#الحلقة_الثانیة #شهید_صدر #خلاصه‌ی_مباحث #الأصول_العملية #القاعدة_الثانوية_في_حالة_الشكّ 📚 ١- #القاعدة_الثانویة_في_حالة_الشكّ: ادلّه‌ی #برائت_شرعی: ✅ روایت اول: روایت اِطلاق "کلُّ شیءٍ مطلقٌ حتّى يَرِدَ فِيهِ نهيٌ" 🔸️ تقریب استدلال: مکلّف شاکّ مصداق کسی است که نهی بر او وارد نشده است، پس وسعت عمل دارد و از عذاب در اَمان است. 🔹️ نقد استدلال: "ورود" (یَرِدَ) در روایت چنانچه احتمال دارد به معنای "وصول" -که اثبات برائت منوط به آن است- باشد احتمال دارد به معنای "صدور" باشد؛ هیچ قرینه‌ای بر هیچ کدام وجود نداشته، بنا بر این روایت از این جهت اجمال دارد. 🔹️ پاسخ به نقد: عنوان "ورود" در دلِ خود دلالت بر "وفود" (وصول) را دارد و به معنای مجرّد صدور نیست. 🔹️ پاسخ به پاسخ: پاسخ مذکور کفایت نمی‌کند، زیرا احتمال دارد مراد از "ورود"ِ مذکور -نه وصولِ نهی به مکلّف- بلکه وصول و تعلّقِ نهی و حرمت به خود آن شیء باشد. لفظ "فِیهِ" در روایت به همین نکته اشاره دارد، مانند آن که گاه گفته می‌شود: "در مورد فلان چیز حرمت وارد شده است" که یعنی آن چیز توسط شارع حرام شده است. در این صورت، غایت به معنای همان "صدور" است که دیگر دلالتی بر #برائت نخواهد داشت. ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ توضیحات حضرت آیت الله شبیری زنجانی (دام ظلّه) در مورد جعل تواریخ برای ولادات یا وفیات امام‌زادگان اهل بیت (علیهم السلام).

#محقق_خویی #مصباح_الفقاهة #كتاب_البيع #چکیده‌ی_مباحث #اشتراط_بلوغ 📖 ١- بحثٌ في تصرّفات الصبي مستقلّاً: ✅ #شیخ_انصاری در کتاب #مکاسب (ج۳/ص۲۷۸) در دوّمین اشکال خود بر استدلال به حدیث #رفع_قلم برای اثبات نظریه‌ی مشهور نکته‌ای دارد که حصیله‌اش این است که صبیّ در حالی که هیچ حکم تکلیفی‌ای ندارد، اما عقدش دارای حکم وضعی #سببیّت است؛ عقدش سبب وجوب وفای او (بعد بلوغش) یا ولیّش به عقد می‌شود. ✅ #محقق_خویی در #مصباح_الفقاهة (ج٢/ص۵۰۶) -بر اساس مبانی اصولی خودِ #شیخ_انصاری- نقد بسیار دقیقی به ایشان مطرح کرده، می‌فرماید: 🔸️ این سخن شیخ انصاری با مبنای اصولی ایشان در مورد احکام وضعی تطابق ندارد؛ مرحوم #شیخ_انصاری در اصول معتقد است همه‌ی احکام وضعی منتزع از احکام‌تکلیفی‌اند، به این معنا که در هر موردی که حکم وضعی‌ای وجود داشته باشد حتماً و بدون شبهه قبل از آن لزوماً حکم تکلیفی‌ای ثابت است که آن حکم وضعی از آن حکم‌ تکلیفی انتزاع شده است. به دیگر بیان، احکام وضعی هیچ کدام دارای جعل و تشریع استقلالی از ناحیه‌ی شارع نیستند؛ حال چگونه ایشان معتقد می‌شود صبیّ هیچ حکم تکلیفی‌ای ندارد، اما عقدش #سببیّت دارد، در حالی که #سببیّت حکم وضعی است؟! ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ انصافاً این اِشکال #محقق_خویی اشکال دقیقی است، و ظاهر کلام #شیخ_انصاری نیز این است که ایشان از جانبِ خود -و نه بر اساسِ مبانیِ دیگران- این نقد را مطرح می‌کند، و اگر نه، ایشان دأبشان بر این است که اگر مطلب ضعفی داشته باشد -که در این جا ضعف این کلام بر اساس مبنای اصولی‌ِ ایشان روشن است- دستِ کم با "فافهم!" یا "فتأمّل!" اشاره به ضعف مطلب می‌کنند که در این جا چنین چیزی در هیچ نسخه‌ای از کتاب #مکاسب وجود ندارد؛ در هر حال، الله العالم! ✴️@fegh_osoul_rafiee

🔷️🔸️ #شیخ_انصاری در کتاب #رسائل در بحث استصحاب (ج۳/ص۱۲۶) به این مبنای خود تصریح کرده و آن را مشهور و رأی محقّقان می‌داند؛ ایشان می‌نویسد: "المشهور -كما في شرح الزبدة- بل الذي استقر عليه رأي المحقّقين -كما في شرح الوافية للسيد صدر الدّين-: أن الخطاب الوضعي مرجِعه إلى الخطاب الشرعي... ". 🔶️🔹️ #محقق_میرزای_نائینی نیز در چند مورد به این مبنای #شیخ_انصاری تصریح کرده و البته نمی‌پذیرد؛ ایشان در بحث امکان‌ تعبّد به امارات در #فوائد_الأصول (ج۳/ص۹۹) می‌آورد: "... إن قلنا بأن الأحكام الوضعية منتزعة عن الأحكام التكليفية، كما عليه الشيخ قدّس سرّه... "، و همچنین در موضع دیگری (ج۳/ص۱۰۵) نیز می‌فرماید: "... خلافاً للشيخ قدّس سرّه، حيث ذهب إلى أن الأحكام الوضعية كلّها منتزعة عن الأحكام التكليفية التي تكون في موردها". ✴️@fegh_osoul_rafiee

آیت الله علامه‌ی حسن‌زاده آملی (رضوان الله علیه) می‌فرمودند: "بدانید هر فصلی نمی‌شود درس خواند؛ قدر جوانی‌تان را بدانید؛ همین الآن وقت درس‌خواندن شماست؛ هر چقدر الآن بیش‌تر زحمت بکشید در آینده کارتان سبُک‌تر است." (در محضر استاد؛ ص۹۸) ✴️@fegh_osoul_rafiee

✅ مطالعه، تدقیق و تحقیق بر روی مُتُونِ اَصِیل و قَوِیمِ عِلْمِی در رشته‌های گوناگون -مانند تفسیر، حدیث، فقه، اصول، فلسفه، کلام، ادبیات، تاریخ و...- بخشی جُداناشدنی از فرآیند تحقیقِ وزینِ علمی است. 🔷️ اندیشه‌های بُنیادین و نگاه‌های کلانِ اندیشمندان در پس پرده‌ی متن‌های مکتوب آنان، در فرامَتن‌هاست... ✴️@fegh_osoul_rafiee

❌❌ شوربختانه امروزه در حوزه‌های علمیه به جای تمرکزِ همه‌جانبه بر متون و کشف گزاره‌های درون‌متنیِ میراثِ مکتوبِ حوزوی‌مان، جزوات و پرسش و پاسخ‌ها و شروح و ترجمه‌‌های بی‌ارزشِ فارسی مانند بیماری‌ای فلج‌کننده کم‌کم رشته‌ی ارتباط قشر عظیمی از طلّاب را با متون قویم و اصیل قطع کرده است... تا جایی که امروز طلبه‌ای که سال‌ها در حوزه درس خوانده است نمی‌تواند با کمک‌گرفتن از معجم‌های لغویِ اصیلِ عربی، آیه یا حدیثی را درست بفهمد، و بی‌درنگ دست به دامانِ ترجمه‌های فارسی می‌شود.

#روش_شناسی_فقه #روش_فقه_شیخ #کتاب_البیع #شیخ_انصاری #سیره ✅ مرحوم #شیخ_انصاری در بحث #اشتراط_بلوغ (ج۳/ص۲۸۸) در ردّ نظریه‌ی #صاحب_ریاض -که به #سیره استدلال می‌کند- مانند همیشه #سیره را بر نتابیده و آن را به شدّت ردّ می‌کند. 🔷️🔶️🔸️ نکته‌ی بسیار اساسی -که باید به دقّت واکاوی و تحلیل شود- نوع رفتار فقهیِ #شیخ_انصاری با #سیره است، مخصوصاً در #فقه_معاملات که جایگاه و موقف شارع در آن، جایگاه امضاء و نظارت است، نه تاسیس و اختراع. 🔸️ ایشان در همین بحث (ج۳/ص۲۸۸) می‌فرماید: "... و فیه إشكالٌ من جهة قوّة احتمال كون السيرة ناشئة من عدم المُبالاة في الدّين، كما في كثيرٍ من سِيَرهم الفاسدة". 🔸️ پیش از آن نیز در بحث #معاطات (ج۳/ص۴۲) می‌نویسد: "و أما ثبوت السيرة و استمرارها على التوريث فهي كسائر سيراتهم الناشئة عن المسامحة و قلّة المُبالاة في الدّين ممّا لا يُحصى في عباداتهم و معاملاتهم و سياساتهم، كما لا يخفى". 🔸️ همچنین در ردّ کلام #کاشف_الغطاء در بحث دَیْن‌بودنِ مالی که از ظَلَمه اخذ شده است (ج۲/ص۹۹) می‌آورد: "و ما ادَّعاه من السیرة، فهو ناشٍ من قلّة مُبالاة الناس، كما هو دَيْدَنهم في أكثر السِّيَر التي استمرّوا عليها... " 🔹️ اگر چه در مقابل نیز در برخی موارد در کتاب #مکاسب، #سیره را مُویِّد نظریه‌ی خود دانسته، و از آن به بدی یاد نمی‌کند؛ ایشان در بحث اعتبار #غرر_شخصی (ج۴/ص۲۱۶) می‌فرماید: "... و یؤيِّد ذلك جريان سيرة الناس على المعاملة بها من دون معرفة الأغلب بوزنها". 🔶️🔷️🔹️ از عبارات گوناگون ایشان در کتاب #مکاسب به نظر می‌رسد #شیخ_انصاری حتی در #فقه_معاملات اعتبار چَندانی برای #سیره و بنائاتِ عقلاییِ حاکم بر نظامِ بازار و تجارت معتقد نبوده، و در جایی نیز اگر سخن از #سیره می‌آورد برای تایید و تقویت نظریه‌ای است که پیش از آن با خصوص ادلّه‌‌ای چون روایات، اجماع و شهرت اثبات شده باشد. 🔹️ این بدبینی و بی‌اعتناییِ بسیارِ ایشان به #سیره یکی از نشانه‌های روشنِ نگاهِ تعبّدگرایانه‌ی #شیخ_انصاری در #فقه_معاملات است؛ #تعبّدگرایی. ✴️@fegh_osoul_rafiee

این نکته از نکات فرامتنیِ کتابِ #مکاسب است که بسیار بیش از آنچه گفتیم جای تعمیق و تحقیق دارد. #متن #فرامتن #روش_شناسی_فقه #روش_فقه_شیخ

مرحوم آیت الله العظمی بهجت (رضوان الله علیه) می‌فرمودند: شخصی به دیگری گفت: "برای گرفتاری‌ها ختمی به ما یا بدهید". او در جواب فرمود: "ختمی مجرَّب در نظر دارم و آن، فقه آل محمّد (علیهم السلام) است". به تعلیم و تعلّم، مباحثه و مذاکره‌ی فقه مشغول و ملتزم باشید؛ خدا می‌داند چه اثراتی دارد! (در محضر بهجت؛ ج۱، ص۹۸) ✴️@fegh_osoul_rafiee