🔘 دلگرمی دلهای یخزده
#شهربانو 🍃
📌 به نامِ #حضرتدوست، قبل از شروع داستان، خوب است بدانیم که هر قسمت از داستانِ "دلگرمی دلهای یخزده" به نام شخصیتی از قصه نام گذاری شده است، که هفتههای قبل داستانِ "مهری" را به پایان رساندیم از این هفته داستان "شهربانو" مادربزرگِ مهری را #باهم شروع میکنیم.
🍃 شهربانو بیشتر مواقع سر کوچه مینشست. او پیرزن نسبتاً قدبلندی بود. اواخر عمرش اندکی خمیده شده بود. صورتش کمی چین و چروک داشت. ۸۸ سال داشت ولی ۷۰_۶۵ ساله به نظر میرسید.
🍂 گونههایش سرخ بود. مادرم میگوید شهربانو همیشه سُرخاب و سفیداب میکرد، همیشه تمیز بود. پیراهنی با گلهای درشت قرمز و یا نارنجی میپوشید.
🍃 گاهی بدون چادرنماز، سرِ کوچه مینشست، روگیری نداشت. همیشه چارقدی با گلهای رنگی و با زمینهی سفید سر میکرد آن را زیر گلو گِره نمیزد و فقط روی سرش میانداخت.
🍂 همیشه زیرشلواریِ رنگی میپوشید. گیوهی زنانهی گلدار به پا داشت. میگفتند رویهی گیوهاش را خودش میبافد. دستهای بلند و کشیده و تمیزی داشت. چهرهاش نورانی بود. شهربانو به خاطر حرفها و #طرز_تفکرش، متفاوت از دیگران بود.
🍃 تنها زن محلهی ما بود که #روزنامه میخواند. اگر زنهای دیگر روزنامهخوان بودند، من نمیدانم. هر روز عصر روزنامهاش را سرِ کوچه میآورد و آنجا میخواند. عینک نمیزد؛ تا آخر هم عینک لازم نداشت.
🍂 شهربانو به دخترهای همسایه میگفت گوش به حرف پدر و مادرشان ندهند و برای خودشان زندگی کنند. به آنها میگفت مدرسه بروند و #درس_بخوانند. خدا نکند برادری در کار خواهرش دخالت میکرد. اگر شهربانو، میفهمید، او را حسابی نصیحت میکرد و میگفت: "شما مردها به درد هیچکاری نمیخورید. آدمهای بیخودی هستید. فقط بلد هستید زنها را اذیت کنید."
🍃 شهربانو با عروسش رقیّه هم اختلاف نظر جدی داشت. رقیه با شهربانو دعوا داشت. شهربانو میگفت:" مردها دشمن ما #زنها هستند، همین کافی نیست؟ چرا ما زنها خودمان را اذیت میکنیم؟ چرا حقّ خودمان را ضایع میکنیم؟ چرا حرفهای مردها را در مورد خودمان قبول میکنیم؟"
🍂 شهربانو به رقیه میگفت:" تو حقِّ دخترهایت را ضایع کردهای که اجازه نمیدهی آنها به #مدرسه بروند." فکرش را بکنید! حالا(۱۳۹۴) هم که آمار قبولیِ #دخترها در کنکور بیشتر از پسرهاست. ما مردها سهمیهی دخترها را در کنکور کم میکنیم. تازه بعضی از زنها هم از این کار حمایت میکنند.
🍃 ما مردها میترسیم که درصد زنهای باسواد زیاد شود. میترسیم، حکومت و قدرت به دست زنها بیفتد. #زنها در دنیا نشان دادهاند بهتر از مردها حکومت میکنند. مردها از زنها میترسند. در همهی صحنهها از علم و دانش و هنر و سیاست آنها را رقیبِ خود میدانند، هر کجا زنها به طور جدی وارد عمل شدهاند، مردها عقبنشینی کردهاند ؛)
👇👇👇👇
🍃 #مهری گفت: " مادربزرگم ملّا بود. مکتبدار بود. حدود چهل سال به بچههای مردم درس میداد. از ۲۵ سالگی تا ۶۵ سالگی مکتب داشت. ملّا نباتی شاگرد او بود." اگر اینطور باشد شهربانو باید از سال ۱۲۷۰ شمسی تا ۱۳۱۰ مکتبداری کرده باشد. شهربانو در مکتب علاوه بر قرآن به بچههای مردم #مثنوی، #دیوانشمس و #شاهنامه درس میداد. در مکتب علاوه بر بچههای مسلمان بچههای #زردشتی و #یهودی هم میآمدند. آنها پیش او شاهنامه میخواندند.
🍂 مدتی به بچههای یهودی #تورات و در دههی ۱۳۰۰ به برخی از بزرگسالانِ یهودی #تلمود درس داده بود. ملّاهای دیگر میگفتند شهربانو کافر است. میگفتند او به بچههای مردم کتابهای حرام (ضالّه) درس میدهد. میگفتند: این زن کافر است که #شاهنامه و مثنوی درس میدهد. کافر است که یهودیها و زردشتیها پیش او رفت و آمد دارند.
🍃 آنقدر این حرفها را گفتند و گفتند تا دیگر کسی بچهاش را به #مکتباو نفرستاد. مکتبخانهاش تعطیل شد. طی سالهای بعد فقط ۳_۲ بچه پیش او درس میخواندند. تا حدود بیست سال بعد شاگردهای قبلیاش، شاگردانی که #کارمند یا دبیر بودند، هفتهای دوساعت عصرهای دوشنبه پیش او میآمدند تا مثنوی بخوانند. تا حدود سال ۱۳۳۲ عصرهای دوشنبه کلاسِ #مثنویخوانی داشت.
🍂 در سال ۱۳۳۲ کلاس او را #تعطیل کردند. گفته بودند آدمهایی که به این مکتب میآیند، #سیاسی هستند. گفته بودند مکتب مال بچههاست؛ این آدمهای ۵۰_۴۰ ساله چرا به مکتب میآیند؟ بالاخره کلاس شهربانو را تعطیل کرده بودند. میبینید وقتی #دیکتاتوری گسترده شد تا کجا میرسد؟ تا کوچهپسکوچههای محلّهی فقیرنشین ما، جلسهی درس و بحث یک پیرهزن را هم تعطیل میکنند.
🍃 #دیکتاتوری از بالا، دیکتاتوری از پایین را با خودش میآورد. وقتی رضاشاه و محمدرضاشاه دیکتاتوری میکنند، سوپرِ محلّه هم دیکتاتور میشود. #دیکتاتوری برای #خبیثها فرصت میآورد. فرصتِ #پروندهسازی، فرصتِ #حسادت، فرصت از دور بیرون کردنِ #رقبا. دیکتاتوری از بالا باعث میشود که در پایین دو کارمندِ دونپایه برای هم پاپوش درست کنند. مردم محلّه گفته بودند خوب شد گعدهی (جلسهی) این کافر را تعطیل کردند.
🍂 شهربانو همیشه به همه میگفت #دخترهایتان را به مدرسه بفرستید. روزی شهربانو به حاجآقارضا که پولدار محله بود و خیلی #بانیروضه میشد، گفته بود: "تو در آن دنیا در قعر جهنم هستی! چون اجازه ندادی دخترهایت به مدرسه بروند." اصرار کرده بود که #نوههایش به مدرسه بروند. اگر فشار شهربانو نبود، پدر مهری تسلیم همسرش رقیّه میشد. مهری هم مثل خواهرهایش به مدرسه نمیرفت. خیلی از این پیرهزنهای عصر قاجاری طرفدار #سوادآموزی بودند.
🍃 جالب است که بسیاری از دخترهای آنها که در عصر رضاشاه بودند، با سوادآموزی مخالف بودند. راستی چرا؟ #شهربانو به نوهاش مهری میگفت: "خودم پشتت هستم. تا من زندهام درس بخوان!" رقیّه هم جرات نمیکرد با شهربانو مخالفت کند. شهربانو به رقیّه گفته بود اگر نگذارد مهری به مدرسه برود تمام طلاهایش را به اشرف میدهد. اشرف جاریِ (همعاروس) رقیّه بود. پسر دیگر شهربانو سه کوچه آن طرفتر ساکن بود. شهربانو فقط دو پسر داشت. دختر نداشت.
🍂 شهربانو هیچوقت از هیچ شاگرد مکتبی پول و هدیه نگرفته بود. شوهرش زود مُرده بود. بچههایش با درآمدِ #پارچهبافی بزرگو آنها را داماد کرده بود. بخشی از مخارج عروسی و دامادی نوههایش را هم داده بود. شهربانو میگفت #زنها اگر کار نکنند و با بازار سر و کار نداشته باشند، #خرافاتی میشوند. او میگفت آدم نمیتواند #بیکار باشد. وقتی کار تولیدی و سازنده ندارد، میچسبد به کارهای باطل. دائم میرود جلسههای #غیبت. آدم بیکار، متعصب و بیعقل میشود.
🍃 آدمی که در دستش #پول نباشد و نداند پول چطور به دست میآید، به درد نمیخورد. آدمِ بیخودی میشود. به مهری میگفت: "اگر مادرت کار میکرد، اینقدر بحث گناه و بهشت و جهنم نمیکرد. مادرت توی خانه بیکار است. دائم دنبال حرفهای مفت و #تعصبآمیز است. چون بیکار است، دائم جلسه است. این جلسات برای او نوعی کار است. اگر تو هم میخواهی به سرنوشت مادرت دچار نشوی، باید درس بخوانی و #معلم بشوی، باید کار کنی. اگر بروی توی زیرزمین و پارچهبافی کنی و پول در بیاوری، عقلت بیشتر از خودت بیکار میشود."
✅ ادامه دارد....
📚 شازده حمام، جلد ۴
✍ #دکتر_محمدحسین_پاپلییزدی
@zarrhbin
🔘 دلگرمی دلهای یخزده
📌درود، ادامهی خاطرات دکتر از #شهربانویمحله...
🍃 #شهربانو روز به روز پیرتر و نحیفتر میشد، دیگر عصا افاقه نمیکرد، عصرها نوههایش زیر شانههایش میگرفتند و او را سر کوچه میآوردند. پاسی از شب رفته، محمدعلی و مهری به او کمک میکردند تا به داخل خانه برود.
🍂 یک روز شایع شد که شهربانو مریض شده و در رختخواب افتاده است. زیر خودش را خیس میکند. مجبور شدند برایش دکتر بیاورند. #رقیه به شهربانو گفته بود:" باید جای طلاهایت را نشان بدهی. من دختر دم بخت دارم، باید جهیزیه آماده کنم، شوهرم درآمدش کم است، نمیتوانیم خرج دوا و درمان تو را بدهیم."
🍃 #محمدعلی با زنش سروصدا کرده بود و گفته بود:"این چه حرفی است به مادرم میزنی؟" رقیه پاسخ داده بود: " خودش سالهاست میگوید طلا دارد. پس طلا به چه دردی میخورد." شهربانو دو عدد گوشوارهی طلایش را از گوشهایش خارج کرده و به رقیه داده بود. چند روزی دعوا خوابیده بود.
🍂 بیماریِ شهربانو ادامه یافته بود. #مهری هر روز تشک خیس مادربزرگ را سینهی آفتاب میانداخت و تشک خشک را زیر او میگذاشت. این پوشک چه خدمتی کرده است! چقدر دعواها، مرافعهها و حقارتها را خوابانده است. رقیه به شهربانو فشار آورده بود که بازهم باید طلا بدهد و اصلاً باید جای طلاهایش را نشان دهد.
🍃 بالاخره پیرهزن #گریهکنان گفته بود هرگز هیچ طلایی جز گوشوارههایش نداشته است. قشقرقی راه افتاد. رقیه سر و صدا میکرد، فحش میداد. میگفت: "پس چرا دروغ گفتی؟" #مهری روزی از مادربزرگش پرسیده بود که واقعاً هیچ وقت طلا نداشته است؟ شهربانو به #کتابهایش اشاره کرده بود و گفته بود: "اینها طلاست." بعد هم گفته بود: " دستگاههای بافندگی داخل زیرزمین هم طلاست. آنها را به کار بیندازید و با درآمدش طلا بخرید. من با درآمد این دستگاهها برای همهی شما طلا خریدم."
🍂 به نوهاش مهری گفته بود: "شصت سال است شوهرم مُرده است. دو بچه یتیم را بزرگ و آنها را داماد کردم. هرچه طلا داشتم، موقع دامادی پسرها و نوههایم به عروسهایم دادم. مادر! اگر طلا داشتم به تو میدادم. طلای من کتابها و دستگاههایم است. تو تنها نوهام هستی که به من کمک میکنی. تنها نوهی من هستی که به مدرسه میروی. تو تنها #وارثمن هستی!" شهربانو به مهری گفته بود: "مادر! همهی طلاهایم همان گوشوارهها بود."
🍃 مهری پرسید: "مادربزرگ، پس چرا #دروغ گفتی؟" گفت: "اگر دروغ نگفته بودم، مادرت همان پانزده سال پیش مرا از خانه بیرون میکرد. پانزده سال پیش اولینبار مریض شدم. مدتی در رختخواب افتادم. هنوز دستگاههایم کار میکرد. مادرت پشت سر هم میگفت ما درآمد نداریم. چرا باید مخارج بیماری تو را بدهیم؟ من گفتم از درآمد دستگاهها بردارید. مادرت میگفت درآمد دستگاهها کم است. میگفت تو باید پیش پسر دیگرت و زنش اشرف بروی. من هم به مادرت گفتم بعداً طلاهایم را به تو میدهم."
🍂 وقتی معلوم شد طلایی در کار نیست، #آرامش از خانه رفت. رقیه هر روز بلکه هر ساعت داد و فریاد میکرد که: " خدایا من چه گناهی کردهام! چرا باید این عجوزهی کافر را نگه دارم! " هر روز به خانهی برادر شوهرش #علیاکبر میرفت. با جاریاش اشرف دعوا میکرد. او میگفت: " حالا دیگر شهربانو سهم توست، من بیست سال است این پیرهزن را نگه داشتهام." اشرف میگفت: "هر کس طلاهایش را برده و خورده او را نگه دارد."
🍃 وقتی معلوم شد طلایی در کار نیست، رقیه نگذاشت #آسیهییهودی در خانهی او بساط پهن کند. بعد از حدود چهل سال، بساط آسیه را به داخل کوچه پرت کرد. سوزنهای پیرهزن وسط کوچه پخش شده بود. سر و صدای رقیه باعث شد زنهای همسایه جمع شوند. هرکس چیزی میگفت. رقیه میگفت: " من یک کافر توی خانه دارم بس است! حوصلهی این زنیکهی یهودی را ندارم." #زنها به رقیه فحش میدادند و لعنت نثارش میکردند. هرکس پیشنهاد میکرد آسیه به خانهی او برود. زن رضا شومال، بیبی زهرا حکاکها، بمانجان انتظاری و زنهای دیگر وسایل آسیه را جمع کردند.
🍂 #قرارشد از آن پس آسیه بساطش را در محوطهی ورودی خانهی بیبیهاجر عاشق مدینه پهن کند. آن روز شاید بیست نفری برای آسیه ناهار آوردند. البته آسیه از #زنهایمسلمان، غذای پختنی قبول نمیکرد. بعد از آن تاریخ پیرهزن یهودی تا سالهای سال هر پانزده روز یکبار دوشنبهها جلوی خانهی بیبیهاجر بساط داشت. به گمانم آسیه تا آخر عمرش بساطش را در پیشگاه خانهی بیبیهاجر پهن میکرد.
👇👇👇👇
🍂 با #هیئتسینهزنیمحله همکاری داشت. همراه آنها سینه میزد. در روضهی حسینیه حاضر میشد. هیچ وقت در محله با #باتوم ظاهر نمیشد. قبل از آن که وارد محله شود، باتومش را در خُرجین دوچرخه میگذاشت.روزی محمدتقی قصاب گفته بود: "آقارضا چرا باتومت را توی خُرجین میگذاری؟" گفته بود: "زشت است که توی محله با باتوم بیایم، ممکن است بچهها بترسند." میگفت: "در محلهای که پانصد سال است نه دزدی بوده و #نهخلافکاری، باتوم به چه دردی میخورد؟"
🍃 در خارج از محله با هر کس میشناخت سلاموعلیک داشت. برای اقوامِ #زندانیها خبر میآورد و میبرد. در آن زمان تعداد زندانیهای یزد خیلی محدود بود. جرم بیشتر آنها خرید و فروشِ #تریاک بود. آخر آن زمان مردم را #بیدلیل زندان نمیکردند. صدها کاری که حالا #جرم است و زندان دارد آن موقع اصلاً #جرم نبود. جرمزدایی از جامعه، یک تحول مثبت تاریخی است. بیدلیل #جرمتراشی نکنیم.
🍂 وقتی آقارضا وارد حمام میشد، سلاموعلیکش بلند میشد. با استاد حمامی و دلاکها سلاموعلیک میکرد. با برخی دلاکها سر به سر میگذاشت. گاهی در سر حمام (سربینه) دوستان را مشت و مال میداد. در حمام بچهها دور آقارضا جمع میشدند. او را به #خزینه دعوت میکردند، آب به سر و رویش میریختند. او آنها را میخنداند. سطل را از آب پر میکرد و آن را بر سر کسانی که لیف میزدند، میریخت. مواظب بود بچههای شیطان، پودر نظافت را با حنای ریشسفیدان قاطی نکنند. تا آقارضا در حمام بود، #شورونشاط بر همه حاکم بود.
🍃 همیشه از نانوایی بیست سیتا #نان میگرفت. نان پیرهزنهای محله را میبرد و به آنها میرساند. چوبخطشان را خط میزد تا سرِ ماه با نانوا حساب کنند. بالاخره همهی #مردممحله، آقارضا را میشناختند. همه او را #دوستداشتند. البته آنزمان #آقارضا استثنا نبود. در آنزمان زندگی در #محله یعنی همین؛ #یعنی اینکه همهی همسایهها همدیگر را واقعاً بشناسند و همه به هم کمک کنند. همه به هم پول، نان، روغن و پیاز، زردچوبه و.... قرض بدهند.
🍂 #زنها بدوندعوت به مراسم عروسی میرفتند. #مردها در حسینیه و هیئت سینه زنی و در پخت آش نذری همکاری داشتند. #محله یعنی جایی که همه پدربزرگ، پدر، مادربزرگ، مادرِ هم را میشناختند. همهی حُسنها و عیوب هم را میدانستند. همه به هم کمک میکردند. #آقارضا استثنا نبود، اما گرم و #گیراتر از بقیه بود. چون #پاسبان بود کارهایش بیشتر به #چشم میآمد. او مردی بود به معنای واقعیِ کلمه عضو یک محله.
🍃 در دههی ۱۳۳۰ هنوز در هیچ کجای #ایران محلهای وجود نداشت که مردم همدیگر را نشناسند. من ۱۰ سال است(از سال ۱۳۸۴) در یک #آپارتمان ۱۱ واحدی زندگی میکنم. هنوز همسایهها را درست نمیشناسم. فکر کنم در اکثر نقاط ایران وضع دارد چنین میشود. چه #سعادتمندبودیم وقتی در آن #محلهیسنتی زندگی میکردیم!
✅ #همراهانذرهبین، تا اینجا داشته باشید ادامه دارد...
📚 شازدهی حمام، جلد ۴
✍ #دکتر_محمدحسین_پاپلییزدی
@zarrhbin
🔘 دلگرمی دلهای یخزده
#آقارضاپاسبان🍃
📌 قصه به اینجا رسید که #رقیه مادر مهری روی زمین نشست و گریه کنان گفت: "دخترم از دست رفت! دخترم کافر شد! زنِ پاسبان شد، کتابخوان هم شد، سینمارو هم شد، پس جایش در جهنم است." #باهم بخوانیم ادامهی ماجرا را....
🍂 چند ماه بعد #مهری از شوهرش اجازه خواست تا متفرقه امتحان بدهد و #دیپلم بگیرد. مثل اینکه کفر گفته بود. اولین بار بود که #آقارضا، عصبانی شد و هر چه بد و بیراه بود به دخترهای دیپلمه نسبت داد و گفت: "دیپلم پروانهی روسپیگری است!"
🍃 #مهری به دیدن مادربزرگش رفت. با او درد دل کرد. #شهربانو گفت: آقارضا دیپلم ندارد. #مردهایحسود کجا اجازه میدهند زنها از خودشان سر باشند؟ #مردهایی که اجازه دهند همسرشان از آن جلو بیفتد، #ملائکهاند." شهربانو به نوهاش گفت: "مردها همیشه از زنها میترسند. به خصوص از درسخواندنِ آنها. #زنها وقتی درس بخوانند واردِ اجتماع میشوند. وقتی وارد اجتماع شدند حقِّ خودشان را طلب میکنند. #زنها وقتی درس بخوانند میفهمند کمتر از مردها نیستند. وقتی درس بخوانند، #میفهمند تمام حرفها در طول تاریخ دربارهی آنها زده شده، "دروغ" است.
🍂 #زنها با درس خواندن میفهمند در طول تاریخ چه حقّی از آنها ضایع شده اشت. چنان حقشان ضایع شده که منکر حقوق خودشان هستند. #زنها وقتی "باسواد" شوند، میخواهند رئیس، وزیر و مجتهد شوند. آن وقت جایِ مردها را میگیرند. معمولاً هم بهتر از مردها کار میکنند. آن وقت ده هزارسال برتریجوییِ مردها توی چاه آشغال ریخته میشود. آن وقت یک #انقلاب میشود.
🍃 #شهربانو به مهری گفت: فکر نکن فقط مردها هستند که از باسوادیِ زنها میترسند. عدهی زیادی از خود زنها از باسوادشدنِ همجنسانِ خود میترسند. بزرگترین دشمنِ زنها، خودِ آنها هستند. #زنهایی که دائم خودشان دنبال از بین بردن حقوق خودشان هستند. زنهایی که تفسیر و تعبیرهای نادرستِ دههزارساله، در تضییع حقوق خودشان بر مردها پیشی میگیرند.
🍂 #زنها باید با حقوقِ خود آشنا شوند. برای این کار باید #درسبخوانند. باید کار کنند. باید درآمد داشته باشند. باید از جیب خودشان خرج کنند. زن وقتی در خانه ماند و درآمد نداشت، کمکم استقلالش را از دست میدهد. کمکم #خرافهپرست میشود.
🍃 تا #زنها وارد اجتماع نشوند، #جامعه پیش نمیرود. جامعه در جا میزند. تو باید درس بخوانی و بیرون از خانه کار کنی. باید کاری کنی که اول خودِ آقارضا دیپلم بگیرد. به او بگو کمکش میکنی #دیپلم بگیرد. وقتی شوهرت درسخواندن را شروع کرد و دیپلم گرفت شاید اجازه بدهد تو هم دیپلم بگیری. من با شوهرت حرف میزنم. وقتی مادرت نیست او را پیش من بیاور."
🍂 #مهری همان کار را کرد. #آقارضا به اتاقِ شهربانو رفت. مهری نمیدانست مادربزرگش به شوهرش چه گفت. اما بعد از آن دیدار آقارضا #مریدشهربانو شد. آقارضا بعد از چند جلسه دیدار با شهربانو، به مهری گفت: "کاش او را زودتر شناخته بودم!"
🍃 #شهربانو نوهاش را نصیحت کرد که با آقارضا مهربان باشد. آقارضا کمکم دستش به #کتاب میرفت. کمی کتاب و روزنامه میخواند. مهری چند جلد از کتابهای مادربزرگش را به خانهی خودش برد.
✅ قصهی آقارضا پاسبان به پایان رسید از هفتهی آینده با داستان جدیدی از آقارضا و مهری، #ذرهبین را همراهی کنید.
📚 شازدهحمام، جلد ۴
✍ #دکتر_محمدحسین_پاپلییزدی
@zarrhbin
🔘 دلگرمی دلهای یخزده
#همبستگیمردمی💚
📌 قصه به اینجا رسید که مهری به دیدن آقارضا در زندان رفت و پیشنهاد همسایهها، را برای جمع کردن پول جریمه را به او داد که آقارضا هم موافقت کرد، اما به شرط اینکه مهری اسمها و مَبلغها را یادداشت کند تا آقارضا در آینده بتواند محبت آنها را جبران کند بنابراین یک دفتر چهلبرگ از بقالی آقامحمد ابریشمی خرید و اولین مبلغ را نیز آمحمد داد و آمحمد از مهری خواست اسم او را اول دفتر بنویسد، بخوانیم ادامهی #همبستگیمردمی را...
▫️وقتی مهری به خانه برگشت، زنها دور هم جمع شده ک منتظر نظر آقارضا بودند. #مهری موافقتِ آقارضا را گرفته بود. پول آمحمدابریشمی را هم نشان زنها داد. شب آقای پیشنماز (محصلهمدانی) در مسجد بالای منبر حرف زد. مستمعان حدود بیست نفر بیشتر نبودند، ولی برای پخشِ #خبر کافی بود.
▪️در آن زمان بُردِ #ارتباطات، کوتاه اما عمقِ آن زیاد بود. ارتباطات احساسی و عاطفی بود. روابط دوستانه و انسانی ایجاد میکرد. در آن روزها ارتباطات و اطلاعات بیشتر توسط #زنها عملی میشد :) حالا رسانههای بسیار پیشرفته عهدهدار این امر هستند. حالا بُرد ارتباطات بلند و جهانی است اما عمق آن بسیار کم است. ارتباطات امروزی، عقلی و اقتصادی است. عواطف و احساسات بشری بازیچهی سیاست و سیاستبازان است. رسانههای ارتباطی هم ابزاری در اختیار آنهاست.
▫️این را باید دوست دانشمند و استاد مسلم ارتباطات آقای #دکتر_سیدمهدی_محسنیانراد بگوید و آن را تجزیه و تحلیل کند. دکتر محسنیانراد، استاد باسابقهی دانشگاه امامصادق (ع) را میگویم. من صلاحیت علمی لازم را برای اظهار نظر دربارهی "ارتباطات" ندارم. هیچکس هم نیست به من بگوید #آقایپاپلی! وسط خاطرات دوران نوجوانی چکار به کمیّت و کیفیت ارتباطات داری؟ آخر تو چکاره هستی که نحوهی کیفیت ارتباطات پنجاه سال پیش را با حالا مقایسه میکنی؟
▪️#پیشنمازمسجد گفت: "به مردی از محلهی ما ظلمی رفته است. همه میدانیم چه ظلمی به او شده است. طرف گرفتار است. همه همت کنند و مشکل را حل کنند. هرکس هر چه میتواند بدهد." او بالای منبر نه اسم آقارضا را برده بود و نه به موضوع زندان رفتن او اشارهای کرده بود. اما همه میدانستند که موضوع چیست.
▫️مردها بعد از نماز با هم "مشورت" کردند. حاج مرتضی ضرّابی رئیس صنف مسگرها بود. پیرمردی بسیار جالب بود. اوضاع مالیاش خیلی خوب بود. چندین باب مغازه، و در #اردکان و یزد ملک و املاک و باغ پسته داشت. او در امور اقتصادی و خرج کردنِ پول در خانه سختگیر و اصطلاحاً خسیس بود، در این کار افراط میکرد. اما همین حاجیِ خسیس، مخارجِ کفن و دفن و پُرسهی "فقرا" را میپرداخت. اگر فقیری میمُرد و مخارج کفن و وفن نداشت، میگفت مرحوم را به قبرستان ببرید مخارج بر عهدهی من.
▪️سید لوکوک یا میراسماعیلی (یزدیها در آن زمان به آدم چاق میگفتند لوکوک) مسئول قبرستان سیدصحرا و آقای خطیب مسئول قبرستان جو هرهر (جوب هرهر) میدانستند چه باید بکنند. مرده را با احترام دفن میکردند. صورتحساب را برای حاجیمرتضی ضرّابی(پدر حُرمحمد ضرّابی مسگر و علی والاگهر وکیل دادگستری و پدربزرگ دکتر سرهنگ محمدعلی ضرّابی دندانپزشک در مشهد) میفرستادند. #حاجی تمام و کمال مخارج را میپرداخت. مجلسِ پُرسهای هم در محلهی مربوط برگزار میشد که حاجیمرتضی مخارج آن را هم میداد.
▫️آن زمان آدم فقیرِ بیپولِ بیکفن کم نبود. حاجی حداقل هر ماه مخارج یکی دو نفر را میپرداخت. به شکلی عمل میکرد که احترام شخص مُرده و بستگانش حفظ شود این هم کارِ #خیری بود که سالها حاجمرتضی میکرد. البته، حاجی کارهای خیر دیگری هم میکرد. بخشی از مخارج روضهخوانی حسینیه محله را هم عهدهدار میشد. اما همین حاجی برای خانهاش منبع آب نمیساخت. میگفت بچهها بروند آبانبار آب بیاورند. فاصلهی خانهاش تا آبانبار دویست متر بود. خانهاش برق هم نداشت. به بچههایش میگفت: "برق برای چه میخواهید؟ روز کار کنید و شب زود بخوابید."
👇👇👇👇
▪️در محلهی قدیم ما دیگر هیچ کافری وجود ندارد. همه #مسلمانسهآتشه شدهاند. اما کمتر کسی از همسایهاش خبر دارد، همه مدرن شدهاند. به همین خاطر همسایه، همسایه را نمیشناسد. دیگر #زنها سرِ کوچه نمینشینند. به همین خاطر دیگر همسایهای از درد دلِ همسایه خبر ندارد. دیگر پسرها و دخترها به راهپله و پشتبام هم نمیروند. آنها با آیپَد، اینترنت و وایبر از هم خبر میگیرند. شاید به همین خاطر ازدواجها کم شده است. دیگر کسی از #فرشتههاینگهبان نمیترسد، همه از دوربین و کنترل موبایلی و اینترنتی میترسند.
▫️آیا ادراک نسل جدید از محیط و محله، همسایه و معماری همان است که نسل ما داشت؟ هرگز چنین نیست! آیا تصاویر تلویزیونی و آیپَدی، وایبری و تلگرامی پنج سال دیگر برای پسر من خاطرهای خواهد شد؟ خاطرهای که منجر به #آرامش و سلامت روح، اعتماد به نفس، آزادی و عدالت گردد؟ آیا حالا نسل جدید با همین امکانات تکنولوژیکی، خود را آزاد میانگارد؟ این نسل نیازمند خاطرات دیگری است.
▪️البته، ارتباط تلفنی، وایبری، ایمیلی، فیسبوکی و...زیاد شده است. اما ارتباط روحی_روانی حاصل از دید و بازدیدها چه؟ آیا اقدام برای رفع مشکلات و رسیدگی به امور هم مثل گذشته است؟ شاید حرفهای به اصطلاح خالهزنکی کم شده است. به همین خاطر رفتن به دیدار خالهها کم شده است. خاله که هیچ، خواهر و برادرها هم یکدیگر را به ندرت میبینند
▫️▪️▫️▪️▫️
▫️قبل از آمدن به سوئد چند روزی را در تهران بودم. به مهریخانم گفتم خاطراتش را تنظیم کردهام. آنها را شاخ و برگ داده و از خودم هر چه خواستهام، نوشتهام. اما حرفهای غیر واقعی نزدهام. #مهری گفت: "آزادی که هر چه را میخواهی به حرفهایم اضافه یا کم کنی. فقط نباید کسی را ناراحت کنی! شرط من احترام به دیگران است."
▪️گفتم: "نوشتهام که شما در حدود ۸۰_۷۸ سالگی به پنج اصل شوهرتان ایمان دارید." گفت: "بنویس از ما گذشته است که بخواهیم جواب بندگان خدا را بدهیم. خداوند هم بخشنده و مهربان است. این را هرطور که میخواهید تفسیر کنید." شما هم آزادید تا این متن را هر طور که میخواهید و میپسندید تفسیر کنید. تاریخ شفاهی؟ خاطرات؟ رمان؟ تفسیر و تعبیر #دلهاییخزده در زمانهی امروز و یا تفسیرهای مختلف دیگر.
پایان: اویسالا سوئد. روز جمعه ۱۳۹۳/۱۰/۲۶ اتاق دانشجویی هما پاپلی یزدی.
▫️هوای بیرون ۹ درجه زیر صفر است. فردا عازم اُسلو پایتخت نروژ هستم. از اُسلو به ترمسو (Tromso) میروم و از آنجا رهسپار مجمعالجزایر اسوالبارد یا اسپتزبرگن و شهر لانگیرباین محل سکونت خرسهای سفید قطبی میشوم؛ جایی که بیش از چهارماه و ۱۷ روز در سال کلاً شب است و چهارماه و ۱۷ روز کلاً روز. میروم تا ۱۱۰ ساعت در سرزمین بیخورشید یخزده باشم. شاید درکم از محیط جغرافیایی و #نعمتهایخداوند بیشتر گردد.
▪️میروم تا خاطراتم را در این جزیرهی دورافتادهی یخزده داشته باشم. جزیرهای که شمالیترین نقطهای است که بشر در کرهی زمین در آنجا اسکان دارد. جزیرهای که ۱۱۰۰ کیلومتر از شمالیترین نقطهی آلاسکا بالاتر است. #خدا_کند_که_دلهای_ما_یخ_نزند!💚
📚 شازده حمام، جلد ۴
✍ #دکتر_محمدحسین_پاپلی_یزدی
@zarrhbin