نوروزی
دکترای علوم سیاسی
#بازنشر
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
[صفحه ۱ از ۲]
#گزیده
🔹از نظریه #اسلام_غیر_انقلابی دو نوع اسلام متولد می شود؛
#اسلام_متحجر و #اسلام_سکولار، که #فیرحی در قالب اسلام سکولار میگنجد.
🔹 مواجهه با شخصیت فیرحی از دو منظر قابل بررسی است؛
🔻اول اینکه وی از دنیا رفته و احساسات نسبت به این ضایعه برانگیخته شده است و باید به خانواده ایشان #تسلیت گفت
🔻اما آنچه اهمیت بالایی دارد #بعد_فکری جناب فیرحی است که نباید در #مواجهه_احساسی با فوت ایشان مغفول بماند.
🔹شخصیت علمی آقای فیرحی را از دو منظر می توان مورد بررسی قرار داد؛
بعد اولی که در شخصیت ایشان می شود به آن پرداخت به لحاظ #تبار_شناسی و #جریان_شناسی است.
🔹 مهم ترین مسأله ای که جریان روشنفکری از عصر فتحعلی شاه تا کنون با آن روبرو بوده این است که چطور می توان از وضعیت کنونی که کشور در آن قرار دارد خارج شد و به مدرنیته رسید به صورتی که ظاهر دین حفظ شود اما به لحاظ فکری و مبنایی ذیل مدرنیته تعریف بشویم.
🔹براین اساس رویکرد های مختلفی توسط جریان روشنفکری مورد توجه قرار می گیرد؛ رویکرد اول نقد دین است، به گونه ای که به تبیین مبانی فکری غرب به عنوان الگوی پیشرفت در عرصه های مختلف به ویژه در عرصه نظامی، سیاسی و اقتصادی و دیگر عرصه ها پرداخته می شود.
🔹 رویکرد دوم تأویل مفاهیم غیر دینی در قالب مفاهیم دینی و استدلال دینی برای مفاهیم غربی است و شاید بتوان میرزا ملکم خان را پایه گذار این روش دانست که معتقد بود در جامعه دینی نمی توان به مواجهه مستقیم با مبانی دینی رفت.
🔹 اگر این خط تبارشناسی را تا به امروز امتداد دهیم خواهیم دید در زمان ما سعی شده است این تأویل با رویکرد فقهی، فلسفی، ناسیونالیستی و یا ایران شناسی آقای طباطبایی مورد توجه قرار بگیرد و در عصر مشروطه علمایی چون #مرحوم_نائینی و #شیخ_فضل_الله سعی کردند این مواجهه مدرنیته با مفاهیم دینی را با تصرف در تفکرات مدرنیته و حفظ سیادت اسلام حل و فصل کنند.
🔹بعد دوم شخصیت آقای فیرحی جنبه فکری ایشان است؛
وی تلاش می کند مفاهیم و مؤلفه های غربی را با چارچوب فقهی مورد تبیین قرار دهد و در مواجهه با کسانی که رویکرد فلسفی دارند مانند سروش و یا رویکرد ایران شهری دارند مانند طباطبایی، به این دلیل نیست که این ها تلاش دارند دین را در ذیل مدرنیته تعریف کنند بلکه نقد وی به سروش و امثال او این است که چرا این افراد دستگاه فقه را نادیده گرفته اند، چرا که فقه مهمترین دستگاهی است که می شود از آن برای تعدیل مفاهیم غربی و ارائه مبانی و مؤلفه ها و مبانی غربی در چارچوب فقه و با روکش فقهی بهره برد.
🔹بنابراین این نکته که برخی تفکر فیرحی را استمرار تفکر مرحوم نائینی و مرحوم طالقانی می دانند به هیچ وجه درست نیست و مرحوم نائینی و شیخ فضل الله نوری از موضع فقه اجتهادی به مواجهه با مدرنیته برخاستند و تنها تفاوت این دو در تحلیل آن ها از موقعیت زمانه بود و استمرار تفکر شیخ فضل الله و نائینی به حکومت ولایت فقیه می انجامید، البته با مبانی متفاوت مرحوم نائینی در امور حسبیه و ادله الهی ولایت فقیه در دیدگاه شیخ فضل الله نوری وجود داشت.
🔹جریان روشنفکری تلاش می کند مرحوم نائینی را به نفع مبانی فکری التقاطی خود مصادره کند اما مطالعه در شیوه مرحوم نائینی و مواجهه واقع بینانه بینانه با اندیشه وی، ما را به نقطه ای که روشنفکران معاصر بر آن ایستاده اند نمی رساند.
🔹با مداقه در سلوک شخصیتی آقای فیرحی این نکته را خوهیم یافت که وی بیشترین #تأثیرپذیری را از #دکتر_بشیریه دارد و در یک کلام می توان گفت #خاستگاه_فکری وی مدرنیته است و تلاش می کند هر مسأله ای را با نقطه عزیمت مدرنیته آغاز کند و مؤلفه های فکری غربی که پس از رنسانس شکل گرفته است برای او اصالت دارد و از فقه به عنوان یک دستگاه فکری در خدمت توجیه مبانی فکری غربی در استفاده می کند و پیشینه ای رویکرده میرزا ملکم خان برمی گردد که تلاش داشت مفاهیم غیردینی را با لعاب دینی به جامعه عرضه کند.
🔹پشتوانه تئوریک نظریه نظام انقلابی، اسلام ناب است در مقابل نظریه اسلام غیر انقلابی که حاصل آن دموکراسی است ودو نوع اسلام از آن می تواند متولد شود، «اسلام متحجر» و «اسلام سکولار یا اسلام رحمانی»؛ که آقای فیرحی در قالب اسلام سکولار می گنجد.
🔹این انتقاد به #رسانه_ملی و سایر رسانهها وارد است که چرا وقتی افرادی مانند مرحوم #حسینیان با آن سابقه علمی از دنیا می روند به ابعاد شخصیتی و آثار آن ها توجهی نمی کنند اما در کوتاه ترین زمان ممکن برنامه ای در مورد آقای فیرحی روی آنتن #شبکه_چهار می رود بدون اینکه زمینه نقد وجوه علمی این شخص فراهم شده باشد!
@rozaneebefarda
ادامه👇
#فیرحی_زنجانی؛ تئوریسین اسلام سکولار، مروج مدرنیته
[صفحه ۲ از ۲]
🔹اگر بخواهیم نمودهای تفکر سکولار را در اندیشه فیرحی بیابیم سیری نه چندان عمیق در آثار و سخنرانی های وی ما را به هدف مان می رساند؛
تحلیلی که در سخنرانی های خود از #قیام_امام_حسین (ع) ارائه می کند، تحلیلی که از تقابل نظام اسلامی و نظام سلطه براساس دو مفهوم تضاد و حقانیت ارائه می کند و یا مباحث مختلفی که در مقاله ای به آن می پردازد و درآن خود را به عنوان پل ساز میان فقه و جریان روشنفکری سکولار معرفی می کند که هدف این پل، #تعدیل_کنندگی #رادیکالیزم_مذهبی و #سکولاریزم_ستیزنده است.
🔹اگر ما مجموعه آثار و نوشته های ایشان را مورد بررسی قرار دهیم به هیچ وجه بین خود و جریان روشنفکری سکولار که مصادیق آن امثال #سروش، #شبستری و دیگران هستند، مرزبندی نمی کند و مواجهه او با این افراد مواجهه شکلی است به این معنا که از دریچه فقه باید ورود کرد یا از دریچه ای دیگر.
🔹یکی از اصول انقلاب و اسلام ناب مرزبندی با نظام سلطه است و فیرحی تلاش می کند این ویژگی و اصل را به شدت کمرنگ کند و سعی می کند اندیشه #انقلاب_اسلامی را در #ذیل_مدرنیته معرفی کند؛ بنابراین چیزی تحت عنوان علوم اسلامی نخواهیم داشت و از اساس علوم تقسیم بندی علوم انسانی به اسلامی و غیر اسلامی بی معنا خواهد بود.
🔹در اندیشه فیرحی فقه هم به دستگاهی برای موجه سازی مبانی فکری مدرنیته و مفاهیمی که در دانش سیاسی وجود دارد، فروکاسته شده، بنابراین دانش همان چیزی است که در غرب رشد و نمو یافته و تنها کاری که ما در قبال دانش می توانیم انجام دهیم بومی سازی است و این بومی سازی به معنای داشتن یک دانش مستقل نیست؛ بنابراین فیرحی خود را پل سازی معرفی می کند که به #عرفی_سازی_مبانی_تفکر_غرب می پردازد.
🔹اگر از دیدگاه مبانی امام و انقلاب اسلامی به عملکرد فیرحی بنگریم، شاید داعیه داری او برای اسلام از یک سو و تئوری پردازی برای جریان اصلاحات از سوی دیگر نشانه تناقض رفتاری او باشد اما اگر به دیدگاه تئوریکی که وی نظریه پرداز آن است توجه کنیم و سلوک علمی و عملی او زیر نظر بگیریم خواهیم دید که هیچ تناقضی در رفتار وی وجود ندارد چرا که اسلامی که فیرحی که داعیه دار آن است تقویت کننده جریان فکری سکولار به سردمداری اصلاحات است.
⭕️متن کامل گفتگو را اینجا بخوانید.
❄️روزنه؛ دریچه ای به تاریخ، سیاست و اندیشه دینی معاصر👇
https://eitaa.com/joinchat/2032861191C0a0a43a053
روزنه
از مطهری بیاموزیم! ⭕️اعلامیه مشترک #شهید_مطهری و #بازرگان در نقد آثار و افکار #شریعتی 🔹شهید مطهری
متن کامل اعلامیه مشترک شهید مطهری و بازرگان در نقد افکار شریعتی
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
بسم الله الرحمن الرحیم
نظر به اینکه مسائل مربوط به مرحوم دکتر علی شریعتی، مدتی است موضوع جنجال و اتلاف وقت طبقات مختلف و موجب انصراف آنها از مسائل اساسی و حیاتی و وسیله بهرهبرداری افراد و دستگاههای مغرض گردیده است، اینجانبان تبادل نظر در این مسائل را ضروری دانستیم و در یک سلسله مذاکرات به این نتیجه رسیدیم که تا حدود زیادی وحدت نظر داریم و با توجه به اینکه بیشترین افراد که دچار این سردرگمی و بیهوده کاری هستند، از قشر حقیقتطلباند، وظیفه شرعی دانستیم، عقاید و نظریات مشترک خود را در این زمینه نخست به طور اجمال و سپس به طور تفضیل به اطلاع عموم و به ویژه این قشر برسانیم. باشد که وسیله خیری برای رهایی از این سردرگمی و بازگشت به وحدت و الفت میان مسلمانان گردد که البته موجب رضای خدای متعال خواهد بود.
آنچه درباره آن مرحوم شایع است یا مربوط است به جنبه گرایشهایش و یا استنباطها و اظهارنظرهایش در مسائل اسلامی که در آثار و نوشتههای او منعکس است. اینجانبان که علاوه بر آشنایی به آثار و نوشتههای مشارالیه، با شخص او فیالجمله معاشرت داشتیم، معتقدیم نسبتهایی از قبیل سنیگری و وهابیگری به او بیاساس است و او در هیچ یک از مسائل اصولی اسلام، از توحید گرفته تا نبوت و معاد و عدل و امامت، گرایش غیراسلامی نداشته است.
ولی نظر به اینکه تحصیلات عالیه و فرهنگ او غربی بود و هنوز فرصت و مجال کافی نیافته بود در معارف اسلامی مطالعه وافی داشته باشد، تا آنجا که گاهی از مسلمات قرآن و سنت و معارف و فقه اسلامی بیخبر میماند، هر چند با کوشش زیاد به تدریج بر اطلاعات خود در این زمینه میافزود، در مسائل اسلامی (حتی در مسائل اصولی) دچار اشتباهات فراوان گردیده است که سکوت در برابر آنها ناروا و نوعی کتمان حقیقت و مشمول سخن خداست که : ان الذین یکتمون ما انزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بیناه للناس فی الکتاب اولئک یلعنهم الله و یلعنهم للاعنون.
از اینرو، با توجه به اقبال فراوان جوانان به کتب مشارالیه و اینکه خود او در اواخر عمر در اثر تذکرات متوالی افراد بیغرض و بالاتر رفتن سطح مطالعات خودش متوجه اشتباهات خود شد و به یکی از نزدیکانش وکالت تام برای اصلاح آنها داد، اینجانبان بر آن شدیم به حول و قوه الهی ضمن احترام به شخصیت و تقدیر از زحمات و خدماتش در سوق دادن نسل جوان به طرف اسلام بدون مجامله و پردهپوشی و بدون اعتنا به احساسات طرفداران متعصب و یا دشمن مغرض، طی نشریاتی نظریات خود را درباره مطالب و مندرجات کتابهای ایشان بالصراحه اعلام داریم. از خداوند متعال مدد میطلبیم و از همه افرادی که بیغرضانه نظریات مستدل خود را در اختیار ما قرار دهند و ما را در این راه یاری نمایند متشکر خواهیم شد.
والسلام علی من اتبع الهدی. مهدی بازرگان، مرتضی مطهری
🔶حاشیه روزنه
این اعلامیه در آن زمان با مشت آهنین مریدان غالی آقای شریعتی مواجه شد و نهایتا فشارهای سیاسی موجب شد بازرگان تلویحا از موضع قبلی اش عقب نشینی کند اما در بیانیه دومش بار دیگر بر ضرورت نقد آثار شریعتی تاکید کرد و آنرا ضروری دانست.
در پست بعدی، متن مربوطه تقدیم میشود.
طرفداران حوزوی دوآتشه مرحوم #فیرحی_زنجانی، اگر با شهید مطهری میانه ای ندارند، یا در این مورد خاص به سیره آن عالم شهید تمسک نمی کنند، لا اقل از بازرگان بیاموزند!
@rozaneebefarda
لا اقل از بازرگان بیاموزید!
سخنی با حامیان متعصب مرحوم #فیرحی_زنجانی اندر ضرورت #نقدپذیری، #آزاداندیشی و #تحمل_مخالف!
⭕️تصویر پیوستی، متن اعلامیه دوم بازرگان به تاریخ ۲ بهمن ۵۶ است.
بازرگان در این نامه گرچه در اثر فشارهای شدید طرفداران شریعتی، از موضع قبلی اش کمی عقب نشسته، اما بازهم بر ضرورت نقد افکار شریعتی تاکید دارد!
عجیب است که حامیان حوزوی آقای فیرحی، حتی در حد مرحوم بازرگان هم وسعت مشرب ندارند و هر نقدی را با تهاجم و هجو پاسخ میدهند!
🔻یادداشت تفصیلی روزنه را در ذیل بخوانید👇
https://eitaa.com/rozaneebefarda/5805
@rozaneebefarda
لا اقل از بازرگان بیاموزید!
سخنی با حامیان متعصب مرحوم #فیرحی_زنجانی اندر ضرورت #نقدپذیری، #آزاداندیشی و #تحمل_مخالف!
💥اختصاصی
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
⭕️در برنامه بزرگداشت مرحوم فیرحی توسط انجمن مطالعات سیاسی حوزه، یکی از محورهای اصلی سخنرانیها، #حمله_به_منتقدان آقای #فیرحی بود.
🔻فارغ از تعابیر نادرست و برچسب های نامتعارف، اصل چنین برخوردی با سلوک علمای سلف، سازگار نیست.
برعکس، اگر نویسنده و گوینده ای که لباس دین بر تن دارد، در آثار و افکارش مخالف خوانی با اندیشه معیار در حوزه سیاست، یعنی اندیشه امام و رهبری، پرداخته، انتظار آن است که فضلای حوزه، با حفظ احترامات، اندیشه فیرحی را بدون هر نوع تسامح و تعارف، به نقد بگذارند.
🔻عجیب است، نه تنها یک نقد صریح و دقیق و عمیق در این جلسه مطرح نشد، بلکه برخی آقایان با رویکردی منفی بافانه، به منتقدان آقای فیرحی تهاجم کردند! یا للعجب!
🔻اگر مرحوم فیرحی واقعا همان است که روایت کردید، چه #واهمه_ای از نقد دارید؟
اصلا چه اشکالی دارد، گزیده ای از افکار چالش برانگیزش را در فضای عمومی به نقد بگذارید یا در اختیار مراجع عظام و علمای اعلام قم قرار دهید تا معلوم شود، ایشان واقعا که بود و چگونه میاندیشید!
🔻اشتباه نشود، کسی نگفته ایشان اهل نماز و روضه و تحمل مخالف و رواداری نبود، یا مثلا در کارنامه و زندگی وی هیچ نقطه مثبتی نبوده، که دوستان احساس تکلیف کرده، در این موارد روشنگری کردهاند!
🔻منتقدان با حفظ احترامات مرسوم، بر این باورند که آقای فیرحی قرائتی متفاوت(اگر نگوییم مخالف) با #اسلام_ناب مورد نظر امام و رهبری داشت، ترویج کننده خط فکری روشنفکران صدر مشروطه بود که دستشان به خون شیخ شهید آلوده است، بر دوگانهسازی نادرست بین بزرگان شیعه خاصه آیات آخوند خراسانی و سید یزدی دامن زد، در اتاق فکر سکولارهای رادیکال، خاصه تیم #باقی_قوچانی و تحریریه #سیاست_نامه حضور فعال داشت، تصریحاتی در آثارش در جهت ترویج سکولاریسم و لیبرالیسم وجود دارد!
پس آقایان با مغلطه و تهاجم، مسائل را با یکدیگر خلط نکنند!
🔻اگر مریدان متعصب حوزوی آقای فیرحی، به هر دلیل از سیره شهید مطهری پیروی نمیکنند، لااقل صراحت لهجه در نقدافکار غلط را از بازرگان بیاموزند!
🔻گرچه بعد از اعلامیه مشترک، بازرگان به دلیل مواجهه با مشت آهنین مریدان غالی آقای شریعتی شد و فشارهای سیاسی شدید، تلویحا از موضع قبلی عقب نشست اما در بیانیه دومش، باز بر ضرورت نقد آثار شریعتی تاکید کرد و آنرا ضروری دانست.
مرور گزیده سخنان بازرگان، خالی از لطف نیست:👇
🔳اگر انتساب تحصیلات عالیه و فرهنگ غربی مرحوم شریعتی ایرادگیری به او تلقی شده باشد، باید اعتراف کنم که خود نگارنده نیز در غالب گفتهها و نوشتههایم مرتکب همین گناه در مواجهه اکتشافات و نظریات جدید با آیات و احکام و به کار بردن شیوههای علمی با استفاده از تحصیلات عالیه ناچیز و فرهنگ غربی ضعیفم شدهام، ضمن آنکه همیشه اعتراف به اطلاعات ناقص در معارف و متون اسلامی و احتیاج به استمداد از اساتید فن و علمای صاحبنظر داشتهام.
دچار اشتباه دانستن مگر نفی کلی خدمات و رد نظریات و مکتب کسی را مینماید؟
غرض از مسائل اصولی و اساسی نیز که در آنجا ذکر شده و وعده بحث و نشر آن را دادهایم اصول دین و ضروریات مذهب نبود که قبلاً تصریح به عدم گرایشهای انحرافی در آن زمینه به عمل آمده بود.
چرا این مطلب میباید وحشت و یأس در جوانان دلبند ما ایجاد کرده باشد. مگر خارج از وحی الهی و غیر از چهارده معصوم هیچ بشری اگرچه همطراز با بزرگترین متفکرین جهان چون سقراط و ارسطو و دکارت و نیوتن یا صدرالمتألّهین باشد، میتواند مصون از خطا و اشتباه تصور شود یا سزاوار هست کسی را چنین بپنداریم؟
در نزد انسان اشتباه کردن لازمه کار کردن است و #اشتباه_داشتن_شریعتی لازمه پرکاری و تراوشهای فکری فراوان اوست.
آیا شرط اصلاح افکار و عقاید و تکامل اجتماعات متحرک بیغرضی و انتقاد نیست؟
آنچه #خطرناک و #خلاف_راه_حق و صواب است #شخصپرستی ـچه مثبت و چه منفی آن ـ و تعصب و جمود فکری است و آنچه به سود جامعه و موردنیاز مردم پوینده حق و حقیقت است، #آزاداندیشی و #سعهٔ_صدر است.
اگر من که تحسینکننده نبوغ و مدافع حسننیت و تأثیر عمیق افکار شریعتی عزیز بودم #حق_نداشته_باشم با روح علمی اسلامی و استمداد از آراء پاک علاقهمندان نکتهسنجی در اندیشههای ارزنده و اصلاحجویی در یادگارهای بابرکتش بنمایم و #حداقل #راه_تفکر_و_تحقیق_و_تصحیح_را_باز_نمایم پس چه کسی چنین وظیفه دوستی و اجتماعی و خدایی را باید ایفا نماید؟
اگر در اجتماع خود تمرین نماییم که هیچگاه شخصیتها را ملاک تشخیص حق و باطل قرار نداده به دستور پیشوای بزرگمان اشخاص را برحق عرضه کنیم هم کمتر گرفتار ملالت و دشمنی و تفرقه خواهیم شد و هم افراد شایستهمان پاکتر و عزیزتر خواهند شد!
@rozaneebefarda
روزنه
اهانت گران به #علامه_مصباح همان مریدان #فیرحی هستند! عجیب است که این جماعت با سو استفاده از نام اما
درنگی در برخی دیدگاه های مناقشه برانگیز مرحوم #فیرحی_زنجانی
علی اکبر صیدی/ #بازنشر
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
⭕️نگاهی به نظریه«#دشمن_تراشی» در ادبیات سیاسی
⏹آیا ایران اسلامی با کشور های دنیا دشمنی دارد یا آنان با ما دشمنی می کنند؟
جواب: 🔽
◀️زورگویان و حامیانشان با ایران اسلامی دشمنی می کنند.
#رهبر معظم انقلاب(14/1/98) :
✅«اینکه گفته میشود دشمن تراشی نکنید، حرف نادرستی است»
🔷امروزه به عیان، می بینیم که آمریکا و چند کشور اروپایی،ضمن ابرازِ دشمنی خودشان،کشور های جهان را نیز علیه ایران تحریک می کنند!
مرحوم #فیرحی:
⭕️«نظام ارزشگذاری ما در دوره بعد از انقلاب اسلامی بر اساس #تضاد بوده است به این معنا که ... دوم اینکه در سیاست خارجی کار ما عملاً درگیری با کشورهای دیگر است. (#دشمن_تراشی)باید رویکرد نظام ارزشی در کشور به حق گرایی تغییر کند»❗️
❌مرحوم فیرحی در این مطلب،👆 انقلابیون را به « دشمن تراشی » متهم می کند.❗️
#نقد 🔽
⛔️دولتِ اصلاحات(آقای #خاتمی) و دولت تدبیر(آقای #روحانی) - براساس همین نظریه «پرهیز از دشمن تراشی»که برگرفته از دیگاه های غربی است- تلاش زیادی کردند.مثل گفتگوی تمدن ها، برجام و...، اما #هیچ_نتیجه ای نگرفتند! و خساراتی بر کشور وارد ساختند، چون به آموزه های سیاسی قرآن در حوزه روابط بین الملل بی توجه بوده اند.❗️
#قرآن کریم تاکید می کند:
✅#مستکبرین، و یهویان که دشمنِ سرسختِ شمایند(مائده/82)، تا تسلطِ کامل برشما،به #دشمنی_ادامه خواهند داد(بقره/120).
👊پس باید در مقابل آنان قوی بود(انفال/60) که در حالتِ قدرت،می توان حرف خود را به کرسی نشاند.(فتح/22).
برای قوی شدن،فقط باید به قدرتِ داخلی تکیه کرد(حجر/88؛شعرا/215؛انفال/64).
✅این گزاره ها را نهاد های تحت اشرافِ رهبری عمل کردند و نتیجه هم گرفتند. مثل پروژه #ستاره_خلیج فارس،دفاعی و موشکی و..
#نتیجه
مستکبرین با ایران دشمنی می کنند برای مقابله باآنان،باتکیه بر توانمندی های داخلی، باید #قوی شویم.
📛توطئه یا #توهمِ_توطئه❓
مرحوم فیرحی:
⭕️«نظام ارزشگذاری ما در دوره بعد از انقلاب اسلامی بر اساس #تضاد بوده است به این معنا که ... موضوع سوم مسئله امنیتی بودن است چراکه احساس می شود که دشمن هرلحظه در کمین ماست(#توهم_توطئه)باید رویکرد نظام ارزشی در کشور به حق گرایی تغییر کند»❗️
✅مرحوم فیرحی در این مطلب،👆 انقلابیون را به «توهم توطئه» متهم می کند.❗️
#جواب 🔽
«کارل #پوپر» ظاهرا نخستين انديشهپرداز دنياي غرب است كه مفهوم «#توهّم توطئه» را به حربهاي نظري عليه كساني بدل كرد كه بر نقش دسيسههاي اليگارشي سلطهگر معاصر در تحولات دنياي امروزين تأکیددارند.
✅پوپر اين سخنان را در سال 1948 ميلادي درست درزمانی كه «صهیونیسم ها» بهشدت درگير تحركات پنهان بهمنظور اعلام موجوديت دولت اسراييل بودند؛ مطرح ساخت.
✅در لینک زیرمتن کامل کتاب« تحلیلی بر عملکرد یهود در عصر نبوی» بصورت آنلاین قابل مشاهده است. http://www.ghadeer.org/Book/1452/230386
در این کتاب فهرستی از دسیسه های یهود علیه اسلام تشریح شده.
⛔️ این در حالی است که #پوپرِ_یهودی، برای سرپوش نهادن به توطئه های صهیونیسم ، نظریه «توهّم توطئه» را مطرح می کند!
📛با آنکه نقشه های شوم و دشمنی های استکبار و نوچه هایش برای همه قابل مشاهده و درک است مثل ترور،تجاوز،تحریم و....
😭با کمال تاسف،پاره ای از قلم بدستان و روشنفکر نمایانِ ایرانی نظیر سروش,فیرحی و... بجای نصِ آیات قرآن، تابع امثال پوپر می شوند! و مدام بر طبلِ باطلِ«توهّم توطئه» می کوبند. و جالبتر از آن، اقشار تحصیل کرده نیز, چشم بسته دنباله رو این روغنفکران می شوند.
@rozaneebefarda
سوگواره مجازی وبلاگ نویسان #خبرآنلاین برای آقای #فیرحی_زنجانی و سکوت در مورد #شهید_فخریزاده
🔹وبلاگ خبرآنلاین بخشی از نوشته مهرداد خدیر در #سایت_عصر_ایرانیان را در معرفی فیرحی بعنوان مقدمه ای برای این بزرگداشت مجازی آورده که جالب توجه است:👇
🔻میدانند فیرحی روحانی #نواندیش است و با نواندیشان بیشتر مشکل دارند چندان که به روشنفکران دینی بیشتر فحش میدهند و این یک راهبرد در سلطنتطلبان و رسانههای آنهاست و دوست دارند تخریب کنند تا تنها خودشان به عنوان بدیل شناخته شوند. از اینرو از شکست ترامپ هم ناراحت شدند چون معتقد بودند «کار را یکسره میکرد». دوست دارند خراب کنند و از هر که نقش «پُل» را ایفا کند بیزارند. چه پُلی میان حکومت و مردم باشد مثل اصلاح طلبان، چه بخواهد پُلی میان ایران و جهان باشد مانند اعتدالگرایان. چه پلی بین فقه و حقوق مدرن مانند امثال فیرحی. چه پُل میان روشنفکری و دین مثل سروش و چه هر پُل دیگر و در واقع با اصل «پُل» مشکل دارند. اشکالی ندارد. میتوان پُل را دوست داشت یا نداشت اما کسی که با پُل مشکل دارد و رابطه را برنمیتابد چرا و چگونه از دیگران انتقاد میکند که «دیوار» میکشند؟!
⭕️مریدان آقای فیرحی در خلال ستایشهای غلوآمیزشان، به #استقلال و #سیاسی_نبودن او تاکید ویژه دارند.چرا؟
برای نمونه تعابیر را بنگرید👇
-او متفکری پیشتاز در حوزه و دانشگاه بود؛ لباس روحانیت میپوشید ولی مانند استاد مرتضی مطهری از این راه ارتزاق نمیکرد و زندگی اش با تدریس و تألیف میگذشت.
-به معنی فنی کلمه، سیاسی هم نبود چون رفتاری معطوف به «کسب، نقد یا حفظ قدرت» نداشت
@rozaneebefarda
پیام تسلیت نامتعارف و کنایه آمیز به مناسبت ارتحال #آیتالله_یزدی
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
بسمه تعالی
درگذشت حضرت آیت الله شیخ محمد یزدی رحمت الله علیه موجب تأثر علاقهمندان و دوستداران ایشان شد.
آن مرحوم از زمره پیشتازان انقلاب شکوهمند اسلامی بودند و از سالهای قبل از انقلاب از شاگردان امام خمینی (س) به حساب می آمدند و همواره بر آنچه صحیح می دانستند ثابت قدم ماندند.
خدای سبحان ایشان را مشمول رحمت خود قرار دهد و به فرزندان و بازماندگانشان صبر و اجر مرحمت نماید.
سید حسن خمینی
🔶حاشیه روزنه
۱/ تعبیر 《موجب تأثر علاقهمندان و دوستداران ایشان شد》 در پیام تسلیت، کاملا نامتعارف و کنایه آمیز است و این معنا را القا میکند که نویسنده در زمره کسانی است که از این واقعه متاثر نیستند!
۲/ تعبیر《همواره بر آنچه صحیح می دانستند ثابت قدم ماندند.》نیز نشان میدهد که نویسنده گرچه بر اصل ثبات قدم ایشان ظاهرا صحه گذارده اما در واقع در متعلق ثبات قدم، خدشه و تردیدافکنی کرده است. این نحو مواجهه نیز در آداب حوزوی کاملا نامتعارف است.
پیش از این یکی از شاگردان نامبرده علنا تعابیر موهنی نسبت به آیتالله یزدی و علامه مصباح به کار برده بود!
۳/این در حالیست که وی بعد از درگذشت آقای #فیرحی_زنجانی، از او بعنوان 《عالم جلیل القدر》و 《اندیشمند فکور》، 《دارای کمالات علمی و شخصی》و 《سلامت نفس》، واجد《 ارادت خالصانه به امام و ارزش های اصیل انقلاب》، 《عالمی دردآشنا با هویت دینی》و دارای《 همت مخلصانه در امر پیرایش دین و انقلاب اسلامی از تحجّر و جمود و هر ناخالصی زائد》یاد کرده بود.
۴/ وقتی از تفسیر جهت دار از اندیشه های ناب امام و خطر تحریف و انحراف سخن به میان می آوریم، نشانههای عینیت یافتن این خطرات، در چنین بزنگاه هایی رخ نمایی میکند.
به راستی کدام یک به سیره و اندیشه امام نزدیک ترند؛ آقای فیرحی یا آیتالله یزدی؟!
۵/ عالمانی چون حضرت آیتالله یزدی که تمام عمرشان را به جهاد در راه خدا اشتغال داشتهاند، بی نیاز از تمجید و تجلیل اغیار اند اما خداوند به آنان توفیقی عنایت کرده که بعد از ارتحال شان نیز مایه برکت و بصیرت اند و به لطف خدا این سنخ پیامهای نامتعارف موجب میشود که ماهیت واقعی برجامیان بر عموم حوزویان آشکار گردد و هشدار مقام معظم رهبری مبنی بر #خطر_تحریف_امام بیش از پیش در اذهان علما و نخبگان و عموم مردم ایران پررنگ شود.
@rozaneebefarda
روزنه
پیام تسلیت نامتعارف و کنایه آمیز به مناسبت ارتحال #آیتالله_یزدی @rozaneebefarda 🔻🔻🔻 بسمه تعال
مبنای مواضع سیاسی بیت امام، مصلحت سنجی سیاسی یا زاویه فکری از مبانی امام خمینی(ره)؟
اختصاصی|| علی مومنی
@rozaneebefarda
🔻🔻🔻
مقایسه پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب با آنچه در جملات #سیدحسن_مصطفوی آمده است، پاسخ برخی ابهامات در خصوص چرایی برخی مواضع وی را روشن میکند.
گرچه این نکته بر اهل اطلاع پنهان نبوده است، ولی از گذشته برای برخی این ابهام وجود داشت که همراهی امثال سید حسن مصطفوی با جریان روشنفکری و اصلاحات، تا چه اندازه از روی مصلحت سنجی و جذب این جریان ها است و تا چه اندازه از روی اعتقاد به مبانی آن ها است و دوری از تفکر و آرمان امام خمینی و انقلاب؟
برخی انتقادات در ذهن ایشان از عملکرد جامعه مدرسین و جریان انقلابی باعث همسویی ایشان با جریانات زاویه دار گشته یا واقعا از نظر فکری به آنان نزدیک شده و در مبانی امام خمینی ره مناقشه دارند؟ مناقشات و تجدید نظرهای خطرناک و تاثیرگذار در مسیر انقلاب که متاسفانه آن را ابراز نمیکنند و با نام امام، تفکرات و جریاناتی را تقویت میکنند که امام خمینی ره همیشه با عنوان لیبرال ها و غربگرایان از آنان یاد میکردند و نسبت به خطر آنان هشدار میدادند و آنان را مقصر اصلی تجربه تلخ مشروطه و قتل شیخ فضل الله ها و نابسامانی اوضاع، پس از انقلاب معرفی میکردند.
جریانی که مجمع محققین و موسسات حوزوی دیگری در حوزه به موازات جامعه مدرسین ایجاد کرد تا رسما انقلاب و افکار امام خمینی ره را تحریف و منطق مقاومت و مبارزه جمهوری اسلامی را به حاشیه براند.
قضاوت قطعی در این باره را به عهده خواننده محترم میگذاریم:
در اعلام تسلیت مقام معظم رهبری در خصوص آیت الله یزدی (قدس سره) آمده بود:
«ایشان ایمانی راسخ به مبانی انقلاب و استقامت در این راه داشت و دارای غیرت دینی و انقلابی بود.»
و در پیام تسلیت سید حسن مصطفوی نیز ثبات قدم آن مرحوم با این عبارت ذکر شده است:
آن مرحوم از زمره پیشتازان انقلاب شکوهمند اسلامی بودند و از سالهای قبل از انقلاب از شاگردان امام خمینی (س) به حساب می آمدند و همواره بر آنچه صحیح می دانستند ثابت قدم ماندند.
در حالی که وی بعد از درگذشت آقای #فیرحی_زنجانی، از او بعنوان《عالمی دردآشنا با هویت دینی》و دارای《همت مخلصانه در امر پیرایش دین و انقلاب اسلامی از تحجّر و جمود و هر ناخالصی زائد》یاد کرده بود.
اهل اطلاع قضاوت کنند که جناب آقای مصطفوی در این توصیف مرحوم فیرحی چقدر صداقت داشت که او《 ارادت خالصانه به امام و ارزش های اصیل انقلاب》داشت. همان شخصی که از شاگردان سید جواد طباطبایی بوده و اعتقاد داشت: «ریاست جمهوری، مذهبی نیست، یعنی #سکولار است!»(شبکه اجتهاد/17دی1397)
@rozaneebefarda